Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы

Түзүлгөн күнү: 2012-05-10

Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын “Ченемдик актылары”»

журналынын 2009 жылдын № 9 саны

Улуттук банк Башкармасынын 2009-жылдын 27.05 № 25\8 токтому

«Банктарды рефинансылоонун адистештирилген фонду»

ЖЧКсынын ишин жёнгё салуу эрежелерин бекитъъ тууралуу

Кыргыз Республикасынын "Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы жёнъндё" мыйзамынын 7 жана 43-статьяларына ылайык, Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасы токтом кылат:

1. Кароого сунушталган «Банктарды рефинансылоонун адистештирилген фонду» ЖЧКсынын ишин жёнгё салуу эрежелери, ушул токтомго карата тиркемеге ылайык бекитилсин.

2. Кёзёмёл методологиясы жана лицензиялоо башкармалыгы Юридикалык бёлъм менен бирдикте бул токтомду мамлекеттик каттоодон ёткёртъъ ъчън Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигине белгиленген тартипте жёнётъшсън.

3. Токтом Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигинде мамлекеттик каттоодон ёткёртълъп, расмий жарыяланган учурдан тартып къчънё кирет.

4. Каттоодон ёткён ченемдик укуктук акты жарыялангандан кийин, жарыялоо булактары (басылманын аталышы, анын номери жана кайсы кънъ жарыялангандыгы) тууралуу Юридикалык бёлъм Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигине маалымдасын.

5. Кёзёмёл методологиясы жана лицензиялоо башкармалыгы ушул токтом менен «Банктарды рефинансылоонун адистештирилген фонду» ЖЧКсын тааныштырсын.

6. Ушул токтомдун аткарылышына контролдук Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын Тёрагасынын орун басары К.К.Боконтаев мырзага жъктёлсън.

Тёрага Алапаев М.О.

Долбоор

Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасынын 2009-жылдын 27.05 № 25\8 токтомуна карата тиркеме

«Банктарды рефинансылоонун адистештирилген фонду» жоопкерчилиги чектелген коомдун ишин жёнгё салуу эрежелери

Бишкек – 2009

1. Жалпы жоболор

1.1. «Банктарды рефинансылоонун адистештирилген фонду» жоопкерчилиги чектелген коомдун ишин жёнгё салуунун бул эрежелери (мындан ары - Эрежелер) Кыргыз Республикасынын «Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы жёнъндё» мыйзамына жана башка укуктук ченемдик актыларга ылайык иштелип чыккан.

1.2. Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы (мындан ары - Улуттук банк) финансы системасынын бекемдъълъгън жана «Банктарды рефинансылоонун адистештирилген фонду» жоопкерчилиги чектелген коомунун (мындан ары - Фонд) туруктуу ёнъгъъсън сактоо максатында, Фонд милдеттъъ търдё аткарууга тийиш болгон экономикалык ченемдерди, талаптарды жана чектёёлёрдъ белгилейт.

1.3. Улуттук банк Фондго карата эскертъъчъ чараларды жана санкцияларды Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына жана ушул Эрежелерге ылайык колдонууга укуктуу.

1.4. Фонд, тобокелдиктерди тескёё боюнча ёзънън ички саясатына ылайык, Улуттук банктын ченемдик актыларын аткаруу ъчън талап кылынган маанилерди бузбастан, ёз ишине карата кыйла олуттуу талаптарды белгилей алат.

2. Фонд тарабынан милдеттъъ търдё аткарылган экономикалык ченемдер жана талаптар

Фонд тёмёнкъ экономикалык ченемдерди жана талаптарды аткарууга милдеттъъ:

2.1. Бир карыз алуучуга карата тобокелдиктин максималдуу ёлчёмъ

2.1.1. Фонддун банкка бере турган кредиттик каражаттарынын максималдуу ёлчёмъ, Фонддун рефинансылоо саясаты тарабынан белгиленген шарттарга жана талаптарга ылайык аныкталат.

2.1.2. Фонддон алган кредиттик каражаттар боюнча банктын (карыз алуучунун) чогуу алгандагы карызы, Фонддун таза суммардык капиталынын 10% ёлчёмънён ашпоого тийиш. Бир карыз алуучуга (К1) карата тобокелдиктин максималдуу ёлчёмънън бул нормативи тёмёнкъ формула боюнча эсептелет:

К1 = ЧК / ТСК x 100%, мында,

ЧК - тёмёнкълёрдъ кошо эсептегенде, бир карыз алуучунун чогуу алгандагы карызы:

- карыз алуучу тарабынан алынган кредиттик каражаттар (тёлёё мёнёётънё карабастан);

- карыз алуучунун кредиттик каражаттары боюнча алууга карата кошуп эсептелинген пайыздар;

- карыз алуучуга кредиттерди беръъдё баланстан тышкары милдеттенмелердин суммасы;

- карыз алуучунун кредиттер жана пайыздар боюнча баланстан тышкаркы же системадан тышкаркы карыздары.

ТСК - Фонддун таза суммардык капиталы, ал Кыргыз Республикасындагы коммерциялык банктардын капиталдын шайкештик стандарттарын аныктоо боюнча Нускоого ылайык аныкталат.

2.2. Фонддун капиталынын жетиштъълъгънё карата талаптар

Фонд, ишин жъзёгё ашырган экинчи финансылык жылдан тартып, биринчи деьгээлдеги таза капиталдын ёлчёмънън маанисин Фонддун тёлёнгён уставдык капиталынын ёлчёмънён тёмён эмес деьгээлде кармап турууга тийиш.

Фонддун биринчи деьгээлдеги таза капиталы, ал Кыргыз Республикасындагы коммерциялык банктардын капиталдын шайкештик стандарттарын аныктоо боюнча Нускоого ылайык аныкталат.

Биринчи деьгээлдеги таза капиталдын (БДТК) минималдуу ёлчёмънън ченеми тёмёнкъ формула боюнча аныкталат:

БДТК / УК * 100% ≥ 100%, мында:

БДТК - Фонддун биринчи деьгээлдеги таза капиталы;

УК - Фонддун тёлёнгён уставдык капиталы.

2.3. Фонддун жайына инвестициялардын ёлчёмънё карата талаптар

2.3.1. Фонддун жайына (негизги каражаттар) инвестициялардын максималдуу ёлчёмъ Фонддун таза суммардык капиталынан 0,5% ашпоого тийиш.

2.3.2. Фондго тиешелъъ же финансылык ижара келишими боюнча Фонддун карамагында жайгашкан кыймылсыз мълк (курулуп жаткан/салынып жаткан кыймылсыз мълктъ кошо алганда), Фонддун жайы катары тъшъндърълёт жана ал негизги каражат катары колдонулат/колдонула берет.

2.3.3. Фонддун жайына (негизги каражаттар) инвестициялардын максималдуу ёлчёмънън эсебине бардык жайлар, ижарага алынган менчикти оьдоого кеткен капиталдык салымдар (финансылык ижара келишими боюнча) киргизилъъгё тийиш. Кёрсётългён активдер (финансылык ижара келишими боюнча алынган жайларды эске албаганда) алардын баланстык наркы боюнча эсептёёгё киргизилет.

Финансылык ижара келишими боюнча Фонддун карамагында турган жайлар, милдеттенмелердин къндёлък ёлчёмън алып салгандан кийинки алгачкы наркы боюнча Фонддун жайына инвестициялардын максималдуу ёлчёмъ эсептёёгё киргизилъъсъ зарыл.

3. Концентрациялануу тобокелдигин чектёё жана башка талаптар

3.1. Бир карыз алуучунун Фонддун уставдык капиталынын 1,5 пайызына барабар же андан ашык чогуу алгандагы карызынын суммасы, Фонддун ёзгёчё кёьъл буруусун жана мындай карыз алуучунун финансылык абалына дайыма баа берип туруусун талап кылат. Мындай кредиттер «ири» кредиттер деп эсептелинет.

3.2. Фонддун кызматкерлери коммерциялык банктардын катышуучуларынан (ээлик кылуучулардан), кызматкерлеринен, юридикалык жак - банктардын аффилирленген жактардан болбоого тийиш жана коммерциялык банктардан кредит албаган болуусу зарыл.

3.3. Фонддун Дирекциясы Фонддун Байкоо кеьешине Фонддун ишиндеги концентрациялануу тобокелдиги жёнъндё маалымат берип турушу керек. Фонддун концентрациялануу тобокелдигин ёлчёё системасы, жок дегенде, тёмёнкъ позицияларга баа беръънъ камсыз кылууга тийиш:

а) Фонддун каражаттарынын ёлчёмдёръ:

- активдердин белгилъъ бир търлёрънё салынган;

- бир карыз алуучуга берилген;

- экономиканын белгилъъ бир тармагында жайгаштырылган;

- республиканын белгилъъ бир областтында (аймагында) жайгаштырылган;

б) милдеттенмелердин белгилъъ бир търлёрънън ёлчёмдёръ;

в) кърёёлёрдън ар кандай търлёрънън ёлчёмдёръ;

г) кърёёлък мълктън жайгашкан орду.

3.4. Фонд тарабынан концентрациялануу тобокелдигинин Фонд ъчън мъмкън болгон чектеги ёлчёмънън санын аныктай турган концентрациялануу тобокелдигин чектёё системасын белгилёёгё тийиш жана бул система мезгил-мезгили менен кайра каралып турууга зарыл. Фонд тарабынан жок дегенде, тёмёнкъ концентрациялануу тобокелдиктери белгиленъъгё тийиш:

- «ири» кредиттер боюнча суммардык карыздын максималдуу ёлчёмъ;

- таза суммардык капиталдан салыштырма салмактагы бир карыз алуучунун кредиттери жана карыздын башка търлёръ. Фонд тарабынан белгиленген чектёёлёрдън мааниси ушул Эрежелер менен белгиленген ченемдердин маанисин бузууга жол бербёёгё тийиш;

- иштин бир търънё багытталган (экономика тармагына) бардык кредиттердин салыштырма салмагындагы кредиттер;

- Фонд тарабынан коммерциялык банктарга берилген, Фонддун берген бардык кредиттеринин салыштырма салмагындагы он олуттуу ири кредиттер;

- бардык кърёёлък камсыздоолордун суммасынын салыштырма салмагындагы кредиттер боюнча кърёёлък камсыздоолордун белгилъъ бир търлёръ.

3.5. Фонд, концентрациялануу тобокелдигинин, анын пайда болушунун бардык формаларынын деьгээлине, жок дегенде ай сайын байкоо жъргъзъп турууга, къндёлък абалды анализдёёгё жана Фонддун Байкоо кеьешине берилъъчъ тобокелдиктерди тескёё боюнча иштерди (аналитикалык отчетторду, таблицаларды, графиктерди жана диаграммаларды) пландаштырууга тийиш.

Фонддун Байкоо кеьеши жана Дирекциясы концентрациялануу тобокелдигин тескёё саясатын мезгил-мезгили менен кайра карап турууга зарыл.

