Кыргыз Республикасынын  

Юстиция министрлигинде  

2007-жылдын 6-мартында 24-07 

номеринде каттоодон #тк#рълг#н 

Кыргыз Республикасынын 

Улуттук банк Башкармасынын 

2007-жылдын 2-февралында  

№6/3 токтому менен бекитилген 

“Каржылоонун ислам принциптерине ылайык жъзёгё ашырылуучу операцияларды эске алуу менен “Экобанк” 

ААКсындагы ачык валюта позициясынын лимиттерин эсептёёнън ёзгёчёлъктёръ тууралуу” нускоо 

I. Жалпы жоболор 

1.1. Бул Нускоо Кыргыз Республикасында каржылоонун ислам принциптерин киргизъъ боюнча алгачкы долбоорду жъзёгё ашыруунун алкагында иштелип чыккан.  

1.2. Бул Нускоо – “Экобанк” ААКсындагы (мындан ары – банк) каржылоонун ислам принциптерине ылайык жъзёгё ашырылуучу операцияларды эске алуу менен ачык валюта позициясынын лимиттерин эсептёёнън ёзгёчёлъктёрън аныктоо максатын кёздёйт. 

1.3. Бул Нускоону жъзёгё ашырууда тёмёнкъ аныктамалар колдонулат: 

1.3.1. Каржылоонун ислам принциптери боюнча жайгаштырылган/алынган активдер – “Алгачкы долбоордун алкагында Кыргыз Республикасында каржылоонун ислам принциптерин ишке ашыруу тууралуу” Жобого ылайык уруксат берилген операциялар боюнча жайгаштырылган/алынган активдер. 

1.3.2. Каржылоонун ислам принциптерине ылайык тартылган милдеттенмелер – “Алгачкы долбоордун алкагында Кыргыз Республикасында каржылоонун ислам принциптерин жъзёгё ашыруу тууралуу” Жобого ылйык уруксат берилген тартылган операциялар боюнча милдеттенмелер.  

1.3.3. Валюта тобокелдиги – аталган валюта боюнча банктын ачык позициясы турган учурда чет элдик валютада кёрсётългён банктын активдери/милдеттенмелеринин валюта курсунун жагымсыз ёзгёръъсънё байланыштуу талаптарынын наркынын ёзгёръъсънён келип чыгуучу тобокелдик. Валюта позициясы валюта операцияларын жъзёгё ашыруу учурунда келип чыгат жана банктын валюта тобокелдигине дуушарлануу деьгээлинин кёрсёткъчъ болуп саналат. 

1.3.4. Валюта операциялары – чет ёлкё валютасын алмаштыруу, сатып алуу/сатууга (конвертациялоо), ошондой эле чет ёлкё валютасында туюндурулган талаптар (активдер) ж-а милдеттенмелердин ёзгёръъсънё алып келген операцияларга байланышкан бътъмдёр.  

1.3.5. Таза валюта позициясы – ёзънчё чет ёлкё валютасында баланстык ж-а баланстан тышкаркы банк талаптары (активдер) менен милдеттенмелеринин ортосундагы айырма. 

1.3.6. Тиешелъъ валютада банк талаптары (активдер) менен милдеттенмелери дал келбеген учурда валюта позициясы ачык, теь келсе – жабык деп эсептелет.  

1.3.7. Банктын ачык валюта позициясы узак (тиешелъъ валютада банк талаптарынын (активдеринин) милдеттенмеден ошол эле валютада жогору болгон учурда ), же кыска (милдеттенменин талаптан (активдерден) жогору болгон учурда) болушу мъмкън. Узак валюта позициясы “+” белгиси, кыскасы – “-“ белгиси менен жазылат.  

1.3.8. Суммардык валюталык позиция – Бул Нускоонун 2.5 пунктунда кёрсётългён, “shot hand” ыкмасын колдонуу менен эсептелген банктын бардык чет ёлкё валюталары боюнча таза валюта позициясынын суммасы. 

