Кыргыз Республикасынын Улуттук Банк Башкармасынын   

2013-жылдын 27-мартында №9/10 токтому менен бекитилген  

  

  

  

Кыргыз Республикасынын коммерциялык банктарында жана банктык эмес финансы-кредиттик уюмдарында кассалык операциялардын аткарылышы боюнча минималдуу талаптар жөнүндө жобо 

 

(КР Улуттук банк Башкармасынын 2020-жылдын 27-мартындагы № 2020-П-14/17-2-(НПА) токтомунун редакциясына ылайык) 

 

1-Глава. Жалпы жоболор  

  

1. Кыргыз Республикасынын аймагында нак акча жүгүртүлүшүн уюштуруу максатында Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы (мындан ары  Улуттук банк), банктык операцияларды жана башка бүтүмдөрдү жүзөгө ашырууда Кыргыз Республикасынын банкнота жана монета түрүндөгү (мындан ары  нак акчалар) улуттук валютасы менен кассалык операцияларды жүргүзүү боюнча минималдуу талаптарды белгилейт.   

2. Бул Жобо Улуттук банктан лицензия алган жана/же иши ал тарабынан жөнгө салынган коммерциялык банктарга, банк эмес финансы-кредит уюмдарына жана төлөм уюмдарына (мындан ары ФКУ) таркатылат. 

(КР Улуттук банк Башкармасынын 2020-жылдын 27-мартындагы № 2020-П-14/17-2-(НПА) токтомунун редакциясына ылайык)  

3. Жобо ФКУ кассалары аркылуу жүргүзүлүүчү кассалык операцияларды жөнгө салат, ошондой эле аралыкта орнотулган жабдууларды жайгаштыруу, жабдуу жана алардын коопсуздугун камсыз кылуу, ошондой эле банкоматтарды жана автоматташтырылган өз алдынча тейлөө терминалдарын инкассациялоо боюнча талаптарды тастыктоочу документтер боюнча белгилейт. 

(КР Улуттук банк Башкармасынын 2020-жылдын 27-мартындагы № 2020-П-14/17-2-(НПА) токтомунун редакциясына ылайык)  

4. (Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын 2017 жылдын 14 июнундагы № 2017-П-12/24-2-(НПА) токтомуна ылайык күчүн жоготкон катары таанылсын).  

5. Кардарларды касса аркылуу тейлөөнү жүзөгө ашыруу, ошондой эле нак акчалар жана башка баалуулуктар менен операцияларды аткаруу үчүн ФКУ касса түйүндөрүн түзүшөт. ФКУнын жабдылган касса түйүндөрү, сактоо жайы жана башка жайлары Кыргыз Республикасынын Ички иштер министрлигинин жана Улуттук банктын 2010-жылдын 11-февралындагы №97-24-О буйругу менен бекитилген “Кыргыз Республикасында банктарды, финансы-кредиттик мекемелерди техникалык чыңдоо жана аларды коргоо боюнча бирдиктүү талаптар жөнүндө” Нускоодо белгиленген техникалык чыңдоо жана жабдуу боюнча тиешелүү талаптарга жооп берүүлөрү тийиш.  

6. Баалуулуктар менен иштөөдө коопсуздукту камсыз кылуу үчүн ФКУнун кассалык бөлүмү төмөнкүдөй өзүнчө жайлардан турушу зарыл:  

- сактоо жайы же сейф туруучу бөлмө;  

- банкнот жана монеталар үчүн кайра эсептөө кассасы;  

- кириш, чыгыш, кечки жана башка кассалар;  

өздүк буюмдарды сактоо үчүн бөлмө же шкаф.  

Тиги же бул кассаларды түзүүнүн максатка ылайыктуулугу, алардын саны жана касса кызматкерлеринин саны белгиленген тартипте ФКУ тарабынан аныкталат, бул ФКУнын ички документтеринде чагылдырылууга тийиш.  

7. ФКУнын сактоо жайы же сейф туруучу бөлмөсү болгон шартта, алар кеминде эки ачкыч (код) менен жабылууга жана кызмат адамдарынын мөөрү басылууга же болбосо ФКУнын ички жол-жоболоруна ылайык баалуулуктардын сакталышына жоопкерчиликтүү адамдардын колтамгасы коюлган индикатордук пломба коюлууга тийиш.  

8. Кассалык документтерди тариздөө (акча чегин эске албаганда), кассалык журналдарды жүргүзүү, жүргүзүлгөн операциялар тууралуу документтердин касса кызматкерлери тарабынан толтурулушу, автоматташтырылган программаларды, компьютердик жабдууларды жана электрондук кассалык аппараттарды колдонуу менен ишке ашырылат.   

  

2-Глава. Терминдер жана аныктамалар  

  

9. Жободо төмөнкү терминдер жана аныктамалар колдонулат:  

банкноттор, монеталар  өлкөнүн мыйзамдарына ылайык чыгарылган жана жүгүртүүдөгү ар кандай нарктагы жана ар кандай түрдөгү акча белгилери;   

валюталык баалуулуктар - нак чет өлкө валютасы, төлөм документтери жана номиналы жана (же) наркы чет өлкө валютасында туюндурулган баалуу кагаздар;   

эскилиги жеткен банкноттор  банкноттордун эскилигине баа берүүнүн бекитилген критерийлеринен тышкары чыгып кеткен кемчиликтеринен улам, накталай акча жүгүртүү үчүн жараксыз болуп калган анык банкноттор;  

жарамдуу банкноттор жана монеталар  бекитилген критерийлердин алкагында бир аз кирдеген, бузулган жана бетине жазылып калган анык банкноттор жана монеталар;  

инкассация  нак акчаларды жана башка баалуулуктарды кабыл алуу, жыйноо, жеткирүү, коштоп жүрүү, ташуу, сактоо жана өткөрүп берүү;  

касса  акчаларды жана башка баалуулуктарды сактоо, кабыл алуу жана берүү үчүн атайын жабдылган жай;   

кечки касса  ФКУнын операциялык күн бүткөндөн кийин кардарлардан жана ФКУ бөлүмдөрүнөн нак акчаларды кабыл алууну жана кайра эсептөөнү жүзөгө ашыруучу кассасы;   

кайра эсептөө кассасы  ФКУнын кардарлардан жана ФКУ бөлүмдөрүнөн кабыл алынган нак акчаларды кайра саноону, аларды таңычактоону жүзөгө ашырган кассасы;   

кириш кассасы  ФКУнын операциялык убакыт ичинде кардарлардан нак акчаларды кабыл алууну жүзөгө ашырган касса;   

чыгыш кассаы  ФКУнын операциялык убакыт ичинде кардарларга нак акчаларды берүүнү жүзөгө ашырган кассасы;   

касса китепчеси (касса журналы)  белгиленген формага ылайык түзүлгөн эсепке алуу ведомосттору, аларда баалуулуктар менен операциялар чагылдырылып, акчанын түшүшү жана берилиши эске алынган;   

аралыкта орнотулган жабдуунун кассетасы (мындан ары кассета) ар түрдүү номиналдагы акча каражаттарын сактоо, кабыл алуу жана/же берүү үчүн колдонулган аралыкта орнотулган жабдуунун бөлүгү

Сash-in функциясы менен банкоматтар, автоматташтырылган өз алдынча тейлөө терминалдары менен кабыл алынган жана акча каражаттарын сактоо үчүн дайындалган сейф зонасында орун алган атайын каптар /баштыктар да кассетанын ордуна пайдаланышы мүмкүн. 

касса документи  бул, акчага байланыштуу документ (кириш кассалык ордер, чыгыш кассалык ордери, накталй салууларга кулактандыруу, чек, төлөм ведомосту жана операцияларды жүргүзүү үчүн негиз болгон башка документ), ал боюнча баалуулуктарды кабыл алуу жана берүү боюнча кассалык операциялар жүзөгө ашырылат жана таризделет;   

кассалык операциялар  бул, баалуулуктарды кабыл алуу, кайра эсептөө, майда акчага айландыруу, берүү, иргөө, таңычактоо жана сактоо;   

кардар  ФКУнын кызматтарынан пайдаланышкан юридикалык жактар жана жеке адамдар;   

нак акчалар  жүгүртүүдөгү жана тиешелүү мамлекетте же мамлекеттер тобунда мыйзамдуу төлөм каражаты болуп саналышкан банкноттор жана монеталар түрүндөгү акча белгилери, ошондой эле жүгүртүүдөн алынып салынган жана алынып салынуучу, бирок алмаштырууга боло турган акча белгилери;   

операциялык касса  ФКУнын кардарларды бардык кассалык операциялар боюнча тейлөө кассасы;   

жоопкерчиликтүү сактоо  баалуулуктардын сакталышы, ал белгиленген тартипте жүзөгө ашырылат;   

баалуулуктар  валюталык баалуулуктар, банкноттор, монеталар, баалуу кагаздар жана так отчеттуулук бланкалары, баалуу металлдар жана алардан жасалган буюмдар, ошондой эле баалуу буюмдар;  

улуттук валютадагы активдерге алмаштыруу боюнча операциялар  бир күндүн чегинде эсептешүүлөр менен нак акча каражаттарын нак эмес акча каражаттарына алмаштыруу боюнча операциялар.   

