Улуттук валютанын өнүгүү этаптары
1993-жылы чыгарылган үлгүдөгү банкноттор (Биринчи чыгарылышы)
Акчаны майдалоо функциясын аткарган 1, 5, 20 сом жана 1, 10, 50 тыйын номиналындагы банкноттор 1993-жылы жаз айларындажүгүртүүгө чыгарылган.
Номиналы |
Жүгүртүүгө чыгарылган күнү |
Өлчөмү (мм) |
Түсү |
тыйындар |
|||
1 |
1993-жылдын 10-майы |
90х70 |
Кызыл |
10 |
1993-жылдын 10-майы |
90х70 |
Жашыл |
50 |
1993-жылдын 10-майы |
90х70 |
Көк |
сомдор |
|||
1 |
1993-жылдын 10-майы |
140х70 |
Кызыл |
5 |
1993-жылдын 10-майы |
140х70 |
Жашыл |
20 |
1993-жылдын 10-майы |
140х70 |
Көк |
1994-1995-жылдары чыгарылган үлгүдөгү банкноттор (Экинчи чыгарылышы)
1994-1995-жылдары акча белгилеринин экинчи эмиссиясы ишке ашырылган. Биринчи чыгарылыштагы банкнотторго караганда “калайык-калктын улуттук валютага карата ишениминин калыптанышы мезгилинде” жасалмалуулуктан ишенимдүү корголгонбанкноттор жүгүртүүгө чыгарылган.
1993-жылы чыгарылган үлгүдөгү банкноттор жүгүртүүдөн акырындык менен алынып, 1994-1995-жылдары чыгарылган үлгүдөгү 1, 5, 10, 20, 50, 100 сом номиналындагы банкноттор менен алмаштырылган.
Номиналы (сом) |
Жүгүртүүгө чыгарылган күнү |
Өлчөмү (мм) |
Түсү |
1 |
1994-жылдын 11-апрели |
135х65 |
Күрөң сары |
5 |
1994-жылдын 11-апрели |
135х65 |
Көгүш сары |
10 |
1994-жылдын 28-январы |
135х65 |
Жашгылт сары |
20 |
1994-жылдын 11-апрели |
135х65 |
Кызгылтым күрөң |
50 |
1994-жылдын 29-августу |
135х65 |
Сыяк көк кызыл |
100 |
1995-жылдын 20-марты |
135х65 |
Саргылтым боз |
1997, 2000, 2002, 2004, 2005-жылдары чыгарылган үлгүдөгү банкноттор
(Үчүнчү чыгарылышы)
Улуттук валютаны өркүндөтүүнүн үчүнчү баскычы 1997-жылдан тартып башталган. 1, 5, 10, 20, 50, 100 сом наркындагы, мурдачыгарылган банкнотторго салыштырганда өркүндөтүлгөн коргоо элементтерин камтыган банкноттор акырындык менен жүгүртүүгө чыгарылган.
Ал эми 2000-жылы жогорку номиналдагы 200, 500, 1000 сом наркындагы банкноттор жүгүртүүгө чыгарылган.
Номиналы (сом) |
Жүгүртүүгө чыгарылган күнү |
Өлчөмү (мм) |
Түсү |
1 |
2000-жылдын 7-февралы |
120х60 |
Күрөң жашыл |
5 |
1997-жылдын 17-декабры |
135х65 |
Көк |
10 |
1997-жылдын 17-декабры |
135х65 |
Жашыл |
20 |
2002-жылдын 15-августу |
135х65 |
Кызгылт күрөң |
50 |
2002-жылдын 15-августу |
145х70 |
Сыяк көк кызыл |
100 |
2002-жылдын 15-августу |
150х72 |
Жашыл сыя көк |
200 |
2000-жылдын 28-августу |
155х74 |
Сары |
2004-жылдын 2-августу |
|||
500 |
2000-жылдын 28-августу |
160х76 |
Каралжын кызыл |
2005-жылдын 1-ноябры |
|||
1000 |
2000-жылдын 28-августу |
165х78 |
Боз жашыл |
Жүгүртүү монеталары
Биринчи жолу 2008- жылы 10, 50 тыйын жана 1, 3, 5 сом номиналындагы металдан жасалган жүгүртүү монеталары чыгарылган. 2009-жылы 10 сом номиналындагы монета, ал эми 2014-жылы монетанын кырында жазуу бар 10 сом номиналындагы монета жүгүртүүгө чыгарылган.
Номиналы |
Жүгүртүүгө чыгарылган күнү |
Металлы |
Диаметри, мм |
Салмагы, г |
Кыры |
тыйындар |
|||||
10 |
2008-жылдын 1 январы |
Латунь капталган болот |
15 |
1,3 |
Жылмакай |
50 |
2008-жылдын 1 январы |
Латунь капталган болот |
17 |
1,8 |
Жылмакай |
сомдор |
|||||
1 |
2008-жылдын 1 январы |
Никель капталган болот |
19 |
2,5 |
Кесикче |
3 |
2008-жылдын 1 январы |
Никель капталган болот |
21 |
3,2 |
Кесикче |
5 |
2008-жылдын 1 январы |
Никель капталган болот |
23 |
4,2 |
Кесикче |
10 |
2009-жылдын 1 декабры |
Никель капталган болот |
24,50 |
5,4 |
Кесикче |
2014-жылдын 1 сентябры |
Кырындагы жазуу «Он сом», бешжылдыз жана «10 СОМ» |
2009-2010 – жылдары чыгарылган үлгүдөгү банкноттор (Төртүнчү чыгарылыш)
Улуттук валютанын төртүнчү сериясы 2009-жылы жүгүртүүгө чыгарылган 5000 сом номиналындагы банкнот менен ачылган. Мындан кийин 20, 50, 100 жана 200, 500, 1000 сом номиналындагы өркүндөтүлгөн коргоо элементтерин камтыган банкноттор акырындык менен чыгарыла баштаган.
Төртүнчү чыгарылыштагы банкноттор оригиналдуу дизайнга жана өркүндөтүлгөн коргоо элементтерине ээ.
Номиналы (сом) |
Жүгүртүүгө чыгарылган күнү |
Өлчөмү (мм) |
Түсү |
20 |
2009-жылдын 1-июлу |
120х58 |
Кызыл |
50 |
2009-жылдын 1-июлу |
126х61 |
Кызгылт сары |
100 |
2009-жылдын 1-июлу |
132х63 |
Көк |
200 |
2010-жылдын 1-декабры |
138х66 |
Сары |
500 |
2010-жылдын 1-декабры |
144х68 |
Күлгүн |
1000 |
2010-жылдын 1-декабры |
150х71 |
Бозомук |
5 000 |
2009-жылдын 2 марты |
156х73 |
Жашыл |
2016-жылдагы үлгүдөгү банкноттор (Төртүнчү чыгарылыштагы өркүндөтүлгөн банкноттор)
2017-2018-жылдары улуттук валютанын IV сериясындагы 2016-жылдагы үлгүдөгү 20, 50, 100, 200, 500, 1000 жана 5000 сом номиналындагы банкноттору жүгүртүүгө чыгарылган.
IV сериясындагы 2016-жылдагы үлгүдөгү өркүндөтүлгөн банкноталар төмөнкүлөрдү камтыйт:
- Классикалык ыкма менен даярдалган, даана так көрүнгөн портрет.
- MASK-элементи. Жарыкка салып кароодо «сом» деген сөз көрүнөт (20, 50 жана 100 сом банкноторунан тышкары).
- Чыгарылган жылы: 2016.
Номиналы (сом) |
Жүгүртүүгө чыгарылган күнү |
Өлчөмү (мм) |
Түсү |
20 |
2018-жылдын 20-декабыры |
120х58 |
Кызыл |
50 |
2017-жылдын 1-марты |
126х61 |
Кызгылт сары |
100 |
2017-жылдын 1-марты |
132х63 |
Көк |
200 |
2017-жылдын 1-январы |
138х66 |
Сары |
500 |
2017-жылдын 1-январы |
144х68 |
Күлгүн |
1000 |
2017-жылдын 1-январы |
150х71 |
Бозомук |
5 000 |
2018-жылдын 20-декабыры |
156х73 |
Жашыл |
2000 сом номиналындагы эстелик банкнот
Эстелик банкнота, Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы тарабынан мамлекеттин тарыхында басып өткөн жолундагы маанилүү эки учурду: Кыргыз Республикасынын эгемендүүлүккө ээ болушунун 25 жылдыгына, Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын 25 жылдыгына жана улуттук валютанын жүгүртүүгө чыгарылышынын 25 жылдыгына карата чыгарылган.
Эстелик банкнота, кыргыз мамлекеттүүлүгүнүн пайдубалынын түптөлүшүнүн: байыркыдан бүгүнкү күнгө чейинки калыптануу жолун чагылдырган жана заманбап коргоо элементтерин камтыган, өзгөчөлөнгөн дизайнга ээ.
Номиналы (сом) |
Жүгүртүүгө чыгарылган күнү |
Өлчөмү (мм) |
Түсү |
2000 |
2017-жылдын 17-ноябры |
156х73 |
Көгүлтүр |
Улуттук валютанын бардык банкноттору жана монеталары Кыргыз Республикасынын аймагында расмий төлөм каражаты статусуна ээ жана кайсы жылы чыгарылгандыгына карабастан, төлөм каражаты катары төлөөгө милдеттүү түрдө кабыл алынууга тийиш.