Улуттук банк Башкармасынын
2011-жылдын «26»октябрындагы №60\7 токтому
“Убактылуу жетекчилик, консервация жана банкроттоо жол-жобосун киргизъъ учурунда Кыргыз Республикасынын банктарында айрым банктык жана тёлём операцияларын жъргъзъъ тартиби жёнъндё” жобо тууралуу
Кыргыз Республикасынын "Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы жёнъндё" мыйзамынын 7 жана 43-статьяларына ылайык, Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасы токтом кылат:
1.“Убактылуу жетекчилик, консервация жана банкроттоо жол-жобосун киргизъъ учурунда Кыргыз Республикасынын банктарында айрым банктык жана тёлём операцияларын жъргъзъъ тартиби жёнъндё” жобо (кошо тиркелет) бекитилсин.
2.Улуттук банк Башкармасынын 2011-жылдын 24-августундагы №48/11 “Консервация жана банкроттоо жол-жобосу киргизилген учурда Кыргыз Республикасынын банктарынын айрым банк жана тёлём операцияларын жъргъзъъ тартиби жёнъндё” жобо туралуу” токтому къчън жоготту деп таанылсын.
3.Бул токтом Улуттук банктын расмий сайтында жана «Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын ченемдик актылары» журналында жарыялансын.
4.Токтом расмий жарыялангандан бир ай ёткёндён кийин къчънё кирет.
5.Юридика башкармалыгы расмий жарыялангандан кийин бул токтомду Кыргыз Республикасынын ченемдик укуктук актыларынын Мамлекеттик реестринде чагылдырылышы ъчън Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигине жёнётсън.
6.Ушул токтомдун аткарылышына контролдук Улуттук банктын Тёрагасынын орун басары З.Л. Чокоев мырзага жъктёлсън.
Тёрага Асанкожоева З.М.
Кыргыз Республикасынын
Улуттук банк Башкармасынын
2011-жылдын 26.10 № 60\7 токтомуна карата тиркеме
Кыргыз Республикасынын банктарынын убактылуу жетекчилик, консервация жана банкроттоо жол-жоболорун киргизъъ учурунда
айрым банктык жана тёлём операцияларын жъргъзъъ тартиби жёнъндё
ЖОБО
1. Жалпы жоболор
1.«Кыргыз Республикасынын банктарынын убактылуу жетекчилик, консервация жана банкроттоо жол-жоболорун киргизъъ учурунда айрым банктык жана тёлём операцияларын жъргъзъъ тартиби жёнъндё» ушул жобо (мындан ары-жобо), Кыргыз Республикасынын Жарандык Кодексине, Кыргыз Республикасынын "Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы жёнъндё" мыйзамына, "Кыргыз Республикасындагы банктар жана банк иши жёнъндё", "Банктарды консервациялоо, жоюу жана банкроттоо жёнъндё" мыйзамдарына жана Улуттук банктын башка ченемдик укуктук актыларына ылайык иштелип чыккан.
2.Жобо, айрым банктык жана тёлём операцияларын жъргъзъъ тартибин, ошондой эле коммерциялык банкка убактылуу жетекчилик, консервация жол-жоболорун киргизъъ же сот тарабынан банкты банкрот деп таануу жёнъндё чечим кабыл алынган учурда банк тарабынан берилген акча каражаттарын жана баалуу кагаздарды тёлём системасына же баалуу кагаздар боюнча эсептешъълёр системасына которууга тапшырмалар Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы (мындан ары-Улуттук банк) тарабынан кайтарылгыс деп таанылышы боюнча шарттарды аныктайт.
3.Ушул Жобо, Улуттук банктын лицензиясын алышкан коммерциялык банктардын, алардын кардарларынын, Кыргыз Республикасынын соода жана тёлём системаларынын операторлорунун жана катышуучуларынын ишине таркатылат.
4.Жобонун ёз убагында аткарылышын, соода жана тёлём системаларынын ъзгълтъксъз ишин жана иштёё ыргагынын сакталышын камсыз кылууга банктар, системалардын операторлору, ошондой эле депозитарийлер жооп беришет. Тёлём жана соода системаларынын операторлорунун жана/же катышуучуларынын жоопкерчиликтери системалардын операторлору менен катышуучуларынын ортосундагы тиешелъъ макулдашууларда/келишимдерде белгиленет.
2. Негизги тъшънъктёр
5.Ушул Жободо колдонулган терминдер жана аныктамалар Кыргыз Республикасынын "Банктарды консервациялоо, жоюу жана банкроттоо жёнъндё" мыйзамында жана «Кыргыз Республикасындагы нак эмес эсептешъълёр жёнъндё», «Улуттук банкта валюталык своп операцияларды жъргъзъъ тартиби жёнъндё», «Улуттук банктын Кыргыз Республикасынын мамлекеттик баалуу кагаздары менен репо операцияларды жъргъзъъ тартиби жёнъндё», «Кыргыз Республикасынын мамлекеттик баалуу кагаздарын чыгаруу, жайгаштыруу, жъгъртъъ жана тёлёё жёнъндё» жоболорунда келтирилген терминдерге жана аныктамаларга ылайык келет.
6.Ушул Жобонун максаттары ъчън тёмёнкъ аныктамалар кошумча пайдаланылат:
администратор – убактылуу жетекчилик, консерватор;
атайын администратор – Кыргыз Республикасынын "Банктарды консервациялоо, жоюу жана банкроттоо жёнъндё" мыйзамына ылайык алынган аныктама;
банкноттук операциялар – проблемалуу банкта башка банк ъчън ачылган («Лоро» търъндёгъ эсеп), же проблемалуу банктын атынан башка банк ъчън ачылган («Ностро» търъндёгъ эсеп) корреспонденттик эсепке нак акча каражаттарын чегеръъ боюнча операциялар;
бир къндък кредит – Кыргыз Республикасынын тёлём системасында тёлёмдёрдън ёз убагында жана ъзгълтъксъз ётъшън камсыз кылуу максатында, Кыргыз Республикасынын мамлекеттик баалуу кагаздарын (мындар ары «МБК») кърёёгё алуу алдында Улуттук банк тарабынан Банкка улуттук валютада берилъъчъ кредит;
депозитарий – МБКларды эсепке алууну, сактоону жана колдон-колго ётъшън каттоону жана мамлекеттик баалуу кагазга менчикке укукту тастыктоону жъзёгё ашырган, Кыргыз Республикасынын юридикалык жагы;
жыйынтыктоочу операциялар – банкка убактылуу жетекчилик, консервация жол-жоболору киргизилген же банк банкрот деп таанылган учурда аткарылбай калган, бирок ушул Жободо белгиленген тартипте кайтарылгыс деп таанылып, милдеттъъ търдё аткарылууга тийиш болгон операциялар;
кардар:
1) банктар ортосундагы мамилелерде проблемалуу банк менен бътъмгё келишкен банк, кардар болуп саналат;
2) банктын башка жактар менен мамилелеринде проблемалуу банк менен бътъмгё келишкен жак, кардар болуп саналат.