(КР Улуттук банк Башкармасынын 2020-жылдын 27-мартындагы № 2020-П-14/17-2-(НПА) токтомунун редакциясына ылайык)  

  

3-Глава. Нак акчаларды кабыл алуу  

  

10. Нак акчаларды кабыл алуу боюнча операциялар кириш касса документтеринин кириш кассалык ордердин же накталай салууга кулактандыруунун негизинде жүзөгө ашырылат (топтом: Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасынын 2007-жылдын 25-июлундагы №36/5 токтому менен бекитилген “Төлөм документтерин толтуруу тартиби жөнүндө нускоого” ылайык толтурулган 1-тиркемеге ылайык кулактандыруу, квитанция, ордер).  

11. Касса кызматкери кириш кассалык документинде бардык реквизиттердин жана банк кызматкерлери менен кардардын кол тамгаларынын бар экендигин жана туура толтурулгандыгын текшерет, нак акчалардын кириш кассалык документинде сандар жана жазуулар менен берилген сумманын дал келишине салыштырып текшерет.   

12. Нак акчаларды кардарлардан кабыл алуу, кардар акчалардын кабыл алынышына көз сала алгыдай, аларды барактап, бирден кайра эсептөө аркылуу жүзөгө ашырылат.  

13. Касса кызматкери нак акчалар кабыл алынгандан кийин кириш кассалык документте сандар жана жазуулар менен көрсөтүлгөн сумманы, нак акчалардын кабыл алынууга берилген суммасы менен салыштырып текшерет жана алар дал келген шартта кириш кассалык документтеринин бардык нускаларына кол коюп чыгат.   

14. Кассага кабыл алынган нак акчалар касса кызматкери тарабынан касса башчысына кабыл алынган жана берилген баалуулуктарды кабыл алуу китебине касса башчысынын колун койдуруу менен жумуш күнүнүн аягында өткөрүлүп берилет.   

15. Кириш кассалык документтери касса кызматкери тарабынан касса башчысына жумуш күнү аяктаганда өткөрүлүп берилет. Касса кызматкери нак акчалар өткөрүлүп берилгенге чейин алардын айкын суммасы кириш кассалык документтеринде көрсөтүлгөн суммага ылайык келишине ынанууга тийиш.  

15№. Иш күнүнүн акырында келип түшкөн бардык нак акча сакталуучу жайда (сейф турган бөлмөдө) жабылууга жана сакталууга тийиш.  

  

4-Глава. Нак акчаларды берүү  

  

16. Касса башчысы операциялык мезгил ичинде чыгыш жана алмаштыруу операцияларын жүзөгө ашыруу үчүн нак акчалардын зарыл суммасын касса кызматкерине өткөрүп берет, мында кабыл алынган жана берилген баалуулуктарды эсепке алуу китебине кол коюсу зарыл (2-тиркеме).  

17. Кассалык операциялар түздөн-түз касса башчысы, касса кызматкери тарабынан жүзөгө ашырылган шартта, кабыл алынган жана берилген баалуулуктарды эсепке алуу китебине алар тарабынан жүзөгө ашырылган операциялар тууралуу жазуулар түшүрүлбөйт (2-тиркеме).  

18. ФКУнын кассаларынан акчаларды берүү чыгыш кассалык ордерлер (3-тиркеме) жана ФКУ тарабынан иштелип чыккан жана бекитилген, белгиленген формадагы акча чектери боюнча ишке ашырылат.   

19. Касса кызматкери нак акчаларды берүү учурунда төмөнкүлөрдү ишке ашырат:  

· банк кызматкеринин бардык реквизиттеринин жана кол тамгасынын бар экендигин текшерет;  

· чыгыш кассалык документинде сандар жана жазуулар менен берилген сумманын дал келишин салыштырып текшерет;  

· чыгыш кассалык документинде кардар тарабынан берилүүчү паспорттун же анын инсандыгын тастыктаган башка документтин бар экендигин текшерет;  

· чыгыш кассалык документти кол коюу үчүн кардарга берет;  

· нак акчалардын берүүгө даярдалган суммасын кардар саналып жаткан банкноттордун жана монеталардын санын көрүп тургудай шартта кайра санап чыгат, кардардын акча алгандыгы тууралуу кол тамгасынын бар экендиги тастыкталат, нак акчаларды берет, чыгыш кассалык документке кассанын штампынын оттискасын коет жана ага кол коет.  

20. Касса кызматкери кардарга банкнотторду таңычактардын үстүндөгү коштомо кагазда көрсөтүлгөн сумма боюнча таңычакта, өзүнчө корешоктор менен, айрым банкнотторду бирден барактап санап, ал эми монеталарды ярлыктарындагы жазуулары боюнча каптарда жана жабыркабаган завод пломбасы менен ящиктерде, эгерде монеталар азыраак санда талап кылынса, 100 (жүз) даанадан салынган баштыктарда, айрымдарын бирден санап берүүгө укуктуу. 

(КР Улуттук банк Башкармасынын 2020-жылдын 27-мартындагы № 2020-П-14/17-2-(НПА) токтомунун редакциясына ылайык)  

21. Кардар, кассадан алыстабай туруп, нак акчаларды берген касса кызматкеринин көз алдында таңычактардын тууралыгын жана бүтүндүгүн, ар бир таңычакта корешоктордун санын, накладкаларда көрсөтүлгөн суммалардын тууралыгын кылдат текшерүүгө, ал эми айрым корешокторду, банкнотторду  бирден, барактап санап чыгууга, монета салынган баштыкчаларды ярлыктагы жазуулары/ жабыркабаган завод пломбасы менен ящиктерди, пакеттеги реквизиттери боюнча текшерүүгө, айрым монеталарды бирден санап чыгууга тийиш.   

Алынган акча топтомдорунда, корешоктордо же баштыкчаларда/ящиктерде кем чыгуулар аныкталган учурда (4-тиркеме) акт түзүлүп, ага касса кызматкеринин жана кардардын колу коюлат. Кем чыгуу касса кызматкеринин катышуусунда аныкталган шартта гана жетпей калган сумма кардарга кайтарылып берилет.  

Эгерде алынган сумма кайра эсептөө кассасында өз учурунда эсептелбесе, анда ФКМ кем чыгып калган сумма үчүн жооп бербейт.  

(КР Улуттук банк Башкармасынын 2020-жылдын 27-мартындагы № 2020-П-14/17-2-(НПА) токтомунун редакциясына ылайык) 

21№. Нак акчаларды берүү, ошондой эле улуттук валютадагы активдерди алмаштыруу боюнча операциялар жарактуу акчалар менен гана жүргүзүлүүгө тийиш. Эскилиги жеткен акчалар Улуттук банктын мекемелеринин кассаларына өткөрүлөт.  

  

5-Глава. Жүгүртүү кассасынын жыйынтыктары  

  

22. Касса кызматкерлери нак акчалар менен операцияларды жүзөгө ашырып бүткөндөн кийин касса башчысына нак акчаларды, касса документтерин (отчеттук мааалымдамаларды, кулактандырууларды, кириш жана чыгыш ордерлерин, ташып жеткирилген нак акчаларга опистерди) өткөрүп берет.   

Көрсөтүлгөн документтерди кабыл алу учурунда касса башчысы төмөнкүлөрдү ишке ашырууга тийиш:  

· кириш жана чыгыш документтеринин санын жана аларда чагылдырылган нак акчалардын суммасын отчеттук маалымкаттагы суммага салыштырып текшерет (5,6-тиркеме);  

· китептеги жазууларды эске алуу менен (2-тиркеме) отчеттук маалымкаттарда нак акчалардын калдыктарынын суммасынын туура чагылдырылышын текшерет;  

23. Касса башчысы отчеттук маалымкаттардагы маалыматтар боюнча жыйынтыкталган маалымкат түзөт (7-тиркеме) жана аны жыйынтыктарын бухгалтердик эсепке алуу маалыматтары менен салыштырып текшерет. Маалымкаттын жыйынтыктарын салыштыруулар бухгалтердик кызматкердин колу менен күбөлөндүрүлөт.   

24. Бир күн ичиндеги кассалык жүгүртүүлөр салыштырып текшерилгенден кийин касса башчысы жүгүртүү кассасынын сактоо жайынын китебине (8-тиркеме) акчалардын кириш жана чыгыш суммасын жазат жана андан жүгүртүү кассасынын кийинки күнгө калдыгын чыгарат. Чет өлкө валютасын эсепке алуу китебине (9-тиркеме) валюталардын түрлөрү боюнча чет өлкө валютасынын кийинки күнгө калдыгын жазат. Касса китептерине (8 жана 9-тиркемелер) милдеттүү түрдө номер коюлууга, боолонууга жана ФКУнын мөөрү басылууга тийиш.  

Автоматташтырылган программаларды пайдаланууда кассалык китептерди ФКУнун ички ченемдик документтери менен бекитилген чыгыш формаларына ылайык жүргүзүүгө уруксат берилет. 