1.3.9. Ачык валюта позициясынын лимиттери – банктын суммардык капиталына карата ачык валюта позициясынын (ар бир четёлкё валютасы жана алардын суммасы боюнча) пайыздык катышы туюнтулган Улуттук Банк тарабынан белгиленген чектёёлёр. Ачык валюта позициялары Улуттук Банктын эсептик курсу боюнча кыргыз сому менен эсептелинет. Ачык валюта позицияларынын лимиттери ътърдён кийин эки ондук белгиге чейин тегеректелип, пайыздык катышта эсептелинет.  

1.3.10. Банктын таза суммарык капиталы – аталган чоьдук “Экобанк” ААКсындагы каржылоонун ислам принциптерине ылайык жъзёгё ашырылуучу операцияларды эсепке алуу менен капиталдын адекваттуулугунун коэффициенттерин эсептёёнън ёзгёчёлъктёръ жёнъндёгъ” Нускоого ылайык эсептелинет.  

1.3.11. Бул Нускоону жъзёгё ашырууда, ачык валюта позициясыннын лимиттерин эсептёёдё ар бир айдын 1-числосуна карата банктын таза суммардык капиталынын мааниси колдонулат.  

1.3.12. Бътъм тъзъъ кънъ – бътъмдън негизги шарттары боюнча (валюта търлёръ, алмашуу курсу, каражаттардын суммасы, валюталоо кънъ жана башкалар) тараптардын макулдашууга жетишъъ кънъ. 

1.3.13. Валюталоо кънъ – бътъмдън катышуучуларынын эсебине каражаттар келип тъшкён кън. 

II. Ачык валюта позицияларын эсептёё тартиби 

2.1. Ар бир жумуш кънънън аягында банк тёмёнкъ кёрсёткъчтёрдъ: 

- ар бир чет ёлкё валютасы боюнча таза валюта позициясын; 

- суммардык валюта позициясын эсептёёсъ зарыл.  

2.2. Таза валюта позициясы Кыргыз Республикасынын аймагында коммерциялык банктардын ачык валюта позициясынын лимиттерин сактоо тартиби тууралуу Нускоого (Улуттук Банктын Башкармалыгынын 2004-жылдын 29 декабрындагы №36/13 токтому менен бекитилген, Кыргыз Республикасынын Юстиция министрлигинде 2005-жылдын 1 февралында № 16-05 катталган) ылайык тёмёнкълёрдъ милдеттъъ киргизъъ менен ар бир чет ёлкё валютасы боюнча ёз алдынча эсептелинет: 

- каржылоонун ислам принциптерине ылайык банк тарабынан жъзёгё ашырылуучу операциялар боюнча чет ёлкё валютасындагы таза спот-позициясын. Аталган чоьдук баланс активдери жана баланс милдеттенмелери ортосундагы айырмачылык катары чегерилген бъткёрълбёгён “спот” контрактарды 2 кънгё чейин валюталоо кънън кёрсётъъ менен эсептелинет. Мында активдер жана милдеттенмелер таза баланстык нарк боюнча эсепке алынат; 

- чет ёлкё валютасында номинацияланган каржылоонун ислам принциптерине ылайык тъзългён кайтарыпалынгыс тендердик кепилдиктер, аккредитивдер жана башка ушул сыяктуу финансылык контрактар жана алар боюнча ошол валютада банк тёлёп беръънъ къткён акча каражаттарын. Мында, аталган инструменттер, бенефициар тарабынан акча суммасын тёлёп беръъ тууралуу талабынын коюлушу мъмкън болгон учурдан тартып таза позиция эсебине киргизилет. Мындай мъмкъндъктъ жеткиликтъъ деьгээлде баалоо ъчън, банк принципиал тарабынан ёз милдеттенмелери, анын ичинде милдеттенмеге тъздён-тъз тиешеси жок шарттар аткарылбагандыгы (кечиктирилгендиги) тууралуу маалыматтарды пайдалана алат.  