конверсиондук операциялар – бир валютаны башка бир валютага алмаштыруу менен сатып алуу/сатууга байланыштуу, валюталык операциялар;
«овернайт» кредити – заклад търъндёгъ кърёё алдында, катталган пайыздык чен боюнча, Улуттук банк тарабынан банкка операциялык къндън ичинде берилъъчъ, кийинки иш кънънён кечиктирилбестен тёлёнъъгё тийиш болгон, сом търъндёгъ кредит;
тёлём системасындагы жана баалуу кагаздар менен эсептешъъ системасындагы клиринг – клиринг катышуучуларынын таза позицияларын аныктоо менен алардын ёз ара талаптарын чогултуу, текшеръъ, иргёё жана эсептёё процесси;
банктар аралык кредит – башка банк менен келишилген бътъм боюнча проблемалуу банк тарабынан берилген же алынган кредит;
активдер менен алмашуу – банктар ортосунда ишке ашырылган, нак акчага айландыруу (нак эмес акча каражаттарын нак акчанын ордуна беръъ) же нак эмес акчага айландыруу (нак акча каражаттарын нак эмес каражаттардын ордуна беръъ) боюнча операциялар;
акыркы эсептешъъ – коммерциялык банктардын Улуттук банкта ачылган эсептери боюнча жъргъзългён эсептешъъ. Акыркы эсептешъъ шартсыз жана кайтарылгыс болуп саналат.
тёлём системасынын оператору-тёлём системасынын ишин камсыз кылган жана системанын катышуучулары менен тёлём системасына катышуу жёнъндё келишим тъзгён юридикалык жак, оператор жана катышуучулар ал келишимге ылайык ёз ишин тёлём системасынын алкагында жана системанын эрежелерине жана Кыргыз Республикасынын мыйзам актыларынына ылайык жъзёгё ашырышат;
соода системасынын оператору-соода системасынын иш ыргагына, ошондой эле жъргъзълъп жаткан операциялардын Улуттук банктын соода системасындагы иштин колдонуудагы эрежелерине ылайык келиши ъчън жооп берген, Улуттук банктын тъзъмдък бёлъмъ;
которууга тапшырма – банктын тёлём системасына же баалуу кагаздар боюнча эсептешъъ системасына берилген тапшырмасы;
проблемалуу банк – убактылуу жетекчилик, консервация, банкроттук жол-жоболору колдонулган банк (мындан ары-банк);
чекене тёлёмдёр – мёёнёттъъ эмес жана/же ъзгълтъксъз болуп саналышкан, майда жана орто суммадагы тёлёмдёр. Сумманын ёлчёмъ тёлём системасынын ченемдик-укуктук базасында аныкталат.
РЕПО – операциясы - мамлекеттик баалуу кагазадарды келечекте белгиленген кънъ, мурда съйлёшългён баада кайра сатып алуу/сатуу милдеттенмеси менен экинчилик рыногунда сатып алуу/сатуу боюнча операция;
СВОП – операциясы– пайыздарды жана негизги суммасын эске алуу менен съйлёшългён мёёнёттё бир валютадагы акча топтомун ага эквиваленттъъ суммадагы экинчи бир валютага алмаштыруу боюнча оперциялар;
СПОТ – операциясы – финансылык активдерди сатып алуу/сатуу боюнча операциялар, эсептешъълёр бир-эки жумуш кънъ ичинде жъзёгё ашырылат;
тёлём системасынын катышуучусу (мындан ары-Катышуучу) – Улуттук банктан лицензия алган, тёлём системасынын оператору менен системага катышуу жёнъндё келишим тъзгён жана Улуттук банкта корреспонденттик (къндёлък) эсеби бар коммерциялык банк;
соода системасынын катышуучусу (мындан ары-Катышуучу) – Улуттук банктын соода системаларынан пайдалануу мъмкънчълъгънё ээ коммерциялык банк;
форварддык операциялар – валютаны келечектеги кайсы бир кънъ форварддык контракт тъзългён учурда макулдашылган баа боюнча беръъ каралган, валюта менен операциялар;
3. Банкка убактылуу жетекчилик, консервация жол-жоболору киргизилген учурда айрым банктык жана тёлём операцияларын жъргъзъънън жалпы шарттары
7.Банкка убактылуу жетекчилик, консервация жол-жоболорун киргизъъ жёнъндё чечим Кыргыз Республикасынын "Банктарды консервациялоо, жоюу жана банкроттоо жёнъндё" мыйзамына жана Улуттук банктын ченемдик укуктук актыларына ылайык, Улуттук банк тарабынан кабыл алынат.
8.Проблемалуу банктын иштёё ыргагы убактылуу жетекчилик же консервация жол-жобосу киргизилген же алар жъзёгё ашырылып жаткан учурдан тартып, Улуттук банктын тиешелъъ чечиминде белгиленет. Эгерде, Улуттук банктын чечиминде иш ыргагы жёнъндё кёрсётмё жок болсо, анда операциялар ушул Жобого ылайык жъзёгё ашырылат.
9.Убактылуу жетекчилик, консервация жол-жобосу киргизилгенден кийин Улуттук банк, эгерде зарыл болгон болсо, тёлёмдёрдъ жана эсептешъълёрдъ бир тараптуу тартипте жъргъзъъ ъчън Катышуучунун корреспондентттик (къндёлък) эсебин токтотууга же Кыргыз Республикасынын мыйзамдык жана ченемдик актыларына ылайык чектёёлёрдъ белгилёёгё укуктуу. Катышуучунун тёлёмдёрдъ жъргъзъъ жана жыйынтыктап эсептешъълёр тартиби ушул жобого же Улуттук банктын чечимине ылайык белгиленет.