(КР Улуттук банк Башкармасынын 2020-жылдын 27-мартындагы № 2020-П-14/17-2-(НПА) токтомунун редакциясына ылайык) 

25. Касса документтери кийинки жумуш күнүнөн кечиктирилбестен түзүлүүгө тийиш. Ар бир күн үчүн кассалык документер менен делолорду түзүү иштери, касса башчысы же брошюралоо милдети жүктөлгөн касса кызматкери тарабынан жүргүзүлөт. Касса документтери түзүү учурунда кириш жана чыгыш кассалары боюнча өзүнчө, баланстык эсеп боюнча тандалып алынат. Автоматташтырылган программаларды пайдаланууда касса документтери чыгыш формаларына жана отчетторуна ылайык түзүлөт. Касса документтеринин суммаларын китептеги (8-9 тиркемелер) маалыматтар менен салыштырып текшергенден кийин папканын алдыңкы бетине касса башчысынын жана делону түзгөн касса кызматкеринин колу коюлат.   

(КР Улуттук банк Башкармасынын 2020-жылдын 27-мартындагы № 2020-П-14/17-2-(НПА) токтомунун редакциясына ылайык) 

26. Өтүп жаткан жана мурдагы календардык жыл үчүн касса документтери көзөмөлгө алынуучу акча сактоо жайына же өзүнчө сейфке касса башчысы тарабынан сакталат.   

27. Касса документтери Кыргыз Республикасынын колдонуудагы мыйзамдарында каралган учурларда жана тартипте ФКУдан алынып салынышы мүмкүн.  

  

6-Глава. Нак акчаларды ташып жеткирүү жана инкассациялоо  

  

28. Нак акчаларды ФКУ менен анын филиалдарынын ортосунда ташып жеткирүлөр ФКУ тарабынан өз алдынча же тиешелүү келишим түзүлгөн инкассатордук кызматты/уюмду тартуу менен уюштурулат.  

Келишим түзүү учурунда ФКУ, баалуулуктарды ташуу учурунда алардын коопсуздугу жана сакталуу тобокелдиктерин, ошондой эле баалуулуктарды жоготкон учурда алардын ордун толтуруу маселелерин эске алуулары зарыл.  

29. Операциялык кассаларды бекемдөө жана нак акча каражаттарын Улуттук банктан/Улуттук банкка өткөрүп берүү “Кыргыз инкассация” ЖАК (мындан ары  “КЫРГЫЗИНКАС” ЖАК) тарабынан жүргүзүлөт. Коммерциялык банктардын кассирлери тарабынан нак акча каражаттарынын Улуттук банктан/Улуттук банкка алынышы/өткөрүп берилиши, “КЫРГЫЗИНКАС” ЖАКтын инкассаторлору, баалуулуктарды алып чыккан банктын кассирин кайтарууну жана ташууну куралдын коштоосунда жүзөгө ашырат.  

30. Инкассатор кызматкерлери нак акчларды ташып жеткирүү учурунда касса башчысы же касса кызматкери тарабынан ташылуучу баалуулуктарга үч нускадан турган (10-тиркеме) опись түзүлөт. Анын биринчи жана үчүнчү нускалары инкассаторго берилет. Эгерде нак акчалар касса кызматкери тарабынан ташылган болсо, анда ташылуучу баалуулуктарга опись эки нускада түзүлүп, анын биринчи нускасы көрсөтүлгөн касса кызматкерине берилип, инкассатордун жана касса кызматкеринин нак акчаларды алгандыгы тууралуу колу коюлган экинчи нускасы нак акчаларды жөнөткөн ФКУда калтырылат.   

31. Инкассаторлордун касса кызматкерине ташып жеткирүү үчүн нак акчаларды берүүсү чыгыш кассалык ордери жана опистер боюнча, ал эми көрсөтүлгөн кызматкерлер тарабынан жеткирилген нак акчаларды кабыл алуу  кириш кассалык ордери боюнча жүзөгө ашырылат. Нак акчалар инкассаторлор тарабынан касса кызматкерине банкноттордун таңычактары, кассеталар, монеталар салынган каптар/ящиктер, өзүнчө корешоктор, банкноттор жана монеталар же нак акча салынган баштыктар менен берилет. 

(КР Улуттук банк Башкармасынын 2020-жылдын 27-мартындагы № 2020-П-14/17-2-(НПА) токтомунун редакциясына ылайык) 

32. Инкассаторлор, касса кызматкери ташып жеткирүү үчүн банкноттордун таңычактарын кассеталарды, монеталар менен каптарды /ящиктерди корешоктордун санын, банкноттордун таңычактарынын/кассеталардын жана пломбаларынын, клише оттискаларынын бүтүндүгүн жана тууралыгын, банкноттордун таңычактарында жана пломбада, клише оттискаларында зарыл реквизиттердин болушун текшерүү менен банкноттордун таңычактарынын үстүндөгү коштомо кагазда көрсөтүлгөн жазуулар боюнча, ал эми монеталар салынган баштыкчаларды жабыркабаган завод пломбасы менен ящиктерди ярлыктар боюнча көрсөтүлгөн сумманын тууралыгын, монеталар салынган каптардын жана пломбалардын бүтүндүгүн, монеталар салынган каптарга/ящиктерге карата пломбалар менен ярлыктардагы зарыл реквизиттердин болушун текшерүү менен кабыл алышат. Айрым корешоктор, банкноттор жана монеталар бирден, кайрадан бирден санап чыгуу менен кабыл алынат.  

(КР Улуттук банк Башкармасынын 2020-жылдын 27-мартындагы № 2020-П-14/17-2-(НПА) токтомунун редакциясына ылайык) 

33. Нак акча салынган баштыктарды ташуу учурунда баштыктарды коштогон ведомость түзүлөт (12-тиркеме). Нак акча каражаттары касса башчысы/касса кызматкери тарабынан пломбаланып, таңгакталган баштыктарда инкассаторлорго/касса кызматкерине берилет. Нак акча салынган баштыкка касса башчысынын/касса кызматкеринин аты-жөнү, кол тамгасы жана реквизиттери көрсөтүлгөн ярлык бекитилет. Нак акча салынган баштыктар, инкассаторлор/касса кызматкери тарабынан нак акча салынган баштыктардын ярлыктарындагы жана пломбаларындагы зарыл реквизиттердин коюлушун, баштыктардын жана пломбалардын бүтүндүгү текшерилип, нак акча каражаттары салынган баштыктарга карата ярлыктардагы коюлган кол тамгалар боюнча кабыл алынат.   

34. ФКУ нак акчаларды жана баштыктарды кабыл алуу касса башчысы, касса кызматкери таарбынан ушул Жободо каралган тартипте жүзөгө ашырылат. Айрылган же тешилип калган баштыктардан алынган нак акчалар касса башчысы, касса кызматкери тарабынан баштыкчаны алып чыккан инкассатордун, касса кызматкеринин көз алдында бирден, барактап кайра санап чыгуу менен кабыл алынат. Инкассаторлор тарабынан жеткирилген баштыкчалардан алынган нак акчаларды кайра саноодо ашыкча суммалар же кем чыгуулар аныкталган шартта, 3 нускада кайра эсептөө актысы (4-тиркеме), ал эми касса кызматкери тарабынан жеткирилген баштыкчадан аныкталган шартта  эки нускада түзүлөт. Кайра санап чыгуу актысынын биринчи нускасы касса документтерине, экинчи нускасы нак акчаларды жөнөткөн ФКУга жөнөтүлсө, кайра санап чыгуу актысынын үчүнчү нускасы инкассаторлорго берилет.   

35. Баалуулуктарды кабыл алуу аяктагандан кийин касса башчысы/касса кызматкери жана инкассаторлор тиешелүү коштомо документтерине кол коюшат.   

  

7-Глава. Шектүү, эскилиги жеткен/жараксыз болуп калган банкноттор жана монеталар менен иштөө боюнча минималдуу талаптар  

  

§ 1. Шектүү, эскилиги жеткен/жараксыз болуп калган банкноттор жана монеталар менен иштөө тартиби  

36. Улуттук валютанын эскилиги жеткен банкнотторун жана жараксыз болуп калган монеталарын алмаштыруу, Улуттук Банк Башкармасы тарабынан бекитилген Кыргыз Республикасынын банкнотторунун жана монеталарынын төлөм белгилери жана аларды алмаштыруу эрежелери жөнүндө жобого ылайык жүргүзүлөт.  

37. Улуттук валютанын шектүү банкноттору жана монеталары менен иштөө, Улуттук Банк Башкармасы тарабынан бекитилген Улуттук валютанын шектүү банкноттору жана монеталары менен иштөө боюнча нускоого ылайык жүзөгө ашырылат.  

  

§ 2. Банкноттордун жана монеталардын аныктыгын контролдоо үчүн касса түйүнүн техникалык жабдуу  

38. Нак акчаларды кабыл алууда жана иргөөдө ФКУнун касса кызматкерлери 36-37-пункттарда көрсөтүлгөн талаптарга ылайык Кыргыз Республикасынын бонкнотторунун жана монеталарынын төлөөгө жөндөмдүүлүгүнө жана аныктыгына контролдукту жүзөгө ашырышат.  

39. ФКУнун касса кызматкерлери банкноттордун аныктыгын текшерүү үчүн төмөнкү техникалык каражаттардан (эксперттик жабдуулар) турган детекторлор жана аспаптар менен камсыз кылынууга тийиш:  

- лупа (кеминде 10 эсеге чоңойтуп көрсөткөн);  

- чагылыштыруу жана жарык өткөрүү менен банкноттордун аныктыгын текшерүүчү аспап;  

- ультра көгүлтүр жарык булагы;  

- банкноттордун магнит белгилерин текшерүүчү аспап;  

өлчөөчү сызгыч;  

- инфракызгылт нурларда байкалуучу белгилерди текшерүү үчүн аспап.  