4. Экономикалык ченемдерди сактоо жёнъндё маалыматтарды, регулятивдик жана башка отчетторду беръъ тартиби жана мёёнёттёръ

4.1. Фонддун ишинин шайкеш жёнгё салынышын камсыз кылуу максатында, Фонд, экономикалык ченемдердин жана талаптардын сакталышы жёнъндё, кредит портфелинин сапаты тууралуу маалыматтарды, регулятивдик отчетту жана башка кошумча маалыматтарды зарылчылыгына жараша жана Улуттук банктын кат жъзъндёгъ суроо-талабына ылайык, Улуттук банкка беръъгё тийиш.

4.2. Отчет беръъ мёёнёттёръ:

4.2.1. Фонд жума сайын, аптанын биринчи иш кънъндё, ушул Эрежелердин 1-тиркемесине ылайык, ёткён жума ъчън отчет беръъгё тийиш;

4.2.2. Фонд ай сайын, отчеттук мезгилден кийинки айдын 12-кънънён кечиктирбестен, ушул Эрежелердин 2-тиркемесине ылайык отчетту беръъгё тийиш

4.2.3. Фонд ай сайын жана чейрек сайын, отчеттук мезгилден кийинки айдын 12-кънънён кечиктирбестен, мезгил-мезгили менен берилген регулятивдик банктык отчетту (МРБО) беръъгё тийиш.

4.2.4. Жылдык мезгил- мезгили менен берилген регулятивдик банктык отчет, отчеттук жылдан кийинки 15-февралдан кечиктирилбей Улуттук банкка берилет.

4.3. Фонд мезгил-мезгили менен берилген регулятивдик банктык отчетту тёмёнкъ бёлъмдёр боюнча беръъгё тийиш:

- 1. Баланстык отчет;

- 2. Пайда жана чыгаша жёнъндё отчет;

- 3. Капиталдын структурасы;

- 4. Бёлъштърълбёгён пайдадагы ёзгёръълёр;

- 5. Баалуу кагаздар портфели;

- 6. Мёёнётъ ётъп кеткен активдер жёнъндё маалымат;

- 7. Активдерди жана баланстан тышкаркы милдеттенмелерди тобокелдик даражасы боюнча классификациялоо;

- 8. РППУдагы ёзгёръълёр;

- 9. Ири тобокелдиктер жёнъндё маалыматтар;

- 12. Активдердин жана милдеттенмелердин пайыздык чендерге карата ийкемдъълък анализи, активдерди/милдеттенмелерди тёлёё мёёнётъ;

- 14. Экономикалык нормативдердин сакталышы тууралуу маалымат;

- 15.Капиталды эсепке алуу;

- 18. Жана башка маалыматтар. (А. Активдердин жана милдеттенмелердин орточо мааниси, Б. Банктын иши жёнъндё, В. Банктын персоналы жёнъндё, Г. Эсептер боюнча эь кёп жъгъртъъгё ээ болгон кардарлар боюнча маалыматтар, Д. Кыргыз Республикасынын Финансылык чалгындоо кызматына билдиръълёрдън саны жана суммасы жёнъндё маалыматтар).

Бардык отчеттор мезгил-мезгили менен берилген регулятивдик банктык отчет ъчън белгиленген формада жана тартипте кол коюулуп берилъъгё тийиш.

4.4. Фонддун финансылык отчету “Кыргыз Республикасындагы коммерциялык банктардын финансылык отчетун тъзъъгё карата талаптар жёнъндё” жобого ылайык, коммерциялык банктар ъчън белгиленген талаптарга ылайык (жараша/ылайык) Улуттук банкка берилет.

4.5. Эгерде маалыматтар ушул Эрежелерге ылайык белгиленген мёёнёттё берилбесе, ошондой эле так эмес маалыматтар берилген учурда, мыйзамдарга ылайык Фондго белгиленген эскертъъ чаралары жана санкциялар колдонулушу мъмкън.

5. Экономикалык нормативдерди жана талаптарды сактоого карата кёзёмёлдък. Фондго карата колдонулуучу эскертъъ чаралары жана санкциялар.

5.1. Текшеръъ жъргъзъълёрдъ кошо алганда, экономикалык ченемдерди жана талаптарды сактоого карата кёзёмёлдъктъ Улуттук банктын ыйгарым укуктуу структуралык бёлъмъ жъзёгё ашырат.

5.2. Экономикалык ченемдердин жана талаптардын Фонд тарабынан сакталышын текшеръъ, Фонддун бухгалтердик балансынын негизинде, кайсы болбосун къндън абалы боюнча жъргъзълёт.

5.3. Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына жана Улуттук банктын ченемдик актыларына, анын ичинде Улуттук банктын токтомдоруна, буйруктарына, буйрууларына, нускоолоруна, жазма буйруктарына жана башка документтерине жана талаптарына каршы араккеттер жана аракеттенбей коюулар, Фонддук ишти бузуу катары болуп саналат.

5.4. Ушул Эрежелерге ылайык, белгиленген экономикалык ченемдердин жана талаптардын Фонд тарабынан аткарылбашы жана так эмес маалыматтар берилгендиги (же берилбегендиги) же мыйзам талаптарын бузууга жол берилгендиги фактылары аныкталса, Улуттук банк Фондго карата эскертъъ чараларын жана санкцияларды Кыргыз Республикасынын “Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы жёнъндё”, “Кыргыз Республикасындагы банктар жана банк иши жёнъндё” мыйзамдарына жана Улуттук банктын тиешелъъ ченемдик актыларына ылайык колдонот.

5.5. Фонд тарабынан белгилъъ бир ченемдер жана эрежелер, ошондой эле Кыргыз Республикасынын ченемдик-укуктук актыларын кошо алганда, мыйзам жоболору бузулгандыгы, анын туруктуулугуна жана ишенимдъълъгънё кооптуулук жараткан иштерди аткаргандыгы тууралуу ага маалымдоого зарыл болгон учурларда жана кийин ага карата тиешелъъ таасир этъъ чаралар колдонула тургандыгы жёнъндё эскертъъ максатында, Улуттук банктын эскертъъ каты Фондго жёнётълёт.

5.6. Туруктуу финансылык системаны сактоо максактында, банктык мыыйзамдар тарабынан каралган таасир этъъ чаралары колдонулушу мъмкън.

5.7. Фонд Улуттук банк тарабынан кабыл алынган чечимдерге макул эмес учурларда, ал, Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында белгиленген тартипте даттанууга укуктуу.

1-тиркеме

«Банктарды рефинансылоонун адистештирилген фонду» ЖЧКнын 200__-жылдын ________тартып, _________чейинки мезгил ичинде берилген кредиттери жёнъндё маалыматтар

жумалык отчет (сомдо)

N	Коммерциялык банк-карыз алуучунун аталышы	Берилген кредитти максаттуу дайындоо	Пайыздык чен (жылдык) %	Берилген кредиттердин же транштын кёлёмъ		Кредиттин негизги суммасын тёлёё кёлёмъ (нагыз)	Пайыздык киреше (алынган)	Кредиттин негизги суммасы боюнча мёёнётъндё тёлёнбёгён тёлёмдёрдън кёлёмъ (бир мезгил ъчън)	Пайыздар боюнча мёёнётъндё тёлёнбёгён тёлёёлёрдън кёлёмъ (бир мезгил ъчън)
N	Коммерциялык банк-карыз алуучунун аталышы	Берилген кредитти максаттуу дайындоо	Пайыздык чен (жылдык) %	Бардыгы	Анын, ичинде,банктын кардарлардын импорттук контрактарын тёлёё суммасы	Кредиттин негизги суммасын тёлёё кёлёмъ (нагыз)	Пайыздык киреше (алынган)
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
		*

Аты-жёнъ, фамилиясы кызматы колу

_____________________ ________________________ _________________

§ Ёнёр жай;

§ Айыл чарбасы, даярдоо жана кайра иштетъъ:

- мал чарбачылык;

- ёсъмдък ёстъръъчълък.

§ Курулуш;

§ Транспорт;

Байланыш;

§ Туристтик чёйрё;

§ Соода;

§ Ликвиддъълъктъ колдоо

2-тиркеме

«Банктарды рефинансылоонун адистештирилген фонду» ЖЧКнын 200__-жылдын «___» _____________ абал боюнча берилген кредиттери жёнъндё маалыматтар

Ай сайын берилъъчъ отчет (сомдо)

Коммерциялык банк-карыз алуучунун аталышы

Кредиттик линиянын жана кредиттин суммасы

Кредиттик линиянын ачылышы же кредит беръъ кънъ

Кредиттик линиянын жабылышы же кредит тёлёё кънъ

Кърёёлък камсыздоо

Берилген кредитти максаттуу дайындоо

Кредиттик линиянын чегинде берилген транштар (транштарды

айырмалоо ъчън карыз алуучу ком банктын аталышы)

Пайыздык чен (жылдык)

Берилген кредиттин же транштын кёлёмъ

Кредиттин негизги суммасын тёлёё кёлёмъ (нагыз)

Пайыздык киреше (алынган)

Кредиттик карызды тёлёёгё чейинки мёёнёт

Кредиттин негизги суммасы боюнча мёёнётъндё тёлёнбёгён тёлёмдёрдън кёлёмъ (датага)

Пайыздар боюнча мёёнётъндё тёлёнбёгён тёлёёлёрдън кёлёмъ

(датага)

Търъ

Кърёёлък нарк

Бардыгы

Анын, ичинде,банктын кардарлардын импорттук контрактарын тёлёё суммасы

1-Л

2-К

Аты-жёнъ, фамилиясы кызматы колу

_____________________ ________________________ _________________

§ Ёнёр жай;

§ Айыл чарбасы, даярдоо жана кайра иштетъъ:

- мал чарбачылык;

- ёсъмдък ёстъръъчълък.

§ Курулуш;

§ Транспорт;

§ Байланыш;

§ Туристтик чёйрё;

§ Соода;

§ Ликвиддъълъктъ колдоо

1-Л - кредиттик линия

2-К - кредит

Улуттук банк Башкармасынын 2009-жылдын 10.06 № 26\3 токтому

Кыргыз Республикасынын Юстиция министрлигинин 2009-жылдын 14.07

№ 74-09 регистрациялык номери

Кыргыз Республикасынын коммерциялык банктарынын туунду же

кёз каранды компанияларды тъзъъ жана/же сатылып алуу эрежелерин

бекитъъ тууралуу

Кыргыз Республикасынын "Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы жёнъндё" мыйзамынын 7 жана 43-статьяларына, "Кыргыз Республикасындагы банктар жана банк иши жёнъндё" мыйзамдын 18-статьясына ылайык, Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасы токтом кылат:

1. Кыргыз Республикасынын коммерциялык банктарынын туунду же кёз каранды компанияларды тъзъъ жана/же сатылып алуу эрежелери, ушул токтомго карата тиркемеге ылайык бекитилсин.

5. Ушул токтомдун аткарылышына контролдук Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын Тёрагасынын орун басары К.К.Боконтаев мырзага жъктёлсън.

Тёрага Алапаев М.О.

Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасынын 2009-жылдын 10/06

№ 26\3 токтомуна карата тиркеме

Кыргыз Республикасынын коммерциялык банктарынын туунду же кёз каранды компанияларды тъзъъ жана/же сатып алуу эрежелери

1. Жалпы жоболор

1.1. «Кыргыз Республикасынын коммерциялык банктарынын туунду же кёз каранды компанияларды тъзъъ жана/же сатып алуу эрежелери (мындан ары - Эрежелер) Кыргыз Республикасынын «Кыргыз Республикасындагы банктар жана банк иши жёнъндё» мыйзамына, Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын (мындан ары - Улуттук банк) ченемдик укуктук актыларына ылайык иштелип чыккан жана анын аракети бардык коммерциялык банктарга (мындан ары - банктарга) таркатылат.