10.Улуттук банктын чечиминин негизинде тёлём жана соода жъргъзъъ операторлору бир тараптуу тартипте, алдын ала билдиръъсъз Катышуучунун системадан пайдалануу мъмчънчълъгън жана кийинчерээк калган катышуучуларга маалымдоо менен пайдалануучунун системадагы кол тамга сертификатын блокировкалайт.
11.Улуттук банк, банк жана тёлём системаларынын ишинин туруктуулугун камсыз кылуу, ошондой эле банктын аманатчыларынын жана башка кредиторлорунун кызыкчылыгында активдерди сактап калуу максатында, эгерде банкта активдер жетиштъъ болсо, биринчи кезекте, жыйынтыктоочу операцияларды жъргъзъъдён тышкары, аманатчылар – жеке адамдар менен эсептешъълёрдъ жъзёгё ашыруу ъчън банк тарабынан бардык банктык операциялардын же анын айрым бир търлёрън жъзёгё ашырылышына уруксат беръъгё укуктуу.
12.Проблемалуу банкка Улуттук банк менен своп, репо, депозиттик жана конверсиондук операцияларды, ошондой эле Мамлекеттик баалуу кагаздардын биринчилик жана экинчилик рынокторунда операцияларды жъргъзъъ укугу, Улуттук банктын тиешелъъ чечимининин негизинде берилет.
13.Проблемалуу банкка активдерди сактап калуу максатында, валюта рыногунда жогорку деьгээлде тобокелдиктъъ операцияларды жъзёгё ашырууга тыюу салынат.
14.Эгерде, банкта аманатчылар-жеке адамдар менен эсептешъълёрдъ жъргъзъъ ъчън активдер жетишсиз болсо, анда банкка, Улуттук банктын чечимине ылайык жыйынтыктоочу операцияларды же алардын айрым бир търлёрън гана жъргъзъъгё уруксат берилет.
4. Жыйынтыктоочу операцияларды кайтарылып алынгыс катары таануу шарттары
15.Улуттук банк, ёзъндё гана ачылган корреспонденттик эсеп аркылуу жъзёгё ашырылган эсептешъъ операцияларын кайтарылып алынгыс катары тааныйт.
16.Улуттук банкта ачылган корреспонденттик эсеп аркылуу эмес ишке ашырылган эсептешъълёр боюнча операциялар соттук тартипте тёмёнкъ учурларда кайтарылып алынгыс катары таанылат:
1)эгерде, бул операция боюнча эсептешъъ убактылуу жетекчилик, консервация жол-жобосу киргизилгенге чейин же убактылуу жетекчилик, консервация киргизилиши жёнъндё эсептешъъ системасы маалымат алган учурга чейин толугу менен ишке ашырылган болсо;
2)эгерде, бул операция боюнча эсептешъъ толугу менен жъргъзълбёсё, бирок ал боюнча талаптар жана тапшырмалар, эсептешъълёрдъ автоматтык режимде ишке ашырган жана аны бул системада проблемалуу банк ъчън же операцияны жъргъзъънъ талап кылган же болбосо тапшырма берген жак ъчън жокко чыгаруу каралбаган учурда, эсептешъъ системасына ёткёрълъп берилсе.
17.Операцияларды кайтарылып алынгыс катары таануу, эсептешъъ системасындагы маалыматтардын негизинде ага келип тъшкён талаптардын/тапшырмалардын так убактысы боюнча жъзёгё ашырылат.
18.Ушул жобонун максатында тёмёнкъ операциялар жыйынтыктоочу операциялар болуп эсептелинет:
1)Катышуучунун акча каражаттарын же баалуу кагаздарын, ошондой эле башка катышуучулардын акча каражаттарын же баалуу кагаздарын банктын пайдасына которууга тиешелъъ, тёлём системасына же баалуу кагаздар боюнча эсептешъълёр системасына же болбосо соода системасына оператор билдирме алган жана банкка убактылуу жетекчилик, консервация жол-жоболору киргизилген учурга чейин ёткёрълъп берилген тапшырмаларын аткаруу. Бул тапшырмалар кайтарылып алынгыс жана жыйынтыктоочу катары таанылып, доо къчънё ээ жана аларды ъчънчъ жактар аткарууга милдеттъъ болушат. Системанын операторлору бътъмдъ жыйынтыктоого жана жогоруда кёрсётългён бардык тапшырмалар боюнча жыйынтыктоочу эсептешъълёрдъ жъргъзъъгё милдеттъъ;
2)банктык тёлём карттар системасынын алкагында башка катышуучулар менен эсептешъълёр, эгерде картты пайдалануу менен операциялар убактылуу жетекчилик, консервация жол-жобосу банкка киргизилген учурга чейин ишке ашырылып, кайтарылып алынгыс болсо;
3)утурумдук чекене тёлёмдёр боюнча эсептешъълёр, анын ичинде Кыргыз Республикасынын Ёкмётънё караштуу Мамлекеттик бажы кызматы жана/же Мамлекеттик салык кызматы, мамлекеттик бюджет, ошондой эле коммуналдык кызмат кёрсётъълёрдъ жана байланыш кызмат кёрсётъълёрън сунуштаган уюмдардын тёлёмдёръ боюнча маалымат, банкка убактылуу жетекчилик, консервация жол-жобосу киргизилген учурга чейин тёлём системасына келип тъшсё. Мындай тёлёмдёр кайтарылып алынгыс болуп таанылышат жана алар боюнча эсептешъълёр, банктар аралык тёлём системасынын ишинин регламентинде белгиленген мёёнёт ичинде ишке ашырылат;
4)эгерде тёлёмдёр банкка убактылуу жетекчилик, консервация жол-жобосу киргизилген учурга чейин ишке ашырылып, кайтарылып алынгыс болсо, ал эми эсептешъъ кънъ банкка убактылуу жетекчилик, консервация жол-жобосу киргизилген мезгилге дал келсе, чек ара аркылуу ётъъчъ тёлёмдёр боюнча эсептешъълёр. Катышуучу алар боюнча эсептешъълёрдъ милдеттъъ търдё жъргъзёт. Банкка убактылуу жетекчилик, консервация жол-жобосу киргизилген учурда чек ара аркылуу ётъъчъ тёлёмдёр боюнча эсептешъълёрдъ жъргъзъъ тартиби жана мёёнётъ бул системанын оператору жана банк-корреспонденти менен тиешелъъ келишимде белгилениши зарыл;
5)башка катышуучулар менен своп, репо, бир къндък кредит, «овернайт» кредити боюнча, «активдер менен алмашуу» операциялары боюнча, эгерде мындай бътъмдёр банкка убактылуу жетекчилик, консервация жол-жоболору киргизилгенге чейин келишилген болсо, конверсиондук бътъмдёрдъ жъзёгё ашыруу учурундагы эсептешъълёр;
6)ушул жобонун талаптарына ылайык ишке ашырылган, башка банктар аралык операциялар боюнча эсептешъълёр.