40. ФКУ өз касса түйүнүн төмөнкүлөр менен камсыз кылууга тийиш:  

- улуттук валютанын коргоо белгилери жөнүндө маалымат берилген буклеттер жана плакаттар;  

- касса операциялары жүргүзүлүүчү чет өлкө валютасынын коргоо белгилери тууралуу маалымат берилген адабияттар.   

  

§ 3. ФКУнун касса кызматкерлерин окутуу  

41. Депозиттерди кабыл алууга лицензия алган ФКУнун касса кызматкерлери төлөм каражаттарынын аныктыгын аныктоо боюнча окутуудан өтүүгө жана көз карандысыз окуу борборунун тиешелүү сертификатына ээ болууга тийиш.  

42. ФКУнун касса кызматкерлерине карата коюлуучу талаптар:  

- улуттук валюта банкнотторунун/монеталарынын аныктыгын текшерүү аспаптары менен иштөө тажрыйбасына ээ;  

- улуттук валюта банкнотторунун негизги коргоо элементтерин билүү;  

- улуттук валютанын жасалма банкнотторун/монеталарын чыгаруунун заманбап ыкмаларын, улуттук валюта банкнотторунун коргоо элементтерин имитациялоо жолдорун жана аларды аныктоо ыкмаларын билүү;  

- касса ишин жана касса персоналынын ишин жөнгө салган ченемдик документтерди билүү.  

8-Глава. Баалуулуктарга ревизия жүргүзүү  

  

43. ФКУнын акча сактоо жайындагы жана кассаларындагы нак акчаларга жана бакша баалуулуктарга ревизия жүргүзүү жана аларды сактоо тартибин текшерүү төмөнкүлөр боюнча ишке ашырылат:  

а) ФКУнын жана/же Улуттук банктын жетекчисинин буйруусу менен;  

б) ФКУнын жетекчиси алмашылган шартта;  

в) баалуулуктардын сакталышына жооп берген кызмат адамдарынын алмашуусунда/убактылуу алмашуусунда;  

г) Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында каралган башка учурларда.  

44.  ФКУнын акча сактоо жайындагы жана кассаларындагы нак акчаларга жана бакша баалуулуктарга ревизия жүргүзүү Улуттук банктын Төрагасынын орун басарынын/Башкарма мүчөсүнүн колу коюлган Жолдомонун негизинде Улуттук банктын кызматкерлери тарабынан ишке ашырылат.   

45. Нак акчаларга жана башка баалуулуктарга ревизия жүргүзүү кызматкерлердин ФКУнын жетекчисинин жазуу жүзүндөгү буйругу менен дайындалган курамы менен ишке ашырылат. Ревизия жүргүзүүгө баалуулуктар менен операциялардын аткарылышына байланышы жок, даярдыктан өткөн кызматкерлер тартылат, алардын бири жетекчиси болуп дайындалат. Ревизиянын туура жүргүзүлүшүн уюштурууга жана белгиленген эрежелердин аткарылышына жоопкерчилик ревизиянын жетекчисине жүктөлөт.  

46. Нак акчаларга ревизия нак акчалар менен операцияларды жүзөгө ашыруу тартибин бузбагыдай жүргүзүлүүгө тийиш.   

47. Ревизия нак акчалардын жана баалуулуктардын сакталышына жооп берген кызмат адамынын катышуусунда жүргүзүлөт. Кызмат адамы жок учурда ревизия жүргүзүлгөн шартта, ревизиянын бардык катышуучулары кол коюу менен актка бул тууралуу өзгөчө белгиленет. Ревизияны баштоо менен анын жетекчиси касса жайларындагы бардык акча сакталуучу жайларга текшерүү учурунда аларда баалуулуктардын бар экендигине карабастан мөөр басып чыгат, операциялык кассасынын бардык нак акчаларын жана башка баалуулуктарды өз контролдугуна алат, инкассаторлордун жоопкерчилиги астында кечки кассада жана кайра санап чыгуу кассасында нак акчалардын, баалуулуктардын жана нак акчалар салынган баштыктардын бар же жок экендигин аныктайт, эгерде бар болуп калса, аларды башка балауулуктар менен кошо кайра санап чыгат.  

Ревизия бүткөнгө чейин баалуулуктардын сакталышына жооп берген кызмат адамдарга ревизиянын жетекчисинин катышуусунда гана акча сакталуучу жайга кирүүгө уруксат берилет, бул учурду нак акчаларды жана баалуулуктарды салуу же алып коюу да анын контролдугу астында гана жүзөгө ашырылат.   

48. Контролдук кайра эсептөө үчүн нак акча ревизиянын жетекчиси тарабынан алынат. Жараксыз таңычакталган жана накладкалары (ярлыктары) туура эмес толтурулган акча топтомдорун жана баштыкчаларын кайрадан бирден, барактап эсептөөгө туура келет.  

49. Сактоо жайларында жайгашкан нак акчаларды жана башка баалуулуктарды кайра эсептөөдөн кийин, ревизиялаган жактар болгон баалуулуктарды китептердин (8,9-тиркемелер) жана күндөлүк баланстын маалыматтары менен салыштырып текшерүүнү жүзөгө ашырышат.   

50. ФКУнын жеткечисинин буйруусу менен кассалык операцияларды жүргүзүүнүн тартибин, нак акчаларды сактоо, ташып жеткирүү жана инкассациялоо эрежелерин текшерүүлөр ишке ашырылат.   

51. Нак акчаларды ревизиялоонун же кассалык операцияларды жүргүзүү тартибин текшерүүнүн натыйжалары, актыларга (11-тиркеме) ревизияга катышкан ар бир кызматкердин жана баалуулуктардын сакталышына жооптуу кызмат адамдарынын колун койдуруу менен таризделет.   

52. Нак акчаларды ревизиялоонун же кассалык операцияларды жүргүгзүү тартибин текшерүүнүн натыйжалары боюнча, ФКУнын жетекчиси тарабынан аныкталган кемчиликтерди четтетүү чаралары колдонулат.   

 

9-глава. Аралыкта орнотулган жабдууларды жайгаштыруу,  

жабдуу жана инкассациялоо боюнча минималдуу талаптар 

 

(Глава КР Улуттук банк Башкармасынын 2020-жылдын 27-мартындагы № 2020-П-14/17-2-(НПА) токтомунун редакциясына ылайык)  

53. ФКУ, анын ичинде алардын агенттери аралыкта жабдууларды орнотууда жана туташтырууда аталган жабдуулардын бузулушуна, иштен чыгышына, аларды бузууга же уурдоого байланыштуу тобокелдиктерге жол бербөө боюнча бардык чараларды көрүүгө тийиш. Банкоматтар жана автоматташтырылган өз алдынча тейлөө терминалдары техникалык мүнөздөмөлөргө ылайык келген жерлерде жайгаштырылууга тийиш (кеңсе ичинде, дубалга ж.б.). 

(КР Улуттук банк Башкармасынын 2020-жылдын 27-мартындагы № 2020-П-14/17-2-(НПА) токтомунун редакциясына ылайык) 

54. ФКУ, анын ичинде алардын агенттери, аралыкта жабдууларды орнотууда жана туташтырууда санкциясыз операциялардын жүргүзүлүшүнө бөгөт коюу боюнча чараларды көрүүгө тийиш. Санкциясыз операциялардын жүргүзүлүшү, ошондой эле аралыкта орнотулган жабдуулар аркылуу төлөмдөрдүн жүргүзүлүшү үчүн жоопкерчилик ФКУга жүктөлөт. 

(КР Улуттук банк Башкармасынын 2020-жылдын 27-мартындагы № 2020-П-14/17-2-(НПА) токтомунун редакциясына ылайык) 

55. Жабдуулардын бузулушуна, иштен чыгышына, аны бузууга же уурдоого жана санкциясыз операцияларды жүргүзүүгө байланыштуу тобокелдиктерге жол бербөө үчүн ФКУ төмөнкүлөрдү камсыз кылууга тийиш:  

- банкоматтарда, доо арызы менен иш алып барууда далилдерди берүү боюнча базанын болушун камсыз кылуу үчүн талаптагыдай сапаттагы видео сүрөттөр менен камсыздаган видео байкоо системалары болууга (видео жаздыруулар кеминде 30 (отуз) календардык күн сакталып турууга тийиш); 

- аралыкта орнотулган жабдуулардан санкциясыз пайдаланылышына жол бербөө үчүн коопсуздугун камсыз кылууга; 

- техникалык жактан бекемдөө талаптарына жооп берген жайларда орнотулган жана күзөтүү-белги берүү жана видео байкоо каражаттары менен жабдылган же күнүүнү коргоого алынган жайларда орнотулган банкоматтарды эске албаганда, банкоматтардагы акча каражаттарын камсыздандырууга же болбосо ушул Жобонун 56-пунктунда белгиленген сунуш-көрсөтмөлөрдү аткарууга; 

- лицензияланган программалык камсыздоолорду же болбосо документтер топтому бар учурда жеке иштеп чыккан программалык камсыздоолорду колдонууга; 