1.2. Бул Эрежелерге банктын банк болуп саналбаган туунду же кёз каранды компанияны тъзъъ жана/же сатып алуу тартиби белгиленген.

1.3. Банк тарабынан туунду же кёз каранды компаниянын тъзълъшъ жана/же сатылып алынышы Улуттук банктын уруксатынын негизинде жъзёгё ашырылат.

1.4. Банктар оффшордук аймактарда каттоодон ётъп, ошондой эле катышуучулары катары оффшордук аймактарда катоодон ёткёрългён юридикалдык жактарга ээ болсо, же оффшордук аймактарда катоодон ёткён юридикалдык жактардын акционкерлери (катышуучулары) болуп саналышса, туунду же кёз каранды компанияларды тъзъъгё жана/же сатып алууга укугу жок.

1.5. Ар бир банктык эмес уюмга, анын ичинде туунду же кёз каранды компанияны тъзъъ жана/же сатып алуу учурундагы кандай болбосун финансылык салымдарды жана кредиттерди кошо алганда, канча болбосун инвестициялардын ёлчёмъ, банктын капиталынын жыйырма пайызына жетпегенди тъзъъгё тийиш. Бул учурда мындай инвестициялардын жалпы ёлчёмъ банк капиталынын алтымыш пайызынан ашпоого тийиш. Бул Эрежелердин максаттарында банк капиталы дегенден улам, Улуттук банк Башкармасы тарабынан 2004-жылдын 21-июлунда кабыл алынган, Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигинде 2004-жылдын 23-августунда 94-04 номеринде каттоодон ёткёртългён №18/2 «Кыргыз Республикасынын коммерциялык банктарынын капиталынын шайкештик стандарттарын аныктоо жёнъндё” нускоонун жаьы редакциясын бекитъъ тууралуу» токтом менен бекитилген “Кыргыз Республикасынын коммерциялык банктарынын капиталынын шайкештик стандарттарын аныктоо жёнъндё” нускоого ылайык эсептелген, таза суммардык капиталды тъшънъъ зарыл.

1.6. Бул Эрежелерде Кыргыз Республикасынын «Кыргыз Республикасындагы банктар жана банк иши жёнъндё» мыйзамына ылайык тъшънъктёр колдонулат.

1. Банктын туунду же кёз каранды компанияларына карата колдонулуучу критерийлер

2.1. Банктын банк болуп саналбаган туунду же кёз каранды компаниялары иштин тёмёнкъ търлёрън гана жъзёгё ашыра алышат:

1) Кыргыз Республикасынын «Кыргыз Республикасындагы микрофинансылык уюмдар жёнъндё» мыйзамына ылайык микрофинансылык ишкердикти;

2) Кыргыз Республикасынын «Инвестициялык фондулар жёнъндё» мыйзамына ылайык, инвестициялык фондулардын ишин;

3) Кыргыз Республикасынын «Кыргыз Республикасындагы камсыздандыруу уюмдары жёнъндё» мыйзамына ылайык, камсыздандыруу ишин;

4) Кыргыз Республикасынын «Аудитордук иш жёнъндё» мыйзамына ылайык, аудитордук ишкердикти;

5) Кыргыз Республикасынын «Бухгалтердик эсеп жёнъндё» мыйзамына ылайык, бухгалтердик эсепке алууну уюштуруу жана жъргъзъъ боюнча ишти;

6) лизинг ишин;

7) ломбарддардын ишин;

8) тёлём кызмат кёрсётъълёрън сунуштоо боюнча ишкердикти:

- эсеп ачпастан ъчънчъ жактын пайдасына тёлёмдёрдъ кабыл алуу жана эсептешъълёрдъ жъргъзъъ;

- ъчънчъ жактардын тёлёмдёръ жана эсептешъълёръ боюнча финансылык маалыматтарды кабыл алуу, иштеп чыгуу жана тёлём системасынын катышуучуларына беръъ (процессинг);

- ъчънчъ жактардын тёлёмдёръ жана эсептешъълёръ боюнча финансылык маалыматтарды кабыл алуу, иштеп чыгуу жана аларды банктар аралык сыяктуу эле, банктык эмес тёлём системаларынын катышуучуларына беръъ (банктар аралык процессинг);

- электрондук акча эквивалентиндеги алдын-ала тёлёнгён карттарды чыгаруу, жайылтуу, тёлёёгё кабыл алуу жана тастыктоо;

9) карыздык милдеттенмелерди сатып алуу жана сатуу (факторинг);

10) ъчънчъ жактардан акчалай формадагы милдеттенмелердин аткарылышын талап кылуу укугун алуу;

11) кардардын тапшыруусу боюнча анын нускоосуна ылайык аракеттенъъ менен баалуу кагаздарды сатып алуу жана сатууну кошо алганда, брокердик кызмат кёрсётъънъ жъзёгё ашыруу;

12) жеке адамдарга же юридикалык жактарга менен макулдашуу менен мълктъ ишеним боюнча тескёёгё алууну жъзёгё ашыруу (траст);

13) карыздык баалуу кагаздарды чыгарууну эске албаганда, ченемдик укуктук актыларга ылайык, ёз атынан баалуу кагаздарды чыгаруу;

14) ченемдик укуктук актыларга ылайык, компанияга ёз атынан баалуу кагаздарды сатып алуу жана сатуу;

15) компаниянын ишине байланыштуу консультациялык жана маалыматтык кызмат кёрсётъълёрдъ сунуштоо.

Банктын туунду жана кёз каранды компаниялары алардын ишин камсыз кылуу ъчън зарыл болгон башка бътъмдёргё Кыргыз Республикасынын ченемдик укуктук актыларына ылайык келишъъгё укуктуу.

2.2. Банктын туунду компаниясынын туунду компаниясы ушул Эрежелердин 2.1-пунктунда кёрсётългён ишкердиктин търлёрън гана жъзёгё ашыра алат.

2.3. Республиканын ченемдик укуктук актыларына ылайык лицензияланууга тийиш болгон ишкердиктин търлёръ, банктын туунду же кёз каранды компаниялары ошондой эле, туунду компанияларынын туунду компаниялары тарабынан, тиешелъъ ыйгарым укуктуу мамлекеттик органдын лицензиясынын негизинде жъзёгё ашырылат.

2.4. Банктын туунду жана кёз каранды компаниялары ченемдик укуктук актыларда каралган кандай болбосун уюштуруу-укуктук формада тъзълёт. Банктын туунду жана кёз каранды компанияларын тескёё максатында тъзългён банктын компаниялары Кыргыз Республикасынын «Кыргыз Республикасындагы банктар жана банк иши жёнъндё» мыйзамынын 7-статьясына ылайык, акционердик коом формасында тъзълъъгё тийиш.

2.5. Банктын туунду жана кёз каранды компаниялары ошондой эле, банктын туунду компаниясынын Кыргыз Республикасынын аймагынын чегинен тышкары сатылып алынган же тъзългён туунду компаниялары, эгерде Кыргыз Республикасы катышуучусу болуп саналган, белгиленген тартипте къчънё кирген эл аралык келишимде башкасы каралбаса, туунду же кёз каранды компания жайгашкан чет ёлкё мамлекетинин ченемдик укуктук актыларына каршы келбеген, ушул Эрежелердин 2.1-пунктунда кёрсётългён иштерди жъзёгё ашыра алышат.

2.6. Банктын туунду же кёз каранды компаниялары:

1) Кыргыз Республикасынын аймагында сатылып алынгандар, акыркы эки жылдагы финансылык отчет менен тастыкталган, аудитордук текшеръъгё алынууга же салык кызматынын мёёръ менен къбёлёндърългён финансылык отчет даярдоого тийиш болгон компаниялар ъчън кёз карандысыз аудитордук уюм (тышкы аудитор) тарабынан кёбълёндърългён туруктуу (чыгашасыз) финансылык абалга ээ болууга тийиш;

2) Кыргыз Республикасынын аймагынан тышкары сатылып алынгандар, акыркы эки жыл ъчън финансылык отчет менен тастыкталган, кёз карандысыз аудитордук уюм (тышкы аудитор) тарабынан кёбълёндърългён туруктуу (чыгашасыз) финансылык абалга ээ болууга тийиш;

3) Кыргыз Республикасынын аймагында жана анын аймагынан тышкары тъзългёндёр, ушул пунктун 1) жана 2) пунктчаларында кёрсётългён демек, иштин ъчънчъ жылынын жыйынтыгы боюнча туруктуу финансылык абалга ээ болуу критерийлерине ылайык келъъгё тийиш;

4) сатылып алынган же тъзългён компаниянын жетекчисинин жана башкы бухгалтеринин тиешелъъ диплом менен тастыкталган жогорку билими болууга тийиш мындан тышкары, башкы бухгалтер тиешелъъ документтер менен тастыкталган финансы-кредит мекемесинде бухгалтердик эсеп маселелери боюнча атайын даярдыктан (бухгалтердик эсепке алуунун эл аралык стандарттары, финансылык отчеттуулуктун эл аралык стандарттары) ётъъгё тийиш;

5) сатылып алынган жана тъзългён компанияга тёмёнкълёр жетекчи жана башкы бухгалтер боло алышпайт:

- ченемдик укуктук актыларда белгиленген тартипте алынып салынбаган же/жана ётёлъп бътё элек соттолгондугу барлар;

- соттун чечими менен финансы-кредит чёйрёсъндё иштёёгё тыюу салган же экономика, финансы жана банк иши тармагында кылмыштуулукка жол бергендиги, ошондой эле кызмат ордун кыянаттык менен пайдалануу аркылуу кылмыштуулукка баргандыгы ъчън аларга карата айыптоо ёкъмъ чыгарылгандар;

- алгылыксыз жана кооптуу банктык тажрыйба катары классификацияланган иш-аракеттерге тиешеси бар деп таанылган Улуттук банктын (Улуттук банктын Кёзёмёл боюнча комитетинин токтому, жазма буйруктары жана башка кёзёмёлдък чаралары) аларга карата расмий чечими чыгарылгандар ченемдик укуктук актылардын талаптарын бир нече жолу бузууга жол бергендер;

- алардын ишкердик аброюнун алгылыксыздыгын тастыктаган кат жъзъндё маалымат келип тъшкёндёр.