5. Банкка убактылуу жетекчилик, консервация жол-жобосун киргизъъ учурунда «своп», «репо», «форвард», конверсиондук операцияларды, активдер менен алмашуу операцияларын жъргъзъънън ёзгёчёлъктёръ
19. Эгерде, убактылуу жетекчилик, консервация жол-жобосу киргизилген учурда, банктын Улуттук банк алдындагы репо жана своп операциялар боюнча милдеттенмелерин тёлёё мёёнётъ келип жетсе жана тескересинче болсо, анда бул милдеттенмелер тъзългён келишимдерге (же ага тектеш башка документтерге) ылайык толук кёлёмдё аткарылууга тийиш, албетте, Улуттук банктын же башка ыйгарым укуктуу органдардын чечими менен башкасы белгиленбесе. Банк, своп жана репо операцияларын, ошондой эле конверсиондук операциялар боюнча ёз милдеттенмелерин аткарбай койгон же талаптагыдай аткарбаган учурда Улуттук банк, банктын корреспонденттик эсебинен аткарылбай калган милдеттенмелердин ёлчёмъндёгъ акча каражаттардын суммасын акцептсиз (талашасыз) алып салуу укугуна ээ. Банк своп жана репо операциялары боюнча акча каражаттарын кайтаруу милдеттенмесин аткарбай койгон жагдай келип чыккан шартта Улуттук банк, анын корреспонденттик эсебинде жетиштъъ кёлёмдёгъ акча каражатынын жоктугунан улам, аткарылбай калган милдеттенменин ёлчёмъндёгъ акча каражатынын суммасын акцептсиз тартипте эсептен алып сала албайт. Натыйжада, тараптар ортосунда келип чыккан талаш маселер Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык съйлёшъълёр жолу менен жёнгё салынууга тийиш.
20.Эгерде, банкка убактылуу жетекчилик, консервация жол-жобосун киргизъъ учурунда ушул жобонун 15-пунктуна ылайык, банктын «спот», «своп», «форвард», «репо», «банктар аралык кредит», «активдер менен алмашуу» милдеттенмелери боюнча тёлёё мёёнётъ келип жетсе жана бул багытта Улуттук банктын ёзгёчё кёрсётмё берген чечими жок болсо, банк тёмёнкъ шарттарда мына ушул банктар аралык бътъмдёрдъ белгиленген мёёнёттёрдё ишке ашырууга укуктуу:
1)операция, проблемалуу банк же проблемалуу банктын аффилирленген жагы болуп саналбаган банк менен жъзёгё ашырылат;
2)операция, Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында жана Улуттук банктын ченемдик актыларында белгиленген бейтараптуулук принцибинин бузулушуна алып келбейт;
3)бътъмдън шарты боюнча проблемалуу банк акча каражаттарын башка банкка беръънъ ишке ашырган же проблемалуу банкка акча каражаттары мурда эле келип тъшкён;
4)операциянын натыйжасында банкта юридикалык жактан жана иш жъзъндё активдин валютасын алмаштыруу гана ишке ашырылат;
21.Эгерде убактылуу жетекчилик, консервация жол-жобосу киргизилген учурда, кардар акча каражаттарын проблемалуу банкка бере элек болсо, анда проблемалуу банк, кардарлар менен (банктардан тышкары) «своп» жана «репо» контрактылары боюнча жыйынтыктоочу операцияларды жъргъзбёйт.
22.Эгерде убактылуу жетекчилик, консервация жол-жобосу киргизилген учурда, кардар акча каражаттарын банкка жёнёткён болсо жана кардар ага карата укук коргоо органдары тарабынан операцияларды жъргъзъъгё тыюу салынган же кине коюлган башка талаптар орун албаган инсайдерлер, аффилирленген жактар болуп саналбаса, банкка «своп» жана «репо» контрактылары боюнча жыйынтыктоочу операцияларды жъргъзъъгё уруксат берилет.
23.Администратор, операциялардын мыйзам чегинде жъргъзългёндъгън жана ушул жобонун талаптарынын аткарылышын текшеръъ максатында, 21-22-пункттарда кёрсётългён операциялардын аткарылышын 7 жумуш кънънё чейинки мёёнёткё токтотууга укуктуу.
24.Эгерде банктык операцияларды жъргъзъъ учурунда, проблемалуу банк чет ёлкё банкы ъчън «лоро» тибиндеги эсепти ачып, ошол эсепке чегеръъ ъчън нак акча каражаттарын алууга ългъргён болсо, администратор, тёмёнкъ шарттарды сактоо менен операцияларды токтотууга жана каражаттарды банк-корреспондентке кайтарып беръъгё укуктуу:
1)нак каражаттар проблемалуу банктын имаратына келип тъшкёндъгънё карабастан, каражаттар банкка убактылуу жетекчилик, консервация жол-жобосу киргизилгенге чейин чегерилбесе;
2)эгерде, ушул жобонун 8-пунктуна ылайык Улуттук банктын тиешелъъ чечими болгон болсо;
3)банк-корреспондент, акча каражаттары проблемалуу банктын имаратына келип тъшкёндъгънё карабастан, ошол бътъмдъ жокко чыгаруу ётънъчъ менен кайрылса жана 1 жумуш кънъ ичинде бардык уюштуруу маселерин чечъъ, анын ичинде тиешелъъ чыгашаларды тёлёё, проблемалуу банктын имаратынан акча каражаттарын кайтара алып кетъгё жана транспортировкалоого милдеттенсе.