- аралыкта орнотулган жабдуунун тышкы абалын, анын ичинде бүтүндүгүн жана андан санкциясыз пайдаланылгандыгын, ошондой эле жабдууну ремонттоо, бузулууну алдын алуу боюнча кызматтарды сунуштаган инкассатордук кызматтардын жана уюмдардын ишин мезгил-мезгили менен контролдоо/мониторинг жүргүзүү

- аралыкта орнотулган жабдуулардын чабуулдарга (маалыматтык, техникалык жана физикалык) жана аларды ишке ашыруу аракеттерине дуушарлануу тобокелдиктерине мезгил-мезгили менен баа берүү, ошондой эле аныкталган чабал жактарын өз учурунда четтетүү

- чабуулдарды же аларды ишке ашыруу аракеттерин аныктоого, белгилөөгө, идентификациялоого жана алдын алууга багытталган ички ченемдик документтерди өркүндөтүү

(КР Улуттук банк Башкармасынын 2020-жылдын 27-мартындагы № 2020-П-14/17-2-(НПА) токтомунун редакциясына ылайык) 

56. Банк жабдууларынын коопсуздугун камсыз кылууну күчөтүү максатында төмөнкүлөрдү ишке ашыруу сунушталат: 

- коргоо жабдууларынын жана программалык камсыздоонун талаптагыдай иштешин контролдоону камсыз кылган аралыкта орнотулган жабдууларга аралыктан туруп мониторинг жүргүзүү системасын колдонуу; 

- банкоматтын жана автоматташтырылган өз алдынча тейлөө терминалынын корпусу жана панели бекем болууга тийиш; 

- скиммингге каршы түзүлүштөр менен жабдылууга; 

- күзөт уюмунун пультуна белги берүүчү күзөт сигнализациясы менен жабдылууга; 

-  жабдуу уурдалган учурда ал жайгашкан жерди аныктоого мүмкүндүк берген GPS-байкоо жүргүзүү системасы менен жабдылууга; 

- банкоматтар жана автоматташтырылган өз алдынча тейлөө терминалдары орнотулуучу жерге бекем бекитилүүгө

- акча купюраларын санкциясыз алууда аларды боёп коюучу сыя капсула менен кассетаны камсыз кылынууга (акчаны жараксыз кылуу үчүн). 

(КР Улуттук банк Башкармасынын 2020-жылдын 27-мартындагы № 2020-П-14/17-2-(НПА) токтомунун редакциясына ылайык) 

57. Банкоматтан жана автоматташтырылган өз алдынча тейлөө терминалынан акча каражаттарын алуу же аларга жүктөө ФКУлар жана алардын агенттери тарабынан өз алдынча же алар менен тиешелүү келишим түзүлгөн инкассатордук кызмат тарабынан, ошондой эле ФКУлардын жана алардын агенттеринин ички жол-жоболоруна ылайык жүргүзүлөт. 

(КР Улуттук банк Башкармасынын 2020-жылдын 27-мартындагы № 2020-П-14/17-2-(НПА) токтомунун редакциясына ылайык) 

58. Банкоматты нак акча белгилери менен толуктоо жана банкоматтан акча каражаттарын алуу ички жол-жоболорго ылайык же болбосо тиешелүү уюм менен инкассациялоо боюнча операцияларды аткаруу жөнүндө келишимдин негизинде ишке ашырылууга тийиш. Банкоматты нак акча белгилери менен толуктоо зарылчылыкка жараша банкомат үчүн белгиленген нак акча каражаттары лимитинин чегинде жүргүзүлөт. 

Аралыкта орнотулган жабдуулардан акча каражаттарын алуу же толуктоо өз убагында жана жабдуунун үзгүлтүксүз иштешин гарантиялаган мөөнөттө жүргүзүлөт. Аралыкта орнотулган жабдууларды өз учурунда инкассациялоо үчүн жоопкерчилик ФКУ жана алардын агенттерине жүктөлөт.  

(КР Улуттук банк Башкармасынын 2020-жылдын 27-мартындагы № 2020-П-14/17-2-(НПА) токтомунун редакциясына ылайык) 

59. Банкоматтан жана автоматташтырылган өз алдынча тейлөө терминалынан акча каражаттарын алуу же аларга жүктөө ФКУнун кызматкерлери тарабынан жана кызматкерлердин коопсуздугун жана акча каражаттарынын сакталышын камсыз кылган адамдардын коштоосунда же инкассатордук кызматкери тарабынан тиешелүү актыларды же отчетторду түзүү менен ишке ашырылат, ошондой эле агенттердин автоматташтырылган өз алдынча тейлөө терминалдарын кошпогондо, кассетанын бүтүндүгү, ар бир кассетанын пломбасынын бүтүндүгү же пломбалангандыгы (зарыл болгон учурда) текшерилет. Мында, аралыкта орнотулган жабдууну тейлеген жана техникалык колдоо көрсөткөн персоналга инкассациялоого катышууга жол берилбейт. 

(КР Улуттук банк Башкармасынын 2020-жылдын 27-мартындагы № 2020-П-14/17-2-(НПА) токтомунун редакциясына ылайык) 

60. Кассетаны акча купюралары менен толуктоо ФКУнун кеминде эки (2) кызматкери тарабынан тиешелүү актыларды же отчетторду түзүү аркылуу, ошондой эле кассетаны ачкыч менен бекитүү же пломба басылгандыгын жана кассетанын бүтүндүгүн текшерүү аркылуу жүргүзүлөт. 

(КР Улуттук банк Башкармасынын 2020-жылдын 27-мартындагы № 2020-П-14/17-2-(НПА) токтомунун редакциясына ылайык) 

61. Банкоматтан жана автоматташтырылган өз алдынча тейлөө терминалынан акча каражаттарын инкасациялоо акча каражаттарын алуу операциясын тастыктаган тиешелүү отчетторду түзүү аркылуу ишке ашырылат. Мындай мүмкүнчүлүк жок болгон учурда отчеттун электрондук формасы басылып чыгарылат. 

(КР Улуттук банк Башкармасынын 2020-жылдын 27-мартындагы № 2020-П-14/17-2-(НПА) токтомунун редакциясына ылайык) 

62. Аралыкта орнотулган жабдуунун ишине мониторинг жүргүзүү, ошондой эле анын акча каражаттары менен толукталышын камсыздоо ФКУ жана алардын агенттери же тиешелүү келишим түзүлгөн инкассатордук кызматы тарабынан жүзөгө ашырылууга тийиш. Келишимде инкассация жүргүзүү шарттары жана тартиби каралууга тийиш. 

(КР Улуттук банк Башкармасынын 2020-жылдын 27-мартындагы № 2020-П-14/17-2-(НПА) токтомунун редакциясына ылайык) 

63. Банкоматты инкассациялоо жол-жобосунда милдеттүү түрдө банкоматтарды инкассациялоо үчүн ачкычтарды/паролдорду сактоо жана аларды пайдалануу шарттарын жөнгө салган нормалар камтылууга, ошондой эле алардын сакталышы камсыз кылынууга тийиш. Мындан тышкары, банкоматты жана автоматташтырылган өз алдынча тейлөө терминалын инкассациялоо учурунда банкоматтагы жана автоматташтырылган өз алдынча тейлөө терминалындагы акча каражаттарынын суммасы тууралуу отчетту жана банкоматка жаңы акча каражаттарын жүктөө операцияларын тастыктаган отчетту банкоматтан милдеттүү түрдө басып чыгаруусу зарыл. Бул отчетторго инкассация жүргүзүп жаткан адамдар тарабынан кол коюлууга тийиш.  

(КР Улуттук банк Башкармасынын 2020-жылдын 27-мартындагы № 2020-П-14/17-2-(НПА) токтомунун редакциясына ылайык) 

64. Кассеталарды ачуу алдында кассеталардын, андагы пломбанын же кассеталардын чапталгандыгынын бүтүндүгү алдын ала текшерилүүгө тийиш. Кассеталардагы акча белгилерин бирден барактап саноо тиешелүү актыларды же отчетторду түзүү менен кеминде 2 (эки) касса кызматкери тарабынан жүргүзүлүүгө тийиш. Аралыкта орнотулган жабдуулардан алынган нак акча белгилерин бирден барактап кайра эсептеп чыгууда андагы сумма ашыкча же кем чыккан шартта, кайра эсептеп чыгуу актысы түзүлөт. 