2.3. Валюталык операциялар, анын ичинде, валюталоо кънъ кийинкиге калтырылган, бътъм тъзъъ кънъ болбогон операциялар да валюталык позиция эсебине бътъм тъзългён къндён киргизилет.  

2.4. Ар бир чет ёлкё валютасы боюнча таза валюта позицияларын эсептёёдё валюта позициясынын ёлчёмъ Улуттук Банктын учурдагы эсептёё курсунун отчеттук кънънё карата сом эквивалентине которулат.  

2.5. Ар бир чет ёлкё валютасы боюнча суммардык валюта позициясы “short hand” ыкмасын колдонуу менен эсептелинет. Тагыраак айтканда, ар бир валюта боюнча ёз алдынча бардык узак таза валюта позицияларын суммалоо жана бардык кыска валюта позицияларын ёз алдынча суммалоо жолу менен жъзёгё ашырылат. Андан соь алынган ёлчёмдёр бири-бири менен салыштырылып (абсолюттук чоьдукта) жана эки ёлчёмдън эь чоьу суммардык валюта позициясынын лимитин эесптёёдё пайдаланылат.  

III. Ачык валюта операциясынын лимиттери. 

3.1. Валюта тобокелдигин тёмёндётъъ максатында Улуттук Банк ачык валюта позициясынын тёмёнкъ лимиттерин белгилейт: 

3.1.1. Операция кънънън аягына карата ачык узак/кыска валюталык позициянын ёлчёмъ Кыргыз Республикасынын аймагындагы коммерциялык банктардын ачык валюталык позицияларынын лимиттерин сактоонун тартиби тууралуу Нускоого (Улуттук Банктын Башкармалыгынын 2004-жылдын 29-декабрындагы № 36/13 токтому менен бекитилген, Кыргыз Республикасынын Юстиция министрлигинен 2005-жылдын 1-февралында №16-05 каттоодон ёткён) ылайык эсептелинген, каржылоонун ислам принциптерине, Бул Нускоонун талаптарына ылайык, ар бир чет ёлкё валютасы боюнча жогору болбоого тийиш: 

а) Экономикалык Ёнъктъръъ жана Кызматташуу Уюмуна (ЭЁКУ) мъчё мамлекеттердин валюталары ъчън жана/же ЭВФтин “Макулдашуу статьяларынын” 8-статьясына кол коюшкан ёлкёлёрдън валюталары ъчън – банктын таза суммардык капиталынын 15%; 

б) ЭВФ менен “Макулдашуу статьяларынын” 8-статьясына кол койбогон ёлкёлёрдън валюталары ъчън – банктын таза суммардык капиталынын (жабык позиция) 0%. 

3.1.2. Операция кънънън аягына карата валюталык позициянын суммардык ёлчёмъ, Кыргыз Республикасынын аймагындагы коммерциялык банктардын ачык валюта позициясынын лимиттерин сактоо тартиби тууралуу Нускоого (Улуттук Банктын Башкармалыгынын 2004- жылдын 29 декабрындагы №36/13 токтому менен бекитилген, Кыргыз Республикасынын Юстиция министрлигинде 2005-жылдын 1 февралында № 16-05 катталган), ушул Нускоонун талаптары боюнча каржылоонун ислам принциптерине ылайык жъзёгё ашырылган операцияларды, Бул Нускоонун 3.1.1 пунктунун а) подпунктунда кёрсётългён бардык боюнча чет ёлкё валюталары боюнча операцияларды эсепке алуу менен банктын таза суммардык капиталынын 20% ашпоого тийиш.  

3.2. Ар бир операция кънънън аягына карата ачык валюта позициясынын белгиленген лимиттерин сактоо. 

3.3. Ачык валюта позициясынын белгиленген лимиттеринен ашырып жиберъъ банк тарабынан кийинки операция кънънё ёткёрълбёйт. Учурдагы операция кънънън аякына чейин лимиттер Улуттук Банктын талаптарына ылайыкташтырылышы керек.  