Администратор, жогоруда белгиленген шарттар аткарылбаган учурда каражаттарды банктын «лоро» эсебине чегеръъгё укуктуу.
25.Эгерде, ошол банк ъчън Улуттук банктын же башка ыйгарым укуктуу органдын чечими менен башкасы белгиленбесе, Акча которуу системалары боюнча кызмат кёрсётъълёрдъ сунуштоодо тигил же бул валютаны конвертирлёё, банктын ички жол-жоболоруна жана алмашуу операцияларын жъргъзъъ ъчън белгиленген тарифтерге ылайык жъргъзълёт.
6. Банкка убактылуу жетекчилик, консервация жол-жобосу киргизилген учурда «бир къндък кредит» жана «овернайт» кредиттери боюнча жыйынтыктоочу операцияларды жъргъзъънън ёзгёчёлъктёръ
26.Эгерде, убактылуу жетекчилик, консервация жол-жобосу киргизилген учурда, проблемалуу банктын Улуттук банк алдында «бир къндък кредит» жана «овернайт» кредиттери боюнча тёлёё мёёнётъ келип жетсе жана Улуттук банктын же башка ыйгарым укуктуу органдардын чечими менен башкасы белгиленбесе, анда мындай милдеттенмелер Башкы келишимге жана кредит алууга билдирмеге ылайык, толук кёлёмдё аткарылууга тийиш.
27.Эгерде, убактылуу жетекчилик, консервация жол-жобосун киргизилген учурга карата банк «бир къндък кредит» жана «овернайт» кредиттери тёлёёнъ жъзёгё ашыра албаса (корреспонденттик эсебинде акча каражаттары жок болсо), анда Улуттук банк Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык, кърёё предметинен ёндъръънъ жъргъзъънън эсебинен кредиттердин ордун жабууга укуктуу. Мында Улуттук банк, ёз милдеттенмелерин мёёнётъндё аткарбагандыгы тууралуу банкка алдын ала кат жъзъндё маалымдап, заклад търъндёгъ кърёё предметинен ёндъръънъ жъргъзъъ жол-жобосу башталгандыгы тууралуу билдирет.
7. Баалуу кагаздар менен операцияларды жъргъзъънън ёзгёчёлъктёръ
28.Банкка убактылуу жетекчилик, консервация жол-жоболору киргизилген учурда МБКлардын биринчилик жана экинчилик рынокторунда операцияларды жъзёгё ашыруу укугу, Улуттук банк Башкармасынын тиешелъъ чечимиинин негизинде берилиши мъмкън.
29.Эгерде банк, убактылуу жетекчилик, консервация жол-жоболору киргизилгенге чейин МБКларды жайгаштыруу боюнча аукционго катышууга билдирме берсе жана ал боюнча жеьишке жетишсе, анда бул билдирме кайтарылып алынгыс жана акчалай эсептешъълёрдъ жъргъзъъ ъчън милдеттъъ болуп саналат. Ал эми банк, аукциондо жеьип алган билдирме боюнча эсептешъълёрдъ жъргъзё албаса (корреспонденттик эсепте акча каражаттары болбосо), анда банктын билдирмеси жокко чыгарылат жана ошол банк Улуттук банк тарабынан анын МБКлардын биринчилик жана экинчилик рынокторуна катышуусу жёнъндё ёзънчё чечим кабыл алынганга чейин МБКлардын биринчилик жана экинчилик рынокторуна андан –ары катышуудан четтетилет.
30.Эгерде мамлекттик баалуу кагаздардын (мамлекеттик казына векселдеринин, мамлекеттик казына облигацияларынын, ноталардын) ээси болгон банкка убактылуу жетекчилик, консервация жол-жобосун киргизилген учурга карата, МБКларды же купондук тёлёёлёрдъ тёлёё мёёнётъ келип жеткен болсо, анда Улуттук банк орду жабылып жаткан МБКлар же купондук тёлёёлёр боюнча акча каражаттарын банктын Улуттук банкта ачылган кореспонденттик эсебине чегерет.
31.Эгерде убактылуу жетекчилик, консервация жол-жоболору киргизилген кънгё карата банктын портфелинде анын кардарларына тиешелъъ, тёлёё мёёнётъ келип жеткен МБК болгон болсо, анда банк, Кыргыз Республикасынын Финансы министрлигинен жана Улуттук банктан МБКлардын ордун жабуу эсебине алынган акча каражаттарын МБКларга ээлик кылуучулардын ошол банктагы эсебине чегеръънъ жъргъзёт же кардарлардын каалоосу боюнча (Улуттук банк тарабынан кайсы бир операцияларды жъзёгё ашырууга тыюу салынган банктын кардарларынын МБКларын эске албаганда) аларга акча каражаттарын банктын кассасы аркылуу накталай тёлёп берет.
32.Эгерде, убактылуу жетекчилик, консервация жол-жобосу киргизилген кънгё карата банктын кардарына тиешелъъ мамлекеттик баалуу кагаздарды тёлёё мёёнётъ келип жетпесе, анда бул учурда банк, ёз кардарларынын баалуу кагаздарын башка банкка ёткёръп бере алат. Мында Улуттук банк, тарабынан аларга кандайдыр бир операцияларды жъргъзъъгё чектёёлёр белгиленген банктын кардарларынын мамлекеттик баалуу кагаздары эске алынбайт.
33.Банктын администратору ёз кардарларына-МБКларга ээлик кылуучуларга банкка убактылуу жетекчилик, консервация жол-жобосу киргизилгендиги жана алардын мамлекеттик баалуу кагаздарды башка банкка ёткёръп беръъ укугу жёнъндё убактылуу жетекчилик, консервация жол-жобосу киргизилгенден кийинки 2 жумуш кънънён кечиктирбестен маалымдоого тийиш. Мында, проблемалуу банктын кардары МБКларды тёлёёдён алган акча каражаттарын башка банктан алуу ниетин билдирсе, анда ал МБКлар ёткёрълъп бериле турган банктын аталышын жана башка банкка которулуучу МБКлардын чыгарылышынын тизмесин кёрсётъъ менен МБКларды башка банкка ёткёръп беръъ жёнъндё кат жъзъндёгъ арызын проблемалуу банкка беръъгё тийиш. Проблемалуу банктын кардарларынын – МБКларга ээлик кылуучулардын ээсинин тизмесин аныктоо жана алардан кёрсётългён арыздарды алуу жоопкерчилиги Банктын администраторуна жъктёлёт.
34.Проблемалуу банктын кардарларынын МБКларын башка банкка ёткёръп беръъ учурунда убактылуу жетекчилик, консервация жол-жоболору киргизилген банк, кардардын кат жъзъндёгъ арызында кёрсётългён банк менен съйлёшъълёрдъ жъргъзъп, жок дегенде МБКларды тёлёё мёёнётъ келип жеткенге чейинки эки къндън ичинде кардардын МБКларын ёткёръп беръънъ жъзёгё ашыруу ъчън тёмёнкъ документтерди Улуттук банкка беръъгё тийиш:
1)проблемалуу банк менен МБК ёткёрълъп берилъъчъ банктын ортосунда тъзългён, МБКларды ёткёръп беръъ жёнъндё макулдашуу;
2)МБКларга ээлик кылуучунун баалуу кагаздарды башка банкка которуу тууралуу кат жъзъндёгъ арызынын кёчърмёсъ;
3)проблемалуу банктын, башка банкка банктын кардарынын баалуу кагаздарын ёткёръп беръъ жёнъндё ётънъч каты;
4)бул банктардын ченемдик укуктук актыларга ылайык таризделген, МБКларды ёткёръп беръъ/кабыл алууну жъзёгё ашырууга тапшырмасы.
35.Улуттук банк, кёрсётългён документтерди кабыл алгандан кийин МБКларды проблемалуу банктан башка банкка депозитарийге ёткёръп беръънъ жъзёгё ашырат жана ошол банктарга бул операциянын ишке ашырылгандыгын тастыктаган документтин кёчърмёсън берет.
36.Эгерде, проблемалуу банктын кардарларынын МБКларды тёлёё мёёнётъ келип жеткен учурда, Администратор проблемалуу банктардын МБКларын башка банкка ёткёръп бербесе, анда проблемалуу банктын кардарларынын тёлёнъъчъ МБКлар же купондук тёлёмдёр боюнча акча каражаттары банктын Улуттук банкта ачылган корреспонденттик эсебине чегерилет. Банк, Кыргыз Республикасынын Финансы министрлигинен жана Улуттук банктан МБКлардын ордун жабуу эсебине алынган акча каражаттарын МБКларга ээлик кылуучулардын ошол банктагы эсебине чегеръънъ жъргъзёт же кардарлардын каалоосу боюнча (Улуттук банк тарабынан кайсы бир операцияларды жъзёгё ашырууга тыюу салынган банктын кардарларынын МБКларын эске албаганда) аларга акча каражаттарын банктын кассасы аркылуу накталай тёлёп берет.
37.Эгерде, кардарлардын эсептеринде МБКларды тёлёё эсебине алынган акча каражаттары болгон шартта, банкты банкрот деп таануу жёнъндё арыз сотко берилсе, банк бул акча каражаттарын Улуттук банктын эсебине чегеръъгё милдеттъъ. Мында, банк мындай кардарларга акча каражаттарын башка банкка которуу жёнъндё арыз беръъ зарылчылыгы тууралуу маалымдоого тийиш.
38.Чегерилген акча каражаттары проблемалуу банктан тёмёнкъ документтерди алганга чейин Улуттук банктын эсебинде турат:
1)кардардын акча каражаттарын Улуттук банктагы эсептен кардардын башка банктагы эсебине которуу жёнъндё ётънъч каты. Ал катта тёмёнкълёр кёрсётълъъгё тийиш: кардардын аталышы, МБКнын чыгарылган номери, МБК тёлёнгён кън, тёлёнгён МБКлардын саны, тёлёнгён МБКлардын номиналдык наркы, купондук тёлёмдёрдън суммасы, тёлёнгён МБКлар боюнча акча каражаттарын которуу жъзёгё ашырылган банктын аталышы, кардардын эсебинин номери жана башка зарыл маалыматтар;
2)кардардын башка банкта ачылган эсебинин реквизиттерин кёрсётъъ менен кат жъзъндёгъ арызы;
3)кардарга эсеп ачылгандыгы тууралуу, анын эсеп номерин, БИК жана банктын дарегин кёрсётъъ менен банктын/банктын филиалынын тастыктоосу;
39.Улуттук банк, зарыл документтерди алгандан кийин ёз эсебинен, кардардын банктын ётънъч катында жана банктын кардарынын арызында кёрсётългён башка банктагы эсебине акча каражаттарды которууну жъзёгё ашырат.
40.Банктын администратору МБКларга ээлик кылуучулардын банктын реестринде кёрсётългён укуктарынын сакталышына контролдукту жъзёгё ашырат жана жооп берет.
8. Банкка убактылуу жетекчилик, консервация жол-жоболору киргизъъ учурунда башка банктык жана тёлём операцияларын жъргъзъънън ёзгёчёлъктёръ
41.Банктын администратору инсайдерлерден жана аффилирленген жактардан болушкан, ошондой эле алар менен жалпы кызыкчылыкта байланыштуу болгон адамдарды жана Кыргыз Республикасынын ыйгарым укуктуу органдарынын тиешелъъ токтомдорунда кёрсётългён башка жактарды эске албаганда, ёз кардарлары ъчън тёмёнкъ операцияларды жъргъзё алышат:
1)Кыргыз Республикасынын резиденттеринен болушкан жеке адамдар ъчън - эгерде конкреттъъ бир банк ъчън Улуттук банктын же ыйгарым укук чегерилген башка органдардын чечими менен башкасы белгиленбесе, банктык операцияларды (кредиттерди жана ага теьдеш активдерди беръънъ, капиталга, мамлекеттикти эске албаганда, баалуу кагаздарга инвестицияларды, ошондой эле негизги каражаттарга жана материалдык эмес активдерге салымдарды кошпогондо) толук кёлёмдё жъзёгё ашырууга;
2) Кыргыз Республикасынын резиденттеринен болушкан юридикалык жактар ъчън- юридикалык жактардын эсептешъъ эсептеринен алардын кызматкерлеринин эмгек акыларын тёлёё, эгерде, конкреттъъ бир банк ъчън Улуттук банктын же ыйгарым укук чегерилген башка органдардын чечими менен башкасы белгиленбеген болсо, ошол юридикалык жактардын Социалдык фонд, бюджет, коммуналдык уюмдар, байланыш операторлору, КММ беръъчълёр алдындагы жеке милдеттенмелерин кызмат кёрсётъълёрдъ сунуштоочулардын эсептешъъ документтеринде (эсеп-квитанциясы, эсеп-фактура) кёрсётългён суммада толук кёлёмдё тёлёё ъчън операцияларды жъзёгё ашырууга;
3)Кыргыз Республикасынын резидент эместеринен болушкан жеке адамдар жана юридикалык жактар, Кыргыз Республикасынын резиденттеринен жана резидент эместеринен болушкан жеке ишкерлер ъчън – операцияларды конкреттъъ бир банк ъчън Улуттук банктын же ыйгарым укук чегерилген башка органдын чечими менен белгиленген чекте жъзёгё ашырууга.
42.Банктын администратору Улуттук банктын чечимине ылайык, банктын ички эсептешъълёрън эске албаганда, кардардын банк алдындагы кайсы болбосун милдеттенмесин тёлёёгё багытталган тёлёмдёрън кабыл алууну, бюджеттик тёлёмдёрдъ, социалдык чегеръълёрдъ, эмгек акыны, кредиттерди жана алар боюнча пайыздарды тёлёё, юридикалык жактар тарабынан ачылган транзиттик эсептер аркылуу келип тъшкён суммаларды пенсияларды жана эмгек акыларды тёлёё ъчън банктын аманатчыларынын эсебине чегеръъ максатында юридикалык жактардын эсебинен конвертациялоону жъргъзё алат.
43.Банк Кыргыз Республикасынын Президентине караштуу Мамлекеттик Бажы кызматы жана/же Мамлекеттик салык кызматы, мамлекеттик бюджет, ошондой эле Улуттук банктын ёзънчё чечиминин негизинде коммуналдык кызмат кёрсётъълёрдъ жана байланыш кызмат кёрсётъълёрън сунушташкан уюмдар менен тёлёмдёрдъ жана эсептешъълёрдъ жъргъзё алат.
44.Банк кардарларга даректъъ акча которууларын тёлёй алат. Акча которуулар системасы боюнча акча каражаттарын кабыл алуу жана которуу Улуттук банктын ёзънчё тиешелъъ чечиминин негизинде гана жъзёгё ашырылат.
45.Убактылуу жетекчилик, консервация жол-жобосу киргизилген катышуучу, банктык тёлём карттарын пайдалануу менен тёлём системасынын алкагында нак акчага айландыруу жана ёз кардарларынын товарларын жана кызмат кёрсётъълёрънё тёлёё боюнча операцияларды ёзънън аралыкта орнотулган жабдуулары (банкоматтар жана терминалдар) аркылуу жана ёзънън бардык бёлъмдёръндё жъзёгё ашыра алат. Башка банктардын кардарларынын тёлём карттарын кабыл алуу жана тейлёё Улуттук банктын ёзънчё тиешелъъ чечиминин негизинде жъзёгё ашырылышы мъмкън.
46.Банктын администраторуна Улуттук банк Башкармасынын ёзънчё тиешелъъ чечими кабыл алынганга чейин эл аралык тёлём системалары (Visa, MasterCard, Золотая Корона, American Express, Diners Club ж.б) аркылуу кардарлардын тёлёмдёрън ёткёръъгё тыюу салынат.
47.Банктын администратору Улуттук банктын эл аралык тёлём системалар аркылуу тёлёмдёрдъ ёткёръъгё тыюу салуу жёнъндё тиешелъъ чечимин алгандан кийин, карттарды пайдалануу менен тёлёмдёрдъ ёткёръъгё, акча которууларына жана банктык башка кызмат кёрсётъълёргё тиешелъъ келишим тъзългён, тёлём системаларынын чет ёлкё операторлоруна бул тууралуу токтоосуз маалымдоого тийиш.
48.Банктын администраторуна Улуттук банктын ёзънчё тиешелъъ чечими кабыл алынганга чейин SWIFT, Банк-кардар жана альтернативдъъ башка байланыш каналдары аркылуу чек ара аркылуу ётъъчъ тёлёмдёрдъ ёткёръъгё жол берилбейт.
49.Улуттук банк, алдын ала билдиръъсъз, бир тараптуу тартипте, эгерде Улуттук банк тарабынан ушундай чечим кабыл алынса, Катышуучунун SWIFT ЖПТ системасынан пайдалануу мъмкънчълъгън токтото алат.
9. Банкты банкнрот деп таануу учурунда банктык жана тёлём операцияларын жъргъзъъ тартиби
50.Улуттук банк, соттун Катышуучуга карата банкроттук процессин козгоо жёнъндё чечими къчънё кирген учурда, Катышуучуну системага ёз убагында блокировкалоо ъчън соттун мындай чечими/жарыялоосу жёнъндё тёлём (эсептешъълёрдън гросстук системасы, пакеттик клиринг системасы, «Элкарт» улуттук эсептешъъ системасы, SWIFT Жамааттык пайдалануу тъйънъ) жана соода системасынын операторлоруна, депозитарийге дароо маалымдоого, ошондой эле банктарга, Кыргыз Республикасынын баалуу кагаздар рыногунун опеарторлоруна жана соода аянтчаларынын операторлоруна ёз убагында маалымдоого тийиш.
51.Улуттук банк, маалымдоо процессин тездетъъ жана бардык кызыкдар жактардын тиешелъъ маалымат алуу убактысын жана кънън белгилёё максатында, расмий билдиръънън сканерден ёткёрългён кёчърмёсън, кийинчерээк билдиръънън кагаз жъзъндёгъ вариантын жёнётъъ менен ушул Жобонун 50-пунктунда кёрсётългён системалардын расмий электрондук дарегине жёнётъънъ жъзёгё ашырат.
52.Тёлём (эсептешъълёрдън гросстук системасы, пакеттик клиринг системасы, «Элкарт» улуттук эсептешъъ системасы, SWIFT Жамааттык пайдалануу тъйънъ) жана соода системаларынын операторлору Катышуучуну банкрот деп таануу жана банкроттук жол-жобосунун башталгандыгы жёнъндё соттук акты тууралуу билдиръънъ алгандан кийин ошол Катышуучуну ёз системасына блокировкалоого тийиш.
53.Банкрот деп жаряланган банктын атайы администратору банктын банкрот болгондугу жёнъндё карттарды пайдалануу менен тёлёмдёрдъ ёткёръъгё, акча которууларына жана башка банктык кызмат кёрсётъълёрдъ сунуштоого тиешелъъ келишимдер тъзългён тёлём системаларынын чет ёлкё операторлоруна токтоосуз маалымдоого тийиш.
54.Катышуучунун акча каражаттарды же баалуу кагаздарды которууга тапшырмасы, ошондой эле анын пайдасына башка Катышуучулардын акча каражаттарын же баалуу кагаздарын которууга тапшырмасы оператор банкроттук процесси тууралуу билдиръънъ алганга чейин кайтарылып алынгыс жана жайынтыктоочу болуп саналып, доо къчънё ээ болот жана ъчънчъ тараптар ъчън милдеттъъ болуп саналат. Бул учурда, системанын операторлору бътъмдёргё келишъънъ аяктоого жана Улуттук банктын ченемдик укуктук актыларына ылайык, жогоруда кёрсётългён бардык тапшырмалар боюнча жыйынтыктап эсептешъълёрдъ жъргъзъъгё тийиш.
55.Катышуучунун акча каражаттарды же баалуу кагаздарды которууга тапшырмасы, ошондой эле анын пайдасына башка Катышуучулардын акча каражаттарын же баалуу кагаздарын которууга тапшырмасы, оператор банкроттук процесси тууралуу билдиръънъ алгандан кийин кайтарылып алынууга тийиш жана ал доо къчънё ээ эмес жана ъчънчъ тараптар ъчън милдеттъъ эмес.
56.Тёлём карттары менен эсептешъълёр системасы боюнча тёлёмдёр, чек ара аркылуу ётъъчъ тёлёмдёр жана акча которуулары боюнча тёлёмдёргё тиешелъъ эсептешъълёрдъ жъргъзъъ, Улуттук банктын чечимине ылайык, башка катышуучуда ачылган, атайы эсеп аркылуу атайын администратор тарабынан жъзёгё ашырылат.
57.Тёлёё мёёнётъ келип жете элек МБКлары бар кардарларга ээ банкты банкрот деп таануу учурунда, банк, ёз кардарларынын МБКларын башка банкка ёткёръп беръъгё тийиш, мында, Улуттук банк тарабынан кандайдыр бир операцияларды жъргъзъъгё чектёёлёр белгиленген банктын кардарларынын МБКлары эске алынбайт. Банктын атайын администратору банкроттук процессин козгоо жёнъндё соттун чечими къчънё киргенден кийинки 2 жумуш кънънён кечиктирбестен, бул тууралуу жана алардын ёздък МБКларын башка банкка ёткёръп беръъгё укугу тууралуу ёз кардарларына - МБКларга ээлик кылуучуларга маалымдоого тийиш. Мында, проблемалуу банктын кардары МБК ёткёрълъъчъ банктын аталышын жана башка банкка которулууга тийиш болгон МБКлардын чыгарылышынын тизмесин кёрсётъъ менен МБКларды башка банкка ёткёръп беръъ тууралуу кат жъзъндёгъ арызын проблемалуу банкка беръъгё тийиш. Проблемалуу банктын кардарларынын - МБКларга ээлик кылуучулардын тизмесин аныктоо жана алардан арыздарды кабыл алууга банктын атайын администратору жооп берет. Проблемалуу банктын кардарларынын МБКларын башка банкка ёткръп беръъ жана Улуттук банктын аракети ушул Жобонун 58, 59 жана 60-пункттарын эске алуу менен убактылуу жетекчилик, консервация жол-жобосу киргизилген тартипте эле жъзёгё ашырылат.
58.Эгерде, банктын кардарларынын МБКларды т?л?? м??н?тъ келип жеткен шартта, атайын администратор проблемалуу банктын кардарларынын МБКларын башка банкка ёткёръп бербесе, анда проблемалуу банктын кардарларынын тёлёнъъчъ МБКлар же купондук тёлёмдёр боюнча акча каражаттары Улуттук банктын эсебине чегерилет.
59.Чегерилген акча каражаттары проблемалуу банктан тёмёнкъ документтерди алганга чейин Улуттук банктын эсебинде турат:
1)кардардын акча каражаттарын Улуттук банктагы эсептен кардардын башка банктагы эсебине которуу жёнъндё ётънъч кат. Ал катта тёмёнкълёр кёрсётълъъгё тийиш: кардардын аталышы, МБКнын чыгарылган номери, МБКнын тёлёё кънъ, тёлёнгён МБКлардын саны, тёлёнгён МБКлардын номиналдык наркы, купондук тёлёмдёрдън суммасы, тёлёнгён МБКлар боюнча акча каражаттарын которуу жъзёгё ашырылган банктын аталышы, кардардын эсебинин номери жана башка зарыл маалыматтар;
2)кардардын башка банкта ачылган эсебинин реквизиттерин кёрсётъъ менен кат жъзъндёгъ арызы;
3)кардарга эсеп ачылгандыгы тууралуу, анын эсеп номерин, БИК жана банктын дарегин кёрсётъъ менен банктын/банктын филиалынын тастыктоосу;
60.Улуттук банк, зарыл документтерди алгандан кийин ёз эсебинен, кардардын банктын ётънъч катында жана банктын кардарынын арызында кёрсётългён башка банктагы эсебине акча каражаттарды которууну жъзёгё ашырат.
61.Соттун чечиминин негизинде банкка карата банкроттук жол-жобосун козгоо жёнъндё чечим къчънё киргенге чейин тъзългён контрактыларды жана бътъмдёрдъ кийинкиге калтырууга тиешелъъ бир да жобо, эреже же тажрыйба тёлём системасы же Улуттук банк тарабынан таанылган баалуу кагаздар боюнча эсептешъълёр системасы аркылуу ёткёрългён клирингдин натыйжаларынын алынып салынышына алып келбейт.