(КР Улуттук банк Башкармасынын 2020-жылдын 27-мартындагы № 2020-П-14/17-2-(НПА) токтомунун редакциясына ылайык) 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Кыргыз Республикасынын  

коммерциялык банктарында  

жана банктык эмес финансы-кредит  

уюмдарында кассалык операцияларды  

ишке ашыруу боюнча минималдуу  

талаптар жөнүндө» жобого 

карата 1-тиркеме  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

№ кириш кассалык ордери 

 

 

 

Дебет 

суммасы 

Кимден 

  

  

  

  

  

Кириш түрү  

Кредит 

  

 

  

  

 

 

  

Суммасы жазуу менен 

  

 

Көрсөтүлгөн документ 

  

 

Салуучунун кол тамгасы  

___________________________ 

 

 

 

Контролер 

Бухгалтер 

Кассир 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Кыргыз Республикасынын  

коммерциялык банктарында  

жана банктык эмес финансы-кредит  

уюмдарында кассалык операцияларды  

ишке ашыруу боюнча минималдуу  

талаптар жөнүндө» жобого карата 2-тиркеме  

 

 

 

 

 

 

(ФКМдин аталышы) 

 

кабыл алынган жана берилген акча каражаттарын (баалуулуктарды) 

эсепке алуу  

китеби  

____________________________________________ 

(аты-жөнү

 

 

Бул китептеги жазуулар аны толук пайдаланып бүткөнгө чейин жүргүзүлөт  

 

 

 

күнү 

КИРИШ 

Кимден кабыл алынган  

(кассирдин аты-жөнү

Документтердин саны 

Суммасы сандар жана жазуу менен  

Өткөрүп бергендиги жөнүндө тил кат 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

күнү 

Чыгыш 

Кимге берилген 

(кассирдин аты-жөнү

Документтердин саны 

Суммасы сандар жана жазуу менен 

Алгандыгы тууралуу тил кат 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(ФКМдин аталышы) 

 

 

Күбөлөндүргөн жазуу 

 

Жыйынтыгында бул китепте номер коюлган жана көктөлгөн барактар камтылган  

_______________________________  

______________________________________________________ 

(саны жазуу менен көрсөтүлөт)  

____________________ _______________ _______________________  

(кызматтын аталышы) (өздүк кол тамгасы) (аты-жөнү

 

____________________________ _____________________ ________________________ 

(кызматтын аталышы) (өздүк кол тамгасы) (аты-жөнү

 

 

«________»_______________________20__ж. 

 

Кыргыз Республикасынын  

коммерциялык банктарында  

жана банктык эмес финансы-кредит  

уюмдарында кассалык операцияларды  

ишке ашыруу боюнча минималдуу  

талаптар жөнүндө» жобого 

карата 3-тиркеме  

 

 

 

 

 

№ чыгыш кассалык ордер 

 

 

 

 

 

 

Дебет 

суммасы 

берилсин  

  

  

 

банктын аталышы 

  

  

Чыгымдын түрү  

Кредит 

  

 

  

  

 

 

  

Суммасы жазуу менен 

  

Төлөмдүн багыты 

Көрсөтүлгөн документ 

  

 

 

 

 

Ордерде көрсөтүлгөн сумманы алдым ______________________ 

 

(алуучунун кол тамгасы) 

Контролер 

Бухгалтер 

Кассир 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Кыргыз Республикасынын  

коммерциялык банктарында  

жана банктык эмес финансы-кредит  

уюмдарында кассалык операцияларды  

ишке ашыруу боюнча минималдуу  

талаптар жөнүндө» жобого 

карата 4-тиркеме  

 

№ ____ АКТ 

 

20 __ж. “___” _______ ___________ш. 

 

Банкноттор топтомун бирден алып тыкыр текшерүүдө/ баштыкка салынган төмөнкү номиналдар менен монеталарды кайрадан эсептөөдө_______________________________________________________________ 

_______________________________________________________________________________ (кассирдин аты-жөнү, банкноттор боюнча кыскача жазылган маалымат кагаз, бандероль, боолонгон пломбалар, пластиктен жасалган өзү бекитүүчү пломба, логотип түшүрүлгөн пакет, монеталар боюнча кыскача жазылган маалымат) 

_______________________________________________________________________________  

(эгерде боолонгон пломба бузулса, пластиктен жасалган өзү бекитүүчү пломба же логотип менен пакет, керектүүсүнүн алды сызылсын) 

алынган __________________________________________________________________  

кассир тарабынан_______________________________________________________________________ 

катышуусунда __________________________________________________________________  

(кардардын аты-жөнү)  

табылган: 

 

№ 

Жараксыздык белгилери 

Банкноттор жана монеталар номиналы 

Банкноттор жана монеталар саны 

 

Суммасы 

Төлөмдүк эмес банкноттор №№ 

 

Эскертүү 

1. 

Жетпей калганы 

 

 

 

 

 

2. 

Ашыкчасы 

 

 

 

 

 

3. 

Төлөмдүк эмес 

 

 

 

 

 

4. 

Шектүү 

 

 

 

 

 

 

Жыйынтыгында 

 

 

 

 

 

 

Туура келбеген суммасы жазуу менен _______________________________________ 

Акча топтомдорунун жана корешокторунун таңгакчасы/баштыгы болуп ________________________________________________________________________________ (жараксыз болуп калган, жараксыз болбогон) 

Тиркеме (бар болсо көрсөтүлсүн): 

1. ___________ баштыкка логотип менен пакет/ монеталар боюнча кыскача жазылган маалымат; 

2. ___________ банкноттор боюнча кыскача жазылган маалымат кагаз; 

3. ___________ бандероль; 

4. ___________ боолонгон пломбалар/пластиктен жасалган өзү бекитүүчү пломба; 

5. ___________ пломбанын эки тарабынан көрүнүшү (аталышы, коду жана номери). 

 

Кассир _______________ Касса башчысы_____________________ 

 

Кардар/инкассатор____________________________________________  

 

 

 

Кыргыз Республикасынын  

коммерциялык банктарында  

жана банктык эмес финансы-кредит  

уюмдарында кассалык операцияларды  

ишке ашыруу боюнча минималдуу  

талаптар жөнүндө» жобого 

карата 5-тиркеме  

 

_________________________________ 

(ФКУнын аталышы) 

МААЛЫМКАТ 

Кириш кассасынын кассиринин кабыл алынган акчалардын суммасы жана ага келип түшкөн акчага байланыштуу документтер жөнүндө  

20____ж. ________________үчүн 

 

№ 

Жооптуу аткаруучулардын аты-жөнү 

Бардык кириш документтеринин саны 

 

Кириш суммасы 

 

Контролердун же жооптуу аткаруучунун кол тамгасы 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Бардыгы болуп _________________________________________________ 

 

Бардыгы болуп бир күн ичинде _________________________________________________ 

(кабыл алынган акчалардын суммасы жазуу менен) 

___________________________________________________________________________ 

 

Касса башчысы ________________________________________________________  

 

Кириш кассасынын кассири ____________________________________________________ 

 

 

 

 

Кыргыз Республикасынын  

коммерциялык банктарында  

жана банктык эмес финансы-кредит  

уюмдарында кассалык операцияларды  

ишке ашыруу боюнча минималдуу  

талаптар жөнүндө» жобого 

карата 6-тиркеме  

 

 

_____________________  

(ФКУнын аталышы) 

 

МААЛЫМДАМА 

Чыгыш кассасынын кассиринин берилген акчалардын суммасы жана отчет алдында алынган сумма жөнүндө 

 

20__ж. «___» ____________үчүн 

 

 

Чыгыш кассалык операцияларын контролдоочу кызматкерлердин аты-жөнү 

Документтердин саны 

Чыгым суммасы  

 

Контролёрдун  

кол тамгасы 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Бардыгы болуп 

 

 

 

 

 

___________________________________________________________________ 

Касса башчысына өткөрүлүп берилген акча калдыгынын суммасы (жазуу менен)  

 

 

 

Кассир_________________ Касса башчысы _____________________ 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Кыргыз Республикасынын  

коммерциялык банктарында  

жана банктык эмес финансы-кредит  

уюмдарында кассалык операцияларды  

ишке ашыруу боюнча минималдуу  

талаптар жөнүндө» жобого 

карата 7-тиркеме  

 

 

 

 

 

 

___________________________________________________________________________________ 

(финансы-кредит мекемесинин аталышы) 

 

 

Кассалык жүгүртүүлөр жөнүндө жыйынтыкталган маалымдама  

 

20___ж. <<____>>_______________үчүн 

 

 

 

Документтердин саны 

Суммасы 

Бир күн ичиндеги кириш  

 

 

Бир күн ичиндеги чыгыш 

 

 

 

 

 

 

 

Касса башчысы______________________ 

 

Бухгалтердик журнал менен_________________________________салыштырылып текшерилген  

 

 

Бухгалтер______________________________ 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Кыргыз Республикасынын  

коммерциялык банктарында  

жана банктык эмес финансы-кредит  

уюмдарында кассалык операцияларды  

ишке ашыруу боюнча минималдуу  

талаптар жөнүндө» жобого 

карата 8-тиркеме 

 

______________________________________________________________ 

(ФКУнун аталышы) 

 

20__-жыл үчүн кассалык жүгүртүү баалуулуктарын 

жана башка баалуулуктарды эсепке алуу 

 

к и т е б и 

 

Башталган 20__-ж. «__» __________ 

Аяктаган 20__-ж. «__»__________ 

 

Бул китептеги жазуулар аны толук пайдаланып бүткөнгө чейин жүргүзүлөт 

 

20__-ж. ____________ айы 

 

Улуттук валюта ______________ 

үнү

Күндүн башталышына карата банктын кассасындагы акча каражаттары 

Суммасы 

КИРИШТӨӨ 

 

ЧЫГЫШТОО 

 

Күн аягына карата калдык 

 

 

 

Жетекчи 

__________________ 

Кол тамгасы 

__________________ 

Кол тамгасы 

__________________ 

Кол тамгасы 

Башкы бухгалтер 

Касса башчысы 

 

_____________________________ 

(ФКУнун аталышы) 

 

 

КҮБӨЛӨНДҮРГӨН ЖАЗУУ 

Жыйынтыгында бул китепте номерленген жана көктөлгөн барактар камтылган 

_____________________________________________________ 

_____________________________________________________ 

(саны жазуу менен көрсөтүлөт) 

 

№ _____ тартып № ______ чейин кошо алганда 

 

 

Жетекчи 

 

Башкы бухгалтер (бухгалтер) 

 

Касса башчысы 

 

20__-ж. «__» _________». 