3. Банктын туунду же кёз каранды компаниясын тъзъъсъ жана/же сатып алуусу

3.1. Банк тёмёнкъ шарттарда туунду же кёз каранды компанияларды тъзъъгё жана/же сатып алууга укуктуу:

- банктын иши ёткён ъч жыл аралыгында жана туунду же кёз каранды компанияны тъзъъ же сатып алуу жёнъндё чечим кабыл алган учурга карата чыгашасыз болуп саналса;

- банк тарабынан акыркы 12 ай ичинде Улуттук банктын бардык экономикалык ченемдери жана талаптары аткарылган болсо;

- Банк ишинде кемчиликтердин бардыгы Улуттук банк тарабынан аныкталышынан улам, банк операцияларынын айрым търлёрън жъзёгё ашырууга банкка карата чектёёлёр белгиленбеген болсо;

- банктын жана анын кызмат адамдарынын иши кооптуу жана алгылыксыз банктык тажрыйбага дуушар болбогон болсо;

- туунду же кёз каранды компанияны тъзъъ же сатып алуу Улуттук банктын экономикалык ченемдеринин жана талаптарынын бузулушуна ошондой эле, банктын кооптуу жана алгылыксыз банктык тажрыйбасына тартылышына алып келбесе;

- туунду же кёз каранды компанияларды тъзъъ же сатып алуу банктын аманатчыларынын жана кредиторлорунун таламдарына коркунуч алып келбесе жана ал банктын кызмат адамдарынын, инсайдерлеринин, аффирленген жактарынын жеке таламдары ъчън эмес, банктын таламы менен шартталган болсо;

- туунду же кёз каранды компания тъзъъ же сатып алуу банктык кызмат кёрсётъълёр рыногунда банктын ъстёмдък кылуусуна алып келбесе.

3.2. Туунду же кёз каранды компанияны тъзъъ жана/же сатып алуу чечими, туунду жана кёз каранды компанияны тъзъъ жана/же сатып алууга байланышкан тобокелдиктер боюнча банктын тобокелдин-менеджеринин корутундусун эске алуу менен банктын Директорлор Кеьеши тарабынан кабыл алынат.

3.3. Кыргыз Республикасынын аймагынын чегинен тышкары туунду же кёз каранды компанияны тъзъъ жана/же сатып алуу чечими кабыл алынган учурда банк, ёлкёлък жана башка тобокелдикдиктерге байланыштуу потенциялдуу жоготуулардын жана чыгым тартуулардын ордун жабууга резерв тъзъънъ, тиешелъъ ёлкёнън ченемдик укуктук актыларына иликтеп талдоолорду жъргъзъънъ кошо алганда, туунду же кёз каранды компанияларды тъзъъгё жана/же сатып алууга байланышкан тобокелдиктерди басаьдатууга багытталган чараларды караштырууга тийиш.

3.4. Банк туунду же кёз каранды компанияны тъзъъ же сатып алуу чечими кабыл алгандан кийин, тёмёнкъ документтерди Улуттук банкка беръъгё тийиш:

1) компания тууралуу толук маалыматты камтыган, туунду же кёз каранды компанияны тъзъъгё жана/же сатып алууга ётънъч катты (1-тиркеме);

2) туунду же кёз каранды компанияны тъзъъ жана/же сатып алууга тиешелъъ Директорлор Кеьешинин чечимин;

3) тъзълъп же сатылып алынып жаткан компаниянын банктын финансылык туруктуулугуна таасирин тийгизиши мъмкън болгон тобокелдиктерине баа беръънъ кошо алганда, туунду же кёз каранды компанияларды тъзъъ жана/же сатып алууга байланыштуу тобокелдиктер боюнча банктын корутундусун;

4) тъзълъп жаткан компаниянын уставынын жана уюштуруу келишиминин долбоорлорун;

5) уставдын, уюштуруу келишиминин, сатылып алынып жаткан компаниянын мамлекеттик каттодон белгиленген тартипте ёткёндъгънън нотариалдык жактан къбёлёндърългён къбёлъгънън кёчърмёлёрън;

6) тъзълъп же сатылып алынып жаткан компанияны эске алуу менен банкты ёнъктъръънън 1 жылга каралган бизнес-планын, анда туунду же кёз каранды компанияны тъзъънън же сатылып алуунун экономикалык негиздемелери, компанияларды тъзъънън банктын капиталына же кирешесине таасир этъъсън эсептёёлёр ошондой эле, Улуттук банк тарабынан белгиленген экономикалык ченемдердин банк тарабынан аткарылышы жёнъндё маалыматтар камтылууга тийиш.

7) сатылып алынган компаниянын жана анын олуттуу катышуучуларынын акыркы эки жыл ичиндеги жылдык отчету, анда кёз карандысыз аудитордун алардын аныктыгы тууралуу корутундусу (отчету) жана тиешелъъ маалыматтар боюнча тъшъндърмёлёрдъ ачып беръълёр камтылат;

8) сатылып алынып жаткан компанияга ишкердикти жъзёгё ашырууга тиешелъъ мамлекеттик орган тарабынан берилген лицензиянын (же башка уруксат беръъчъ документтин) кёчърмёсън же болбосо, берилген лицензиянын (же уруксат беръъчъ башка документтин) номерин жана берилген кънън ошондой эле, эгерде ыйгарым укуктуу мамлекеттик орган тарабынан лицензияны (же уруксат беръъчъ башка документти) кёчърмёлёёгё тыюу салуу жана кёчърмёлёрдъ анык эмес деп таануу жёнъндё шарттар каралган болсо, сатылып алынып жаткан компанияга лицензия (же башка уруксат беръъчъ документ) берген ыйгарым укуктуу мамлекеттик орган жёнъндё маалыматтарды чагылдыруу менен банктын катын:

9) банктын балансын жана сатылып алынып жаткан туунду же кёз каранды компаниянын балансын, акыркы отчеттук кънгё карата абал боюнча банктын туунду же кёз каранды компаниясынын балансы менен банктын консолидацияланган болжолдоолорун (прогнозун);

10) мамлекеттик ыйгарым укуктуу орган тарабынан лицензияланган жана иши ал тарабынан жёнгё салынган, банк тарабынан сатылып алынган туунду же кёз каранды компанияларга карата эки жыл аралыгында кёрългён чаралар жана санкциялар жёнъндё маалыматтарды же мына ошондой чаралардын жана санкциялардын аларга карата колдонулбагандыгы жёнъндё маалыматты;

11) компанияны Кыргыз Республикасынын аймагынан тышкары тъзъъ же сатып алуу учурунда:

- туунду же кёз каранды компанияларды тъзъъ же сатып алынып жаткан кёзёмёл органынын, компаниянын иши ошол ёлкёнън ченемдик укуктук актыларынын талаптарына ылайык кёзёмёлдъккё алынууга тийиш экендиги тууралуу, кат жъзъндёгъ тастыктамасын;

- же туунду же кёз каранды компанияны тъзъъ же сатып алуу болжолдонуп жаткан ёлкёнън ченемдик укуктук актыларынын талаптарына ылайык, компаниянын иши кёзёмёлдъккё алынбастыгы тууралуу кёзёмёл органынын кат жъзъндёгъ тастыктамасын.

3.5. Ушул Эрежелердин 3.4-пунктунун 10),11) пунктчаларында кёрсётългён банктын туунду же кёз каранды компанияларынын документтери, алардын Кыргыз Республикасынын аймагынын чегинен тышкары сатылып алынышы жана/же тъзълъшъ учурунда, белгиленген тартипте легалдаштырылып берилъъгё тийиш. Документтердин мамлекеттик же расмий тилге котормосунда, котормочунун нотариалдык къбёлёндърългён кол тамгасы камтылууга тийиш.

3.6. Улуттук банк уруксат беръъ чечимин кабыл алуу ъчън зарыл болгон кошумча маалыматтарды банктан талап кылууга укуктуу.

4. Туунду же кёз каранды компанияларды тъзъъгё жана/же сатып алууга уруксат алуу ъчън банк тарабынан берилген документтерди кароо тартиби

4.1. Улуттук банктын кароосуна сунушталган документтер, маалыматтардын толуктугу жана тактыгы, туунду же кёз каранды компаниянын кызмат адамдарынын белгиленген талаптарга ылайык келъъсъ жана туунду же кёз каранды компаниянын Улуттук банктын критерийлерине жооп беръъсъ, бизнес-пландын негиздъълъгъ жана туунду же кёз каранды компаниялардын иши, ченемдик укуктук актыларга ылайык келъъсъ кёз карашынан кароого.

4.2. Улуттук банктын кароосуна сунушталган, кёлёмъ 1 барактан ашкан документтин ар бир барагы номерленип, кол коюлуп, кёктёлёт. Улуттук банкка документтердин нотариалдык жактан къбёлёндърългён кёчърмёлёру берилет. Зарылчылык келип чыккан шартта, Улуттук банктын талабы боюнча айрым документтер электрондук формада кошумча берилиши мъмкън.

4.3. Улуттук банк берилген документтерди кароого алып, туунду же кёз каранды компанияны тъзъъ жана/же сатып алууга уруксат беръъ жёнъндё чечим кабыл алат же болбосо андан баш тартуу менен банктын Директорлор Кеьешинин Тёрагасынын атына, кабыл алынган чечим жёнъндё маалыматты чагылдыруу менен документтер кароого сунушталгандан кийинки эки ай ичинде кат жёнётёт.

4.4. Документтер ушул Эрежелердин талаптарына ылайык келбеши учурунда жана/же алар толук кёлёмдё берилбеген шартта, белгиленген талаптарга жооп берген документтерди кароо мёёнёттёръ Улуттук банкка келип тъшкён къндён башталат.

4.5. Тъзългён туунду же кёз каранды компания мамлекеттик каттоодон ёткёртълъп, ишкердикти жъзёгё ашырууга ченемдик укуктук актыларга ылайык лицензия (же башка уруксат беръъчъ документ) алгандан кийинки беш жумуш кънъ ичинде банк, туунду же кёз каранды компаниянын уставынын, уюштуруу келишиминин, мамлекеттик каттодон ёткёндъгъ жёнъндё къбёлъгънън жана лицензиясынын (же башка уруксат беръъчъ документтин) кёчърмёсън кошо тиркёё менен Улуттук банкка билдирме жёнётёт. Эгерде ыйгарым укуктуу мамлекеттик орган тарабынан лицензияны (же башка уруксат беръъчъ документти) кёчърмёлёёгё тыюу салуу, ошондой эле кёчърмёлёрдъ анык эмес деп таануу жёнъндё шарттар каралган болсо, банк ушул Эрежелердин 3.4-пунктунун 8-пунктчасына ылайык, Улуттук банкка кат жёнётёт.

4.6. Сатылып алынып жаткан туунду же кёз каранды компаниялар мамлекеттик кайрадан каттоодон ёткёртългёндён кийинки беш жумуш кънъ ичинде жана Кыргыз Республикасынын ченемдик укуктук актыларында белгиленген тартипте лицензияны (же башка урукусат беръъчъ документти) кайрадан тариздетъъ зарылчылыгы келип чыккан учурда, банк туунду же кёз каранды компаниянын уставынын, уюштуруу келишиминин, мамлекеттик кайрадан каттодон ёткёндъгъ жёнъндё къбёлъгънън жана лицензиясынын (же башка уруксат беръъчъ документтин) кёчърмёсън кошо тиркёё менен Улуттук банкка билдирме жёнётёт. Эгерде ыйгарым укуктуу мамлекеттик орган тарабынан лицензияны (же башка уруксат беръъчъ документти) кёчърмёлёёгё тыюу салуу, ошондой эле кёчърмёлёрдъ анык эмес деп таануу жёнъндё шарттар каралган болсо, банк ушул Эрежелердин 3.4-пунктунун 8-пунктчасына ылайык Улуттук банкка кат жёнётёт.

4.7. Тъзългён туундуу же кёз каранды компанияны мамлекеттик каттодон ёткёртъъдён же Кыргыз Республиканын аймагынын чегинен тышкары банктын тъзългён жана/же сатылып алынган туундуу же кёз каранды компаниясын кайрадан каттоодон ёткёртъъдён, ишкердикти жъзёгё ашыруу укугуна лицензия (же башка уруксат беръъчъ документ) алгандан же болбосо ченемдик укуктук актыларда белгиленген тартипте, лицензия кайрадан тариздетилгенден кийинки он жумуш кънъ ичинде банк, чет ёлкё мамлекетинин тиешелъъ документтеринин белгиленген тартипте легализацияланган кёчърмёлёрън Улуттук банкка берет. Документтердин мамлекеттик же расмий тилге котормосунда котормочунун нотариалдык къбёлёдърългён кол тамгасы камтылууга тийиш.

4.8. Улуттук банкка документтер келип тъшкён къндён кийин ъч кън ичинде банктын туунду компанияларынын маалымат базасында (2-тиркеме) же банктын кёз каранды компанияларынын маалымат базасында (3-тиркеме) тиешелъъ жазуулар чагылдырылат.

4.9. Банк он жумуш кънъ ичинде туунду же кёз каранды компаниянын капиталына катышуу ёлчёмънън ёзгёръъсъ жёнъндё (суммардык жана пайыздык катышта) Улуттук банкка билдиръъгё милдеттъъ.

4.10. Улуттук банкка берилген документтердин кёчърмёлёръ кат жъзъндёгъ талапка ылайык жана документтердин кёчърмёлёрън кабыл алуу - ёткёръп беръъ актысынын негизинде гана Улуттук банктан банкка кайтарылып берилет.

5. Банктын туунду же кёз каранды компанияны тъзъъсънё жана/же сатып алынуусуна уруксат беръъдён баш тартуу

5.1. Улуттук банк тёмёнкъ учурларда туунду же кёз каранды компанияны тъзъъгё жана/же сатып алууга банкка уруксат беръъдён баш тартышы мъмкън:

- документтер толук берилбесе же аларда такталбаган маалыматтар камтылса;

- туунду жана кёз каранды компаниялар Улуттук банк тарабынан белгиленген критерийлерге ылайык келбей калса;

- банктын туунду жана кёз каранды компанияларынын жетекчилеринин же башкы бухгалтеринин Улуттук банктын ушул Эрежелердин 2.6-пунктунун 4) жана 5) пунктчаларында кёрсётългён талаптарына ылайык келбесе;

- банк сатып ала турган туунду же кёз каранды компанияларга карата акыркы эки жыл аралыгында ыйгарым укуктуу мамлекеттик орган тарабынан кандайдыр бир чаралардын жана санкциялардын колдонулушу учурунда,

- туунду же кёз каранды компанияларды тъзъъгё же сатып алууга уруксат беръъчъ документтер, Улуттук банк тарабынан кароого алынып жаткан мезгил ичинде банкка карата чаралар жана санкциялар колдонулса,

- ушул Эрежелердин 3.1-пунктунда кёрсётългён талаптар банк тарабынан аткарылбаса.

5.2. Улуттук банк туунду же кёз каранды компанияны тъзъъгё жана/же сатып алууга уруксат беръъдён баш тарткан учурда, баш тартуу себептерин кёрсётъъ менен кат жъзъндё банкка билдирме жёнётёт.

6. Туунду же кёз каранды компаниялары бар банктарга жана туунду же кёз каранды компанияларга карата таасир этъъ чараларын колдонуу тартиби

6.1. Туунду жана кёз каранды компаниясы бар банктарга ошондой эле, банктын туунду жана кёз каранды компанияларына карата таасир этъъ чаралары, ченемдик укуктук актыларга ылайык колдонулат.

6.1. Банктын аффилирленген жактары тарабынан Улуттук банктын жана/же ченемдик укуктук актылардын талаптарын бузууга жол берилсе же анын иши ошондой эле, финансылык абалы банктын финансылык туруктуулугуна жана анын аманатчыларынын кызыкчылыгына доо кетириши мъмкън болсо, Улуттук банк аффилирленген жактан аныкталган мыйзам бузууларды чектетъъ чараларын кёръънън талап кылышы мъмкън. Мында, Улуттук банктын талаптары Улуттук банк менен банктын аффилирленген жагынын ортосундагы кат жъзъндёгъ келишимде же Улуттук банктын жазма буйругунда чагылдырылууга тийиш.

6.3. Улуттук банк банктын олуттуу катышуучуларынан алардын иши же финансылык абалы банктын финансылык туруктуулугуна жана анын аманатчыларынын кызыкчылыгына доо кетириши мъмкън болгон, алардын контролдугуна алынган компанияларга карата чара кёръънъ талап кылышы ыктымал. Мында, Улуттук банктын талаптары Улуттук банк менен олуттуу катышуучулардын ортосундагы кат жъзъндёгъ келишимде же Улуттук банктын жазма буйругунда чагылдырылат.

6.4. Эгерде ушул Эрежелердин 6.2. жана 6.3-пункттарына ылайык, Улуттук банктын талаптары ал белгилеген мёёнёттёрдё аткарылбаса, ал банктын туунду же кёз каранды компанияларына карата тёмёнкълёрдъ колдонууну банктан талап кылууга укуктуу:

- ушул компанияга кандай болбосун инвестициялардын ёлчёмън кёбёйтпёё,

- инвестицияны компания банктын туунду же кёз каранды компаниясы болуп саналбай турган денгээлге чейин азайтуу;

- туунду же кёз каранды компанияга катышуусун токтотуу жана туунду же кёз каранды компаниянын акциясын же капиталындагы ълъшън ушул Эрежелердин 6.7-пунктунда каралган мёёнёт ичинде сатуу.

6.5. Компания мындан ары туунду же кёз каранды компания болуп саналбай турган деьгээлге чейин туунду же кёз каранды компаниянын капиталына банктын инвестицияларынынын азайгандыгы тууралуу Улуттук банктын катын алгандан кийин, банк компания банктын туунду же кёз каранды компаниясы болуп мындан ары саналбай тургандыгын тастыктаган, мына ушундай компаниялардын акцияларынын ага тиешелъъ бёлъгън же капиталындагы ълъштъ сатууга карата чараларды кёрёт. Банк акциялардын бёлъгън банк менен байланыштуу болбогон жактарга, Улуттук банк тарабынан белгиленген мёёнёт ичинде сатат, ал эми ал мёёнёт Улуттук банктын тиешелъъ катын алгандан кийинки алты айдан ашпоого тийиш. Банк сатуу ишке ашырылгандан кийинки ъч жумуш кънъ ичинде ал тууралуу Улуттук банкка жана ыйгарым укуктуу мамлекеттик органга билдирет.

6.6. Улуттук банк туунду же кёз каранды компанияны тъзъъгё жана/же сатып алууга берилген уруксатты кайтарып алышы (жокко чыгарышы) мъмкън, эгерде:

- туунду жана кёз каранды компанияларды тъзъъгё уруксат беръъдён баш тартууга негиз болчу фактылар Улуттук банкка белгилъъ болсо;

- туунду же кёз каранды компаниялардын Кыргыз Республикасынын ченемдик укуктук актыларында уруксат берилбеген ишкердикке катышы бардыгын тиешелъъ фактылар Улуттук банкка маалым болсо;

- туунду же кёз каранды компаниянын же анын кызмат адамдарынын ишкердик аброюна талаптагыдай эместигин тастыктаган фактылар Улуттук банкка белгилъъ болсо;

- акыркы инспектордук текшеръълёрдън натыйжалары жана тышкы кёзёмёлдън чегинде алынган башка маалыматтар, банктын финансылык туруктуулугуна жана ишенимдъълъгънё доо кетириши мъмкън болгон проблемалардын орун алып жаткандыгын кёрсётсё;

- Улуттук банк тарабынан алардын негизинде туунду же кёз каранды компания тъзъъгё жана/же сатып алууга банкка уруксат беръъ чечими кабыл алган маалыматтардын шайкеш эместиги аныкталса;

- банктын Улуттук банкка берген маалыматтарына ылайык, Улуттук банк же башка ыйгарым укуктуу орган тарабынан банктын туундуу же кёз каранды компаниясынын лицензиясы (же башка уруксат беръъчъ документи) кайтарылып алынса.

6.7. Улуттук банктын уруксат беръънъ кайтарып алууга (жокко чыгарууга) тиешелъъ катын алгандан кийин, банк туунду же кёз каранды компаниянын ага тиешелъъ акцияларын же капиталындагы ълъшън банк менен байланыштуу болбогон жактарга, Улуттук банк тарабынан белгиленген мёёнёт ичинде сатууга тиешелъъ чараларды кёрёт, ал эми ал мёёнёт Улуттук банктын тиешелъъ катын алгандан кийинки алты айдан ашпоого тийиш. Банк сатуу ишке ашырылгандан кийинки ъч жумуш кънъ ичинде ал тууралуу Улуттук банкка жана ыйгарым укуктуу мамлекеттик органга билдирет. Туунду же кёз каранды компаниялардын ага тиешелъъ акцияларын же капиталындагы ълъшън сатуу мёёнётъ ичинде, банктын туундуу же кёз каранды компаниясы Улуттук банктын талабы боюнча ёз ишин токтотот.

6.8. Улуттук банкка туундуу же кёз каранды компаниянын ага тиешелъъ акциялары же болбосо капиталындагы ълъшъ сатылгандыгы жёнъндё банктын билдирмеси келип тъшкёндён кийин ъч жумуш кънъ ичинде туунду компаниялардын маалымат базасына (2-тиркеме) же банктын кёз каранды компанияларынын маалымат базасына (3-тиркеме) тиешелъъ жазуулар чагылдырылат.

7. Банктын туунду же кёз каранды компанияларын жоюу

7.1. Кыргыз Республикасынын ченемдик укуктук актыларында каралган тартипте, банктын туунду же кёз каранды компаниясын жоюу тууралуу чечим тёмёнкълёр тарабынан кабыл алынышы мъмкън:

- банктын Директорлор Кеьеши,

- Кыргыз Республикасынын сот органдары,

- Кыргыз Республикасынын ченемдик укуктук актыларында каралган башка учурларда.

7.2. Банктын туунду же кёз каранды компаниясын жоюу республиканын ченемдик укуктук актыларынын негизинде жъзёгё ашырылат. Банктын Кыргыз Республикасынын аймагынан тышкары жайгашкан туунду же кёз каранды компаниялары банктын туунду же кёз каранды компаниялары жайгашкан ёлкёнън ченемдик укуктук актыларына ылайык жоюулууга тийиш.

7.3. Кыргыз Республикасынын аймагында тъзългён туунду же кёз каранды компанияларды жоюу Кыргыз Республикасынын юстиция органы тарабынан юридикалык жактардын бирдиктъъ мамлекеттик реестрине тиешелъъ жазууларды киргизгенден тартып аяктаган болуп саналат.

7.4. Кыргыз Республикасынын аймагында тъзългён туунду же кёз каранды компаниянын жоюулушу аяктагандан кийинки ъч жумуш кънъ ичинде, юстиция органы тарабынан берилген юридикалык жактарды бирдиктъъ мамлекеттик реестрине тиешелъъ жазуулар чагылдырылгандыгы тууралуу буйруктун кёчърмёсън банк Улуттук банкка берет.

7.5. Банктын туунду же кёз каранды компаниясын Кыргыз Республикасынын юстиция органдарындагы же Кыргыз Республикасынан тышкары тиешелъъ каттоо органындагы эсептик каттоодон алып таштаган къндён кийинки он жумуш кънънън ичинде банк, компаниянын эсептик каттоодон алынып салынгандыгын ырастаган мамлекеттик ыйгарым укуктуу органдын нотариалдык жактан къбёлёндърългён документин тиркёё менен туунду же кёз каранды компаниянын ишинин токтогондугу тууралуу Улуттук банкка жана туунду же кёз каранды компанияга ишин жъзёгё ашырууга лицензия (же башка уруксат беръъчъ документ) берген мамлекеттик ыйгарым укуктуу органга кат жъзъндё маалымдайт.

7.6. Улуттук банкка документтер келип тъшкён къндён кийинки ъч жумуш кънъ ичинде банктын туунду компанияларынын маалымат базасына (2-тиркеме) же банктын кёз каранды компанияларынын маалымат базасына (3-тиркеме) тиешелъъ жазуулар, чагылдырылат.

8. Банк тарабынан Улуттук банкка берилъъчъ маалыматтар жана отчеттор

8.1. Банк уюштуруу документтерине, уставга, туунду же кёз каранды компаниялардын тъзъмънё киргизилген олуттуу ёзгёръълёр, алардын иш чёйрёсънън кеьейиши, туунду жана кёз каранды компанияларда кызмат адамдардын алмашуусу жёнъндё маалыматтарды ошондой эле, банктын туундуу компаниялары тарабынан туунду компаниялардын тъзълъшъ жана/же сатылып алынышы жёнъндё маалыматтарды толук чечмелёё менен ёзгёръълёрдън колдонууга киргизилиши мёёнётъ келип жеткенге чейинки 30 кън ичинде, Улуттук банкка берет.

8.2. Улуттук банк тъшкён маалыматты карап кёръп, 30 къндън ичинде банкка тигил же бул ёзгёртъълёрдън келип чыгуу себептерин кёрсётъъ менен тыюу салган кат жёнётёт. Эгер Улуттук банк белгиленген мёёнёттё ёз чечими тууралуу билдирбесе, ёзгёртъълёр кабыл алынган катары саналат.

8.3. Банк милдеттъ търдё ёзънън финансылык абалына же анын кайсы гана болбосун туунду же кёз каранды компаниясынын финансылык абалына олуттуу таасирин тийгизъъчъ бардык фактылар же жагдайлар тууралуу Улуттук банкка билдирет, анын натыйжалары боюнча Улуттук банк белгиленген тартипте тиешелъъ чараларды кабыл алат.

8.4. Банк жеке жана топтолгон търдё Улуттук банкка финансы отчетун берет.

8.5. Банк, Улуттук банк тарабынан белгиленген талаптарга ылайык ёз-ёзънчё жана топтолгон негизде Мезгил-мезгили менен берилъъчъ регулятивдъъ банктык отчетту ага берип турат.

Кыргыз Республикасынын коммерциялык банктарынын туунду же кёз каранды компанияларды тъзъъ жана/же сатып алуу эрежелерине карата 1- тиркеме

Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын Тёрагасына

_______________ (кънъ)

Туунду жана/же кёз каранды компанияны тъзъъгё жана/же сатып алууга ётънъч кат

Улуттук банктын 20__-жылдын «___» _________№________ лицензиясынын негизинде иштеп жаткан, _____________________________дареги боюнча жайгашкан____________________________ банк, тёмёнкъ реквизиттер менен

(банктын аталышы)

туунду /кёз каранды компанияны _____________________________________

(керектъъсън кёрсёт)

тъзъъгё/сатып алууга ________________________________ уруксат беръънъ ётънёт: (керектъъсън кёрсёт)

1. Компаниянын аталышы __________________________________________

1. Компаниянын дареги ____________________________________________

1. Компаниянын уюштуруу-укуктук формасы _____________________

1. Компаниянын ишинин търъ_______________________________________

1. Компания кайсыл жылдан тартып рынокто аралашаары тууралуу маалымат________

1. Компаниянын жетекчисинин аты-жёнъ ______________________________

1. Компаниянын башкы бухгалтеринин аты-жёнъ _________________________

1. Телефону__________________ Факсы _____________________________

1. Компаниянын уставдык капиталынын ёлчёмъ__________________(суммасы)

1. Банктын компаниянын уставдык капиталындагы ълъшъ__(%)____ (суммасы)

1. Уюштуруучулар, олуттуу катышуучуларды жана контролдук кылуучу адамдарды кошкондо, алардын компаниянын уставдык капиталындагы ълъшъ (% жана суммасы)

_________________________ _________(%)_________________ (суммасы)

(уюштуруучунун аталышы)

_________________________ ________(%)__________________ (суммасы) (уюштуруучунун аталышы)

Берилген маалыматтын аныктыгына банк толугу менен жооптуу. Тъзългён же сатылып алынган компаниянын ______ барактан турган уюштуруу документтеры, толугу менен чагылдырылган.

Банктын Директорлор Кеьешинин Тёрагасы__________ ________________

(колтамгасы) (фамилиясы аты)

Кыргыз Республикасынын коммерциялык банктарынын туунду же кёз каранды компанияларды тъзъъ жана/же сатып алуу эрежелерине карата

2- тиркеме

Банктын туунду компанияларынын маалымат базасы

№

Банк-

тын аталы-шы

Банк тарабынан туунду компанияны тъзъъгё жана/же сатып алууга уруксат беръъ жёнъндё Улуттук банктын катынын номери жана жёнётългён кънъ

Туунду компаниянын аталышы

Туунду компанияны мамлекеттик каттоо (кайра каттоо) жёнъндёгъ маалыматтар

Туунду компаниянын ишинин търлёръ

Берилген уруксатты жокко чыгуу кънъ жана анын негиздери

Туунду компанияны жоюу кънъ жана негиздери

3- тиркеме

Банктын кёз каранды компанияларынын маалымат базасы

№

Банк-тын аталы-шы

Банк тарабынан кёз каранды компанияны тъзъъгё жана/же сатып алууга уруксат беръъ жёнъндё Улуттук банктын катынын номери жана жёнётългён кънъ

Кёз каранды компаниянын аталышы

Кёз каранды компанияны мамлекеттик каттоодон (кайра каттоодон) ёткёндъгъ жёнъндёгъ маалыматтар

Кёз каранды

компаниянын ишинин търлёръ

Кёз каранды компания жоюлган кън жана анын негизи

Улуттук банк Башкармасынын 2009-жылдын 15.07 № 30\6 токтому

Кыргыз Республикасынын Юстиция министрлигинин 2009-жылдын 03.08

№ 77-08 регистрациялык номери

Кыргыз Республикасында акча которуулар системасы боюнча которууларды

жъзёгё ашыруу эрежелерин бекитъъ тууралуу.

Кыргыз Республикасынын "Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы жёнъндё" мыйзамынын 43-статьясына таянуу менен Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасы токтом кылат:

1. Кыргыз Республикасында акча которуулар системасы боюнча которууларды жъзёгё ашыруу эрежелери, ушул токтомго карата тиркемеге ылайык бекитилсин.

1. Тёмёнкълёр къчън жоготту деп таанылсын:

- Улуттук банк Башкармасынын 2009-жылдын 11-мартындагы № 12/1 «Кыргыз Республикасында акча которуулар системасы боюнча жъзёгё ашырылган которуулар жёнъндё» убактылуу жобо тууралуу» токтому;

- Улуттук банк Башкармасынын 2009-жылдын 10-июндагы № 26/5 «Кыргыз Республикасында акча которуулар системасы боюнча жъзёгё ашырылган которуулар жёнъндё» убактылуу жобо тууралуу» токтому.

1. Тёлём системалары башкармалыгы Юридикалык бёлъм менен бирдикте бул токтомду мамлекеттик каттоодон ёткёртъъ ъчън Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигине белгиленген тартипте жёнётъшсън.

1. Токтом Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигинде мамлекеттик каттоодон ёткёртългёндён кийин, расмий жарыяланган учурдан тартып къчънё кирет.

1. Каттоодон ёткён ченемдик укуктук акты жарыялангандан кийин, жарыялоо булактары (басылманын аталышы, анын номери жана кайсы кънъ жарыялангандыгы) тууралуу Юридикалык бёлъм Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигине маалымдасын.

1. Тёлём системалары башкармалыгы ушул токтом менен Улуттук банктын структуралык бёлъмдёрън, областтык башкармалыктарын жана Баткен областындагы ёкълчълъгън ошондой эле, коммерциялык банктарды тааныштырсын.

1. Ушул токтомдун аткарылышына контролдук Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын Тёрагасынын орун басары З.Л. Чокоев мырзага жъктёлсън.

Тёрага Алапаев М.О.

Улуттук банк Башкармасынын

2009-жылдын 15.07

№ 30\6 токтому менен бекитилген

Кыргыз Республикасында акча которуулар системасына тиешелъъ акча которууларды жъзёгё ашыруу боюнча эрежелер

1. Жалпы жоболор

1.1. Бул Эреже тёмёнкълёргё ылайык иштелип чыккан:

- Кыргыз Республикасынын “Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы жёнъндё”, “Кыргыз Республикасындагы банктар жана банк иши жёнъндё”, “Электрондук тёлёмдёр жёнъндё”, “Электрондук цифралык колтамга тууралуу”, “Чет ёлкё валютасындагы операциялар жёнъндё”, “Терроризмди каржылоого жана кылмыш жолу менен алынган кирешелерди легализациялоого (адалдоого) каршы аракеттенъъ жёнъндё” мыйзамдарга;

- Кыргыз Республикасынын Ёкмётъ менен Улуттук банктын 2005-жылдын 9-сентябрындагы №420/21/4 “Кыргыз Республикасында накталай эмес эсептешъълёр жёнъндё жобону бекитъъ тууралуу” токтому менен бекитилген, “Кыргыз Республикасында накталай эмес эсептешъълёр жёнъндё” жобого;

- Улуттук банк Башкармасы тарабынан 2005-жылдын 19-майында кабыл алынган, Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигинде 2005-жылдын 27-июнунда 91-05 номеринде каттоодон ёткёртългён №16/4 “Кыргыз Республикасынын тёлём системасында тобокелдиктерди тескёё саясатын бекитъъ тууралуу” токтом менен бекитилген, “Кыргыз Республикасынын тёлём системасында тобокелдиктерди тескёё саясатына;

- Улуттук банк Башкармасы тарабынан 2006-жылдын 23-мартында кабыл алынган, Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигинде 2006-жылдын 28-апрелинде 48-06 номеринде каттоодон ёткёртългён №7/8 “Кыргыз Республикасынын тёлём системасынын ишине кёзёмёл боюнча саясатты бекитъъ тууралуу” токтом менен бекитилген, “Кыргыз Республикасынын тёлём системасына кёзёмёл боюнча саясатка;

- Улуттук банк Башкармасы тарабынан 2008-жылдын 28-майында кабыл алынган, Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигинде 2008-жылдын 4-июлунда 67-08 номеринде каттоодон ёткёртългён №22/11 “Кыргыз Республикасынынын тёлём системасына кёзёмёлдъктъ жъзёгё ашыруу эрежелерин бекитъъ тууралуу” токтом менен бекитилген, Кыргыз Республикасынынын тёлём системасына кёзёмёлдъктъ жъзёгё ашыруу эрежелерине;

- Улуттук банк Башкармасы тарабынан 2003-жылдын 19-февралында кабыл алынган, Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигинде 2003-жылдын 25-мартында 25-03 номеринде каттоодон ёткёртългён №4/4 “Депозиттер менен иш алып баруу жёнъндё” убактылуу нускоону бекитъъ жёнъндё” токтому менен бекитилген “Депозиттер менен иш алып баруу жёнъндё” убактылуу нускоого;

- Улуттук банк Башкармасы тарабынан 2005-жылдын 25-августунда кабыл алынган, Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигинде 2005-жылдын 16-сентябрында 132-05 номеринде каттоодон ёткёртългён № 26/5 «Мезгилдъъ регулятивдъъ банктык отчет жёнъндё» Жобону бекитъъ тууралуу» токтому менен бекитилген «Мезгилдъъ регулятивдъъ банктык отчет жёнъндё» жобого;

1.2. Кыргыз Республикасынын аймагында банк эсептерин ачуусуз эле акча каражаттарын которуу (мындан ары акча которуу), Улуттук банктан лицензия алышкан жана иши ал тарабынан жёнгё салынган коммерциялык банктар аркылуу (мындан ары-банкттар), акча которуулардын адистештирилген системаларын (локалдык, эл аралык системалар) колдонуу менен же банктардын тике корреспонденттик мамилелери боюнча (чек ара аркылуу акча которуулар), Кыргыз Республикасынын резидент жана резидент эместери болушкан жеке адамдар жана юридикалык жактар тарабынан улуттук же чет ёлкё валюталарында жъзёгё ашырылат.

1.3. Акча которуулар системалары аркылуу которуулар боюнча кызмат кёрсётъълёрдъ сунуштоо учурун да, банктарга карата талаптарды аныктоо, бул Эреженин максаты.

1.4. Кыргыз Республикасынын банктары, ёлкёдё колдонулуп жаткан ченемдик-укуктук актыларга ылайык жана акча которуулардын локалдык системаларынын эрежелеринин негизинде ёлкё аймагында улуттук валютада акча которууларды жъзёгё ашырышат. Республиканын банктары акча которуулардын локалдык системасынын операторлору болуп саналышат.

1.5. Кыргыз Республикасынын банктары акча которуулар системасынын операторлору менен системага катышуу жана алардын эрежелерин сактоо боюнча келишимге кол коюу аркылуу, эл аралык акча которуу системасынын катышуучусу боло алат. Орун алган ёлкёнън финансы кёзёмёлдъгъ боюнча ыйгарым укуктуу органы тарабынан иштин ушул търън жъзёгё ашырууга уруксат беръъчъ документтердин негизинде иш алып барган, Кыргыз Республикасынын резидент же резидент эместеринен болушкан юридикалык жактар, эл аралык акча которуулар системасынын оператору болуп саналышат.

1.6. Банк, Кыргыз Республикасынын ченемдик укуктук актыларына ылайык, акча которуулар системасы аркылуу, калайык-калкка акча которуу кызмат кёрсётъълёрън сунуштоо боюнча банктык эмес финансы – кредит мекемелери менен келишим (агенттик келишим) тъзё алат. Мында, акча которуу боюнча милдеттенмелерди аткаруу жоопкерчилиги банкка жъктёлёт.

1.7. Акча которуулар системасынын катышуучуларынын ушул Эрежеде аныкталбаган ёз ара мамилелери, алардын жоопкерчиликтери, укуктары жана милдеттери тиешелъъ келишимдерде же макулдашууларда чагылдырылат.

2. Терминдер жана аныктамалар

2.1. Бул Эрежеде колдонулган терминдер жана аныктамалар Улуттук банк Башкармасы тарабынан 1999-жылдын 25-мартында кабыл алынган № 20/7 токтому менен бекитилген “Кыргыз Республикасында тёлём системасын уюштуруу боюнча негизги жоболордо”, Кыргыз Республикасынын Ёкмётъ менен Улуттук банктын 2005-жылдын 9-сентябрындагы №420/21/4 биргелешкен токтому менен бекитилген, “Кыргыз Республикасында нак эмес эсептешъълёр жёнъндё” жободо, Улуттук банк Башкармасы тарабынан 2006-жылдын 19-майында кабыл алынган, Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигинде 2006-жылдын 27-июнунда 91-05 номеринде каттоодон ёткёртългён №16/4 “Кыргыз Республикасынын тёлём системасында тобокелдиктерди тескёё боюнча саясатта” келтирилген терминдерге жана аныктамаларга ылайык келет.

2.2. Бул Эрежеде тёмёнкъ терминдер жана аныктамалар кошумча колдонулат:

2.3. Банк эсебин ачуусуз, акча которуу –банк тарабынан жёнётъъчъдён улуттук же чет ёлкё валютасындагы нак акча каражаттарын кабыл алуу менен аларды Кыргыз Республикасында же анын чегинен тышкары турган алуучуга жёнётъънъ чагылдырган акча которуу, банк операциясы.

2.4. Акча которуулар системасынын формалдык эмес (расмий эмес) оператору – финансы кёзёмёлдъгъ органдары тарабынан жёнгё салуу же кёзёмёлдък чараларынын аракеттери акча которууга байланыштуу кызмат кёрсётъълёрдъ сунуштоо боюнча ишти жъзёгё ашырууда аларга таркатылбаган (уруксат беръъчъ документтердин: лицензиянын, катталгандыгы тууралуу къбёлъктън, сертификаттын ж.б. жоктугу) акча которуулар боюнча кызмат кёрсётъълёрдъ сунуштаган Кыргыз Республикасындагы резидент же резидент эмес юридикалык жак, провайдер.

2.5.Акча которуулар системасынын оператору (мындан ары- оператор)- орун алган ёлкёнън финансы кёзёмёлдъгъ боюнча ыйгарым укуктуу органынын уруксат беръъчъ жана акча которуу системасынын ишин камсыз кылуучу тиешелъъ документерине (лицензия, катталгандыгы тууралуу къбёлък ж.б.) ээ Кыргыз Республикасынын резиденттери же резидент эместери болушкан юридикалык жактар, акча которуу боюнча кызмат кёрсётъъ провайдери. Акча которуулар системасынан пайдаланууга мъмкъндък берген инфраструктураларды жана пунктарды ёнъктъръъ ъчън, оператор, акча которуу системасына катышуу тууралуу келишим тъзёт, анын негизинде оператор жана катышуучулар системанын эрежелерине ылайык ёз иштерин жъзёгё ашырууга милдеттенишет.

2.6. Жёнётъъчъ- банк эсебин ачуусуз эле, акча каражаттарын жёнётъъчъ кёрсёткён алуучуга жёнётъъ ъчън банкка нак акча каражаттарын беръъ аркылуу которуу демилгесин билдирген адам.

2.7. Алуучу – жёнётъъчъ тарабынан которулган акчаны алуучу катары кёрсётългён адам. Жёнётъъчъ жана алуучу бир эле адам болушу мъмкън.

2.8. Акча которуулар системасы- акча которуу системасынын катышуучусу, акча каражаттары алуучуга башка жерде тёлёнёёръ шартында жёнётъъчъдён аларды кабыл алган, тёлём системасынын търъ. Акча которуу системасы боюнча которуулар ёлкё ичинде сыяктуу эле, улуттук чек ара аркылуу да жъзёгё ашырылат. Системадагы ар бир акча которууга ёзънчё идентификациялык номер ыйгарылат.

2.9. Акча которуу системасынын катышуучусу (мындан ары Катышуучу) – Кыргыз Республикасынын аймагында ёлкё мыйзамдарына ылайык, акча которуу боюнча кызмат кёрсётъънъ сунуштаган жана акча которуу системасына катышуу тууралуу келишимге оператор менен кол койгон банк. Катышуучу, системанын эрежелеринде белгиленген, акча которуу системасына катышуу критерийлерине ылайык келъъгё тийиш.

2.10. Электрондук тапшырма- системанын форматына ылайык, акча которуу системасында тъзългён жана жёнётъъчъ, алуучуга тиешелъъ бардык зарыл маалыматтарды камтыган акча которуулар боюнча электрондук маалымат.

3. Операторго карата талаптар

3.1. Акча которуу системасы боюнча кызмат кёрсётъълёрдъ сунуштоочу оператор Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык, ёлкё аймагында ёз ишин жъзёгё ашырууга тийиш.

3.2. Эгерде оператор, Кыргыз Республикасынын резиденти эмес болсо, республика банктары менен акча которуу системасына катышуу жънъндё макулдашууну тъзъъ учурунда, ал, Кыргыз Республикасынын акча которуулар жагында кабыл алынган мыйзам талаптарына таянуусу зарыл.

3.3. Оператор, жёнётъъчълёрдън жана алуучулардын маалымдамасын тескёё боюнча механизмдер системасында, террористердин эл аралык уюмдар тарабынан даярдалган тизмеси, ушундай эле улуттук тизме жана терроризмге катыштыгы бар деген шектенъънъ жараткандардын улуттук тизмеси боюнча кардарларды текшеръъ мъмкънчълъгън камсыз кылууга тийиш.

3.4. Оператор акча которуулар рыногунда атаандаштыкка жёндёмдъълъктъ, ачык-айкындуулукту, жеткиликтъълъктъ жана ишенимдъълъктъ камсыз кылууга багытталган, акча которууларды жъзёгё ашыруунун тёмёнкъдёй эл аралык жалпы принциптерине системаны шайкеш келтиръъ боюнча зарыл чараларды кёръшъ зарыл:

1) рыноктун ачык-айкындуулугу жана керектёёчълёрдън укугун коргоо. Оператор, акча которуулар системасы боюнча сунушталган кызмат кёрсётъълёрдън ачык- айкындуулугун камсыз кылууга кызмат кёрсётъълёрдён пайдаланганга чейин эле алар тууралуу маалыматтарды (комиссиялык тёлёмдъ, которуулардын тездигин, алмашуу курсун ж.б. кошо алганда) акча которуучулар менен алуучулардын алуу мъмкънчълъгън сунуштоого жана керектёёчълёрдън шайкеш корголушун камсыздоого тийиш.

2) тёлём системаларынын инфраструктурасы. Оператор, акча каражаттарын которууну жъзёгё ашыруу боюнча кызмат кёрсётъълёрдън натыйжалуугун арттырууга, ёнёктёштък байланыштарды кеьейтъъ аркылуу системадан пайдалануу пунктарын кеьейтъъгё, ар кайсы ёлкёлёрдън улуттук тёлём системаларынын ортосунда чек ара аркылуу байланыштарды тъптёёгё багытталган тёлём системаларынын инфраструктурасын ёркъндётъънъ колдоого алууга жана ага търткъ беръъгё тийиш.

3) ченемдик укуктук чёйрё. Оператор, тиешелъъъ укуктук системалардын шартында алгылыктуу, болжолдоого боло турган, басмырлоо мъмкънчълъктёръ камтылбаган укуктук жана ченемдик базалардын системада болушун камсыз кылуусу зарыл. Система аркылуу акча которууларды жъзёгё ашыруу процессин жёнгё салуу, эь оболу, терроризмди каржылоого жана мыйзамсыз иштелип табылган акчаны “адалдоого” жол бербёёгё багытталуу менен “ёз кардарыьды бил” талаптарынын аткарылышын кёздёёгё тийиш.

4) рынок тъзъмъ жана атаандаштык. Оператор, рыноктук атаандаштык ъчън шарттарды тъзъънъ колдоого алуусу, анын ичинде, акча каражаттарын которууну жъзёгё ашыруу жагында тёлём системасынын жергиликтъъ инфраструктураларынан пайдалануу мъмкънчълъгън камсыз кылуусу зарыл.

5) тобокелдиктерди тескёё. Оператор, системанын ишинин натыйжалуулугун, ишенимдъълъгън жана коопсуздугун жогорулатуу максатында тобокелдиктерди, анын ичинде финансылык, операциялык жана абройдон ажыроо тобокелдиктерин кошо алганда, аларды тескёёнън тиешелъъ механизмдерин камсыз кылууга тийиш.

3.5. Оператор, ёз атынан иш алып баруу менен банк эсебин ачуусуз акча которуу системасына катышуучулардын ишин координациялоосу жана тёмёнкъ функцияларды кошо алганда, бирок алар менен чектелип калбастан, катышучуулардын маалыматтык жана технологиялык ёз ара иш алып баруусун камсыз кылуусу зарыл:

1) системага жаьы катышуучуларды тартуу жана алар менен келишимдик мамилелерди тариздёё;

2) системанын ченемдик документтерин иштеп чыгуу жана аларга толуктоолорду жана/же ёзгёртъълёрдъ киргизъъ;

3) катышуучулардын ортосунда тъзългён макулдашууларды жана келишимдерди кошо алганда, системанын ченемдик документтеринин талаптарынын катышуучулар тарабынан аткарылышына контролдук;

4) технологиялык чечимдерге, анын ичинде программалык камсыздоо иштеринин търлёрънё жана тартибине, системанын оператору менен катышуучунун ортосунда маалымат алмашуу протоколуна, катышуучулар тарабынан сунушталган технологиялык чечимдердин системанын талаптарына ылайык келъъсъ кёз карашынан текшеръъгё карата талаптарды иштеп чыгуу;

5) процессинг (катышуучулар ортосундагы маалыматтык жана технологиялык ёз ара иш алып барууну, акча которуулары боюнча жъргъзългён операциялар тууралуу маалыматтарды топтоо, иштеп чыгуу жана жёнётъъ боюнча кызмат кёрсётъълёрдъ жъзёгё ашыруу, жалпы системалык маалымдамаларды, чектёёлёрдъ, реестрлерди жана башка функцияларды аткаруу).

6) катышуучулардын къндёлък акчалай милдеттенмелеринин суммасынын ашып кетъъ ыктымалдуулугуна байланышкан системадагы тобокелдиктерди тескёё.

3.6. Оператор, орун алган талаш маселелерди чечъъ боюнча эрежелердин жана жол-жоболордун (жаьылыш акча которуу, кайтарып беръъ, акча которуудан баш тартуу ж.б.) системада жана келишимдик базада болушун камсыз кылууга тийиш .

4. Катышуучуга карата талаптар

4.1. Катышуучу банк эсебин ачуусуз эле, акча которуу системасы боюнча кызмат кёрсётъълёрдъ сунуштоонун иштелип чыккан ички эрежелерине жана банктык эсепти ачуусуз эле, которууларды жъзёгё ашырууда иштин натыйжалуулугун жана коопсуздугун камсыз кылуу ъчън контролдук жол-жобосуна ээ болууга тийиш. Бул жол-жоболордун Кыргыз Республикасынын мыйзам талаптарына ылайык келъъсъ жана рынок коньюктурасына жараша ёзгёртълъп турушу зарыл

4.2. Кыргыз Республикасынын резидент эмеси оператору болуп саналган системанын катышуучусу, акча которуулардын ошол системасына кошулуу чечими кабыл алынганга чейин, системанын эрежелеринин Кыргыз Республикасынын ченемдик укуктук актыларынын талаптарына, ал эми оператордун ушул эреженин талаптарына ылайык келъъсънё ынанууга тийиш.

4.3. Акча которуулар системасы аркылуу, банк эсебин ачуусуз эле которууларды жъзёгё ашырууда, катышуучу, “ёз кардарыьды бил” принцибин сактоо боюнча ченемдерге жана талаптарга жооп беръъгё тийиш.

4.4. Акча которуу системасы аркылуу, банк эсебин ачуусуз эле каражаттарды которуу боюнча кызмат кёрсётъълёрдъ сунуштоо менен катышуучу Кыргыз Республикасынын терроризмди каржылоого жана мыйзамсыз иштелип табылган акчанын изин жашырууга каршы аракеттенъъ боюнча ченемдик укуктук актылардын талаптарын сактоого тийиш.

4.5. Акча которуулар системасы аркылуу которууну жъзёгё ашырууда катышуучу, акча которуу эрежелери жёнъндё жёнётъъчъгё жана/же алуучуга маалымдоого, акча которууну ишке ашыруу же алуу ъчън бардык зарыл документтерди беръъгё, жёнётъъчънън жана/же алуучунун идентификациялык маалыматтарын текшеръъгё жана жёнётъъчъ жана/же алуучу тарабынан бардык зарыл реквизиттердин туура толтурулушун контролдоого тийиш.

4.6. Катышуучу жёнётъъчъгё тёмёнкълёрдъ маалымдоого тийиш:

1) акча которуунун натыйжасында, алуучуга тёлёнъп берилъъчъ акча каражатынын суммасы жёнъндё;

2) жёнётъъчъгё жана/же алуучуга тёлёёгё каралган комиссиондук жыйымдардын суммасы жёнъндё;

3) которулуучу акча каражаттарынын валютасынын алмашуу курсу тууралуу;

4) которулган акчаны алуу кънъ жана убактысы жёнъндё;

5) которулган акчаны кайсы жерден алуу жёнъндё;

6) жёнётъъ ъчън зарыл болгон башка маалыматтар;

4.7. Катышуучу жёнётъъчъдён акча каражаттарын алат жана акча которуу системасынын форматтарына жана эрежелерине ылайык, которууну ишке ашырат.

4.8. Акча которуулар системасы аркылуу алынган каражаттардын алуучуга берилиши учурунда, катышуучу которуу системасында тъзългён электрондук тапшырманын реквизиттеринин алуучунун ким экендигин тастыктаган документтеги маалыматтар менен толук шайкеш келъъсън текшеръъгё тийиш. Реквизиттер дал келбей калган учурда, катышуучу ал тууралуу алуучуга маалымдоо менен акча каражаттарын алуучуга беръъдён баш тартышы зарыл.

4.9. Катышуучу акча которуу боюнча ар бир операцияга тиешелъъ эсеп жъргъзъъгё жана которууну жёнётъъчъ жана алуучу тууралуу маалыматтарды (аты жёнъ, туулган жылы, жашаган дареги, паспорттогу же инсандыгын тастыктаган документтеги маалыматтарды), которуунун максатын, сумманын сан жана жазуу жъзъндё берилишин, ошондой эле Кыргыз Республикасынын тёлём документтерин сактоо боюнча ченемдик укуктук актыларынын талаптарына ылайык, тиешелъъ жана башка маалыматтарды сактоого тийиш.

4.10. Катышуучу, мыйзамсыз соода жъргъзъъ, мыйзамсыз финансы операцияларына, кылмыш жолу менен алынган кирешелерди легализациялоого (адалдоого) багытталган операциялар боюнча акча которуу аркеттерине бёгёт коюушу зарыл.

5. Акча которуулар системасына катышуу боюнча келишимге карата талаптар

5.1. Катышуучу, акча которуу системасына катышуу боюнча оператор менен типтъъ келишимди тъзъъдё, аны оператордун орун алган ёлкёнън ыйгарым укуктуу органынын уруксат беръъчъ тиешелъъ документтеринин бардыгын (лицензия, катталгандыгы тууралуу къбёлък, сертификат ж.б.) жана анын ушул Эрежеге, Кыргыз Республикасынын ченемдик укуктук актыларына ылайык келъъсънё ынануусу зарыл.

5.2. Катышуучу тобокелдиктерди тескёёнън ар кандай ыкмаларын колдонуу боюнча чаралардын топтомун иштеп чыгуу менен аны операторго макулдашуусу жана акча которуу системасына катышуу боюнча макулдашууда тараптар ортосунда жоопкерчиликтерди бёлъштъръънъ караштыруусу зарыл. Тобокелдиктерге контролдук боюнча чараларды белгилёёдё, катышуучу тобокелдик деьгээлине баа беръъгё жана банк эсебин ачуусуз эле, акча которуу системасы аркылуу, которуу боюнча кызмат кёрсётъълёрдъ сунуштоодо орун алуучу тобокелдиктерден коргонуу боюнча бардык тиешелъъ чараларды кёръъгё тийиш.

5.3. Кандай болбосун айыптык тёлёмдёрдъ же айыптык санкцияларды ёндъръъ, ошондой эле чыгымдардын ордун жабуу милдет эмес, ал укук чегиндеги иш болуп саналат жана тараптар келишкен макулдашууга ылайык ишке ашырылат.

6. Корутунду жоболор

6.1. Катышуучу Улуттук банктын ченемдик укуктук актыларында белгиленген формаларга жана мёёнёттёргё ылайык, акча которуу системаларынын иши, ошондой эле ошол системалар аркылуу ишке ашырылган операциялар тууралуу маалыматтарды Улуттук банкка берип турууга тийиш.

6.2. Катышуучу, акча которуу системасы аркылуу жъргъзългён операциялар боюнча маалыматтарды жана документтерди, ченемдик укуктук актыларда аныкталган тёлём документтерин сактоо мёёнёттёрънё ылайык сактоого милдеттъъ.

6.3. Кыргыз Республикасынын аймагында акча которуу боюнча ишти жъзёгё ашырууга карата талаптардын аткарылбагындыгы же талаптагыдай аткарылбагандыгы ъчън катышуучу жана оператор, Кыргыз Республикасынын ченемдик укуктук актыларында белгиленген тартипте жоопкерчилик тартышат.

6.4. Акча которуу системасынын катышуучулары тиешелъъ макулдашуулардын шарттарынын операторлор тарабынан сакталышына, операциялардын коопсуз жъргъзълъшънън камсыз кылынышына жана акча которуу эрежелеринин жёнётъъчълёр жана алуучулар тарабынан сакталышына контролдукту жъзёгё ашырууга тийиш.

6.5. Акча которуу системасы аркылуу которуулар боюнча кызмат кёрсётъълёрдъ сунуштаган катышуучулар, тиешелъъ системанын эрежелеринде белгиленген параметрлер боюнча которуу операцияларына мониторинг жъргъзъънъ, ошондой эле туура эмес жана укука жатпаган операцияларды токтотуу жана/же аларга бёгёт коюуга багытталган иш- чараларды жъргъзъъсъ зарыл.