3.4. Операция кънъ ичиндеги ачык валюта позицияларынын кёлёмъ мъмкън болгон валюталык тобокелдик деьгээлин баалоо менен банк тарабынан ёз алдынча кёзёмёлдёнёт. Мында банк Директорлор кеьеши тарабынан бекитилген валюталык тобокелдикти башкаруу боюнча ички саясатка ылайык кън боюу валюталык тобокелдиктин ёлчёмън кармап турууга тийиш.  

3.5. Ачык валюта позицияларынын лимиттеринин жогорку чеги банк тарабынан банк мыйзамдарын бузуу коркунучу тъзългёндё жана ишеничсиз жана алгылыксыз операцияларды жъргъзългёндё Кёзёмёл боюнча комитеттин чечими менен тёмёндётълъшъ мъмкън.  

3.6. Банктын суммардык капиталынын таза ёлчёмъ терс же нёлгё барабар болсо, банк ар бир валюта боюнча таза валюта позицияларын Улуттук Банк тарабынан белгиленген мёёнёттё нёлдък мааниге (жабык позиция) келтириши керек.  

IV. Банктын отчеттуулугу жана аны беръъ тартиби. 

4.1. Кън сайын 9.00дё банк, Кыргыз Республикасынын аймагында коммерциялык банктар ъчън ачык валюта позициясынын лимиттерин сактоо тартиби тууралуу Нускоого (Улутук Банктын Башкармалыгынын 2004-жылдын 29 декабрындагы №36/13 токтому менен бекитилген., Кыргыз Республикасынын Юстиция министрлигинде 2005-жылдын 1-февралында №16-05 каттоодон ёткён), Мезгил-мезгили менен берилъъчъ регулятивдъъ банк отчету (МРБО) жана ушул Нускоонун тиркемелерге ылайык акыркы операция кънънън аягына карата ачык валюта позиция абалы боюнча Улуттук Банкка отчет берет.  

4.2. Ачык валюта позициясы боюнча отчетко банк бардык филиалдары, туунду банктары жана алмаштыруу пунктарынын маалыматтарын эсепке алуу менен боюнча 2 търдё:  

- каржылоонун ислам принциптерине ылайык жъзёгё ашырылган операциялар боюнча отчет; 

- банктын бардык операциялары боюнча жыйынтык отчеттору берилет.  

V. Ачык валюта позициясынын белгиленген лимиттерин бузгандыгы ъчън санкциялар. 

5.1. Банк тарабынан ачык валюта позициясынын белгиленген лимити бузулган учурда Улуттук Банк мыйзам бузуунун суммасынын 5% ёлчёмъндё акчалай айыптык тёлём търъндё санкция колдонот, анын ёлчёмъ Улуттук Банктын нормативдъъ актыларына ылайык банк тарабынан тёлёнгён уставдык капиталдын ёлчёмънън 1% ашпоого тийиш.  

5.2. Банк тарабынан белгиленген лимиттерди бузуу системалуу търдё (30 календарлык къндън ичинде 2жолудан ашса) жърсё, Улуттук Банк Кыргыз Республикасынын Улуттук Банкынын банк мыйзамдары жана нормативдъъ актыларында каралган башка санкцияларды колдонот, лицензиясын чакыртып алууга чейин бара алат. 

Эскертъъ: белгиленген лимиттерден 0–0,5% чейин ашса, айып санкциясы колдонулбайт.  