 

(КР Улуттук банк Башкармасынын 2020-жылдын 27-мартындагы № 2020-П-14/17-2-(НПА) токтомунун редакциясына ылайык) 

Кыргыз Республикасынын 

коммерциялык банктарында  

жана банктык эмес финансы-кредит  

уюмдарында кассалык операцияларды  

ишке ашыруу боюнча минималдуу  

талаптар жөнүндө» жобого  

карата 9-тиркеме 

 

 

 

 

 

______________________________________________________________________________________ 

(ФКУнын аталышы) 

 

 

 

 

чет өлкө валютасынын жана чет өлкө валютасы боюнча төлөм документтеринин болушун эсепке алуу 

КИТЕБИ 

 

Башталган 20__ ж. “___” _______________ 

Аяктаган 20__ ж. “___”_______________  

 

Бул китептеги жазуулар аны толук пайдаланып бүткөнгө чейин жүргүзүлөт  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Месяц____________________20___г. 

Валютанын аталышы 

___калдык 

Суммасы ( номинал боюнча) 

___калдык 

Суммасы ( номинал боюнча) 

___калдык 

Суммасы ( номинал боюнча) 

___калдык 

Суммасы( номинал боюнча) 

___калдык 

Суммасы ( номинал боюнча) 

___калдык 

Суммасы ( номинал боюнча) 

АКШ доллары  

 

 

 

 

 

 

Евро 

 

 

 

 

 

 

Орус рубли 

 

 

 

 

 

 

Француз 

франкы 

 

 

 

 

 

 

Швейцария 

франкы 

 

 

 

 

 

 

Япон йени 

 

 

 

 

 

 

Англия 

фунт стерлинги. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Бардыгы болуп № эсеби боюнча 

 

 

 

 

 

 

 

Жетекчи _____________ _______________ _______________  

 

Башкы бухгалтер _____________ _______________ _______________ 

 

Касса башчысы _____________ _______________ _______________ 

(кол тамгасы) (кол тамгасы) (кол тамгасы) 

 

 

 

 

 

 

(ФКУнын аталышы) 

 

Күбөлөндүргөн жазуу 

 

Жыйынтыгында бул китепте номерленген жана көктөлгөн барактар камтылган  

___________________________  

__________________________________________________ 

(саны жазуу менен көрсөтүлөт)  

 

№ ________тартып № ________ чейин кошо алганда 

 

 

Жетекчи 

 

Башкы бухгалтер  

 

Касса башчысы 

 

20__ ж. <<________>>_______________________ 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Кыргыз Республикасынын 

коммерциялык банктарында  

жана банктык эмес финансы-кредит  

уюмдарында кассалык операцияларды  

ишке ашыруу боюнча минималдуу  

талаптар жөнүндө» жобого  

карата 10-тиркеме 

 

 

№ ОПИСЬ  

Баалуулуктарды ташып жеткирүүгө 20__ж. "___"_______________ 

ФКУ - жөнөтүүчүнүн аталышы_______________________________________________ 

___________________________________________________________________________ 

ФКУ-алуучунун аталышы____________________________________________________ 

___________________________________________________________________________ 

Кассадан улуттук валютадагы жарамдуу/эскилиги жеткен банкнотторду 

___________________________________________________________аркылуу жөнөтөбүз 

(кызматы, аты-жөнү

 

Аталган баалуулуктарды тиешелүү эсептерге чегерүүнү жана алардын алынгандыгын тастыктоону суранабыз. 

Улуттук валютанын аталышы жана наркы 

Суммасы 

Баштыктардын саны 

Баштыктар- 

дын номери  

 

Пломбирдин номери  

Банкноттор  

1 сом 

5 сом 

10 сом 

20 сом 

50 сом 

100 сом 

200 сом 

500 сом 

1000 сом 

5000 сом 

 

 

 

 

Жыйынтыгында 

 

 

 

 

Жүгүртүүдөгү монеталар 

10 тыйын 

50 тыйын 

1 сом 

3 сома 

5 сом  

10 сом 

 

 

 

 

Жыйынтыгында 

 

 

 

 

Тыйындар 

1 тыйын 

10 тыйын 

50 тыйын 

 

 

 

 

Жыйынтыгында 

 

 

 

 

Бардыгы болуп 

 

 

(суммасы жазуу менен)  

Баалуулуктарды төмөнкү инкассаторлор кабыл алышты: (Аты-жөнү) ____________________  

 

 

 

 

 

Тил кат 

 

20_ ж. "____"________________ описте көрсөтүлгөн  

 

(кызматы, аты-жөнү

аркылуу жөнөтүлгөн баалуулуктар _____________________________________________________________________суммасында 

(суммасы сандар жана жазуу менен) 

_________________________________________________________________________________ кабыл алынды, 

 

Баалуулуктарды кабыл алуу текшерүү менен жүргүзүлгөн  

_____________________________________________________________________________ 

өрсөтүлсүн: барактап, бирден, ярлыктардагы жазуулар боюнча, таңычактар жана корешоктор боюнча) 

 

Жетекчи____________________________________________________________ (кол тамгасы) 

(ФКМдин аталышы)  

 

Башкы бухгалтер Кол тамгасы 

 

Касса башчысы Кол тамгасы 

 

 

Баалуулуктарды өткөрүп беришти 

 

Инкассаторлор: Кол тамгалары:  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Кыргыз Республикасынын 

коммерциялык банктарында  

жана банктык эмес финансы-кредит  

уюмдарында кассалык операцияларды  

ишке ашыруу боюнча минималдуу  

талаптар жөнүндө» жобого  

карата 11-тиркеме 

 

 

 

АКТ  

 

Биз, төмөндө кол коюучулар, ФКУдын жетекчиси _________________________________ 

_________________________ башкы бухгалтер _____________________________________ 

Кассалык операциялар бөлүмүнүн начальниги ( касса башчысы ) ______________________________________________________ 

___________________________жана ревизиялык комиссиянын курамына кирген банк кызматкерлери,__________________________________________________________________ 

________________________________________________________________________________ 

кызматы, аты-жөнү 

20__ ж. "___"__________№- буйруктун негизинде, 

20__ж. "___"____________карата абал боюнча 

операциялык кассанын нак акчасына жана сактоо жайынын башка баалуулуктарына ревизия жүргүздүк ______________________________________________________________________ 

жана төмөнкүлөрдү белгиледик: 

 

Жүгүртүү кассасынын нак акчасына жана баалуулуктарга жүргүзүлгөн ревизиянын натыйжалары.  

Эсеп 

№№ 

Баалуулуктардын аталышы 

Болушу 

Сактоо жайынынкитеби боюнча 

Баланс боюнча 

Кем чыгуу  

Ашыкча-сы 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Операциялык кассанын нак акчасы текшерилди: банкноттор  

________________________________________сом __________________тыйын суммасында  

№№ баланстан тышкаркы эсептеги эске алынган баалуулуктар жана документтер баракталып жана бирден текшерилди (эсеп номерлери көрсөтүлсүн).  

Кассанын нак акча калдыгы толугу менен баракталып _______суммасында текшерилди. 

Көрсөтүлгөн сумманын болушу кириш жана чыгыш документтерге туура келген. 

________________________ сом _______________ тыйын суммасында,  

таңгакчалар, корешоктор жана ярлыктагы жазуулар боюнча, барактап жана бирден текшерүүдө_______________сом ________ тыйын суммасында банкноттордун болушу. 

Акчалардын болушу кассалык журнал боюнча калдыкка туура келген (туура келбеген).  

II. Белгиленген сын-пикирлер: ____________________________________________ 

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

 

№№ ачкычтар өткөрүлүп берилген_________________________________________ 

 

Темир мөөр ____________________________________________________________ 

Аталышы көрсөтүлсүн 

Ревизияга катышкандардын кол тамгасы : ___________________________________ 

 

(аты-жөнү жана кол тамгасы) 

 

Жетекчи ______________________ 

 

Башкы бухгалтер ______________________ 

 

Касса башчысы ______________________ 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Кыргыз Республикасынын 

коммерциялык банктарында  

жана банктык эмес финансы-кредит  

уюмдарында кассалык операцияларды  

ишке ашыруу боюнча минималдуу  

талаптар жөнүндө» жобого  

карата 12-тиркеме 

 

 

Акча салынган баштык менен кошо берилүүчү №__коштомо ведомость 

 

 

 

 

 

Кимден  

Банк мекемесинин аталышы 

ДЕБЕТ 

Суммасы 

  

Эсеп № 

Алуучу 

Банк мекемесинин аталышы 

  

накталай 

КРЕДИТ 

  

эсеп № 

_________эсебине чегерүү үчүн  

 

эсептерден чек менен 

Жалпы 

Алуучуунун банкы  

Банк 

______ карата тизме боюнча 

Суммасы жазуу жүзүндө, сом  

  

жүгүртүүдө 

 

  

 

 

Ишкананын (уюмдун) жетекчиси  

Кассир 

  

  

Көрсөтүлгөн сумма толугу менен кабыл алынды 

Кассир 

  

  

20_____”__”_____________А К Т 

Контролдоочу 

  

  

Баштыкты ачып, ага салынгандарды эсептеп чыкканда: 

опер. түрү 

  

накталай  

  

чек менен  

  

 

төлөм багыты. 

  

кем чыкканы 

  

кем чыкканы 

  

 

Банктын № 

  

артып калганы  

  

артып калганы 

  

 

 

  

төлөөгө жараксыздары 

 

жараксыз болуп калгандары  

  

 

Банк өкүлүнүн кол тамгасы 

жасалма акчалар  

  

  

 

 

 

Кассир 

  

Кассир 

Контролдоочу 

Кардардын өкүлү 

 

Контролдоочу 

  

 

  

Акча салынган баштык менен кошо берилүүчү №__коштомо ведомость 

 

  

 

  

 

 

Кимден 

Банк мекемесинин аталышы 

ДЕБЕТ 

Суммасы 

  

эсеп № 

 

Алуучу 

Банк мекемесинин аталышы 

  

накталай 

КРЕДИТ 

  

эсеп № 

Эсепке чегерүү үчүн 

 

эсептерден чек менен 

Жалпы 

Алуучунун банкы 

Банк 

______ карата тизме боюнча 

 

Суммасы жазуу жүзүндө, сом 

  

жүгүртүүдө 

  

 

  

  

Ишкананын (уюмдун) жетекчиси  

Кассир 

  

  

Көрсөтүлгөн сумма толугу менен кабыл алынды 

Кассир 

  

  

20_____”__”_____________А К Т 

Контролдоочу 

  

  

Баштыкты ачып, ага салынгандарды эсептеп чыкканда 

опер. түрү 

  

накталай 

төлөм багыты. 

 

Чек менен  

  

 

төлөм багыты. 

  

кем чыкканы 

Банктын № 

 

кем чыкканы 

  

 

Банктын № 

  

артып калганы 

  

 

артып калган  

  

 

 

  

төлөөгө жараксыздары 

  

 

жараксыз болуп калгандары 

  

 

Банк өкүлүнүн кол тамгасы 

жасалма акчалар 

  

 

 

 

 

Кассир 

  

Кассир 

Контролдоочу 

Кардардын өкүлү 

 

Контролдоочу 

  

 

  

Акча салынган баштык менен кошо берилүүчү №__коштомо ведомосттун көчүрмөсү 

 

  

 

  

 

 

Кимден 

Банк мекемесинин аталышы 

ДЕБЕТ 

Суммасы 

  

эсеп № 

 

Алуучу 

Банк мекемесинин аталышы 

  

накталай 

 

  

эсеп № 

Эсепке чегерүү үчүн 

эсептерден чек менен 

эсептерден чек менен 

жалпы 

Алуучунун банкы 

______ карата тизме боюнча 

______ карата тизме боюнча 

 

Суммасы жазуу жүзүндө, сом 

жүгүртүүдө 

жүгүртүүдө 

  

 

  

  

Ишкананын (уюмдун) жетекчиси  

Кассир 

  

  

Көрсөтүлгөн сумма толугу менен кабыл алынды 

Кассир 

  

  

  

Контролдоочу 

  

  

ТИЛ КАТ 

  

опер. түрү 

  

пломбаланган № баштыкка карата 

 

төлөм багыты. 

 

төлөм багыты. 

  

Баштыкка салынган акчаны инкассатор кабыл алды. 

 

Банктын № 

 

 

Банктын № 

  

  

 

 

 

 

 

 

 

 

  

Инкассатор 

  

  

  

  

  

  

 

Банк өкүлүнүн кол тамгасы 

  

Кол тамгасы (түшүнүктүү салынсын 

 

Мөөрү 

 

 

Кассир 

  

 

  

 

 

 

 

 

 

 

Контролдоочу 

  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Кыргыз Республикасынын 

коммерциялык банктарында  

жана банктык эмес финансы-кредит  

уюмдарында кассалык операцияларды  

ишке ашыруу боюнча минималдуу  

талаптар жөнүндө» жобого  

карата 13-тиркеме 

 

Улуттук валютаны иргөө, иштеп чыгуу жана таңгактоо эрежелери 

 

Бардык ФКУда улуттук валютаны иргөөнүн, иштеп чыгуунун жана таңгактоонун ушул жободо белгиленген бирдиктүү тартиби кабыл алынат. ФКУда жайгашкан нак акча каражаттары, улуттук валютаны иргөө, иштеп чыгуу жана таңгактоо талаптарына ылайык, ФКУнун сактоо жайларында/сейф бөлмөлөрүндө сакталат.  

Кассирлер кассага кабыл алынган банкнотторду наркы боюнча иргөөгө, андан кийин жүгүртүүгө жарактуу, эскилиги жеткен жана кемчилиги бар деп бөлүүгө тийиш.  

Наркы боюнча иргөөдөн өткөн жарактуу жана эскилиги жеткен банкнотторду кассир өзүнчө топтойт жана таңгактайт.  

Иш күнүнүн аягында иргелбеген түрдө келип түшкөн нак акчалар номиналдары көрсөтүлүп, акча каражаттарынын тизмесин тиркөө менен өзүнчө баштыкта сакталууга тийиш. Акча каражатын таңгактаган кассир баштыкка пломба коюуга тийиш. Ошондой эле баштыкка күнү, пломбанын номери жана кассирдин реквизиттери көрсөтүлгөн ярлык бекитилет. Мында банктын ички ченемдик документтеринде кассир иш күнүнүн акырында келип түшкөн нак акчаны канча убакыттын ичинде иргөөгө милдеттүү экендиги белгиленген убакыттын лимити жазылууга тийиш.  

Бирдей нарктагы иргелген банкноттордун ар бир 100 барагы ак тилке оң жагына келгидей абалда, сериялары жана номерлери сыртында жазылган тескери оролгон корешокторго топтолот жана стандарттуу кайчылаш же туурасынан айлантылып бандеролго таңгакталат. Банкнотторду таңгактоо үчүн резина пайдаланууга катуу тыюу салынат. Эскилиги жеткен банкноттордун корешокторунун бандеролдорунда «Эскилиги жеткен» деген жазуу менен штамп коюлат.  

Банкнотторду таңгактоо үчүн стандарттуу бандеролдордо төмөнкү реквизиттер чагылдырылууга тийиш: 

- банк мекемесинин аталышы; 

- банкнотторду кайра эсептеген, иргеген жана таңгактаган кассирдин аты-жөнү көрсөтүлгөн штамп (код). 

Улуттук банкка тапшыруу, ошондой эле банктар ортосунда активдерди алмашуу операцияларын жүргүзүү үчүн каралган нак акчанын ар бир 10 корешогунан (1 корешокто 100 барак) таңгак түзүлөт (бир эле номиналдагы 1000 барак бир таңгак), анын үстүнкү бетине банк мекемесинин логотибин коюу менен белгиленген үлгүдө картондон жасалган коштомо кагаз (накладка) чапталат жана кендир жип менен кайчылаш таңгакталат же полиэтилен вакуум баштыгына салынат. 

Акча каражаттарынын тизмеси көрсөтүлгөн операциялык кассага/жооптуу сактоого тапшыруу үчүн каралган таңгактардагы/корешоктордогу нак акчага ярлык тиркелип, таңгакталат. Анда пломбанын номери, алган күнү, кассирдин реквизиттери жана кол тамгасы көрсөтүлөт. Акча каражатын таңгактаган кассир баштыкка пломба коюуга тийиш. 

Жүгүртүүгө жарактуу монеталар номиналы боюнча иргелип, касса кызматкерлери тарабынан сыртында тигиши жок, бүтүн каптарга таңгакталат. Ар бир каптын оозу үзүлбөгөн, түйүлбөгөн кендир жип менен бекем байланат. Жиптин аягы түйүлүп, пломба жана ярлык коюлат. Кап тигүүчү машинкалар бар болгон учурда, каптар ярлык менен бирге талаптагыдай тигилет. Банкноттордун таңычактарынын үстүнкү бетиндеги кагазда жана монеталар салынган каптардын ярлыгында кандай ыкмада таңгакталганына карабастан, төмөнкүлөр көрсөтүлөт:  

1) банктын аталышы менен штамп же коддун номери;  

2) банкноттордун/монеталардын номиналы;  

3) банкноттордун/монеталардын суммасы;  

4) банкноттордун/монеталардын саны;  

5) таңгакталган күнү;  

6) касса кызматкеринин аты-жөнү менен штампы же коду;  

7) касса кызматкеринин кол тамгасы;  

8) кемчилиги бар монеталар салынган каптын ярлыгындагы «кемчилиги бар» деген жазуусу менен жана эскилиги жеткен акчалардын таңычактарындагы коштомо кагаздагы «эскилиги жеткен» деген жазуусу менен штамп;  

9) чыгарылган номери. 

(КР Улуттук банк Башкармасынын 2020-жылдын 27-мартындагы № 2020-П-14/17-2-(НПА) токтомунун редакциясына ылайык)