5.3. Банктын отчеттуулукта реалдуу валюта позициясын чагылдыруудан качкан бардык аракеттери Улуттук Банк тарабынан: 

- улуттук Банкты адаштырууга жасалган аракет; 

- алгылыксыз банк тажрыйбасы; 

- валюталык позициянын реалдуу ёлчёмън бурмалоого жасалган аракет катары, башкача айтканда, шектъъ операцияларды жъргъзъъ аракети катары, келип чыгышы жана аткарылышы так идентификациялоого мъмкън болбогон же/жана бул операциялар банктын финансылык отчеттуулугуна жана анын экономикалык нормативдерине таасирин тийгизген аракет катары; 

- банк тарабынан туура эмес маалыматарды жана мезгил-мезгили менен берилъъчъ регулятивдик отчетторду беръъ аракети катары каралат. Мындай валюталык операциялар валюталык позициянын лимиттерин эсептёёдё эске алынбайт. 

5.4. Ушул Нускоонун талаптарынын бирёёсъ бузулган учурда банктын жетекчилиги тез арада Улуттук Банкка кетирилген мыйзам бузуулар боюнча билдиръъ жёнётъъсъ жана эки кън ичинде кетирилген мыйзам бузуулардын себебин кёрсётъъ жана аны жоюу боюнча кабыл алынган чараларды кёрсётъъ менен жазуу търъндё тъшъндърмё беръъсъ зарыл. 

VI. Чет ёлкё валюталар менен операцияларды жъргъзъъдё ички кёзёмёлдъ уюштуруу. 

6.1. Чет ёлкё валюталары боюнча операцияларды жъзёгё ашыруу ъчън банк валюталык тобокелдикти башкаруу боюнча ички сасатты иштеп чыгышы жана адекваттуу ички кёзёмёлдъ уюштуруусу зарыл.  

6.2. Чет ёлкё валютасы менен ёткёрългён ар бир операция боюнча ылайыктуу процедуралар иштелип чыгып, анда эь аз дегенде тёмёнкъ суроолор чагылдырылуусу зарыл: 

- baсk жана front офистерин чектёё; 

- бир да кызматкер жалгыз ёзъ бътъмдъ демилгелёёдён тартып аны бухгалтердик китепке каттоого чейин камтылган бардык процессти аткара жана/же кёзёмёлдёй албагандай кылып банк кызматкерлеринин функционалдык милдеттерин чектёё; 

- банк тарабынан ёткёрълъъчъ операциялардын кёлёмън санкциялоону банктын тиешелъъ ыйгарым укуктуу кызматкерлери тарабынан жъргъзълъъсънън так системасын киргизъъ; 

- банк тарабынан ар бир чет ёлкё валютасы жана жалпы эле валюталар боюнча ачык валюта позицияларынын ички лимиттерин белгиленъъсъ; 

- контр-агенттердин ишеничтъълъгъ тууралуу маалыматтын жетиштъълъгън жана аткарылуучу операциялардын тобокелдик деьгээлин жана контр-агенттердин категорияларын белгилёё; 

- валюта операцияларын жъзёгё ашырууну текшеръъдё ички аудитке карата талаптарды (минимум катары аудиторлордун кёз карандысыздыгын жана алардын жетиштъъ деьгээлде квалификациясынын жана билиминин болушун) белгилёё; 

- банк жана анын филиалдары ъчън валюта операциялары боюнча каттоо жана отчеттуулук талаптарын (формасы, жоопкерчилиги, беръъ жыштыгы) белгилёё.  

«Экобанк» ААКсындагы каржылоонун ислам принциптерине ылайык жъзёгё 

ашырылуучу операцияларды эске алуу менен ачык валюта позициясынын 

лимиттерин эсептёёнън ёзгёчёлъктёръ тууралуу» Нускоого  

Тиркеме 1 

200 ж. «01» карата каржылоонун ислам принциптерине ылайык жъзёгё ашырылуучу ачык валюта позициялары боюнча (АВП) кънъмдък отчет  

«01» __________ жылга карата ТСК абалы: ___________ миь. сом 

Колтамга: 

МО 

«Экобанк» ААКсындагы каржылоонун ислам принциптерине ылайык 

жъзёгё ашырылуучу операцияларды эске алуу менен ачык валюта 

позициясынын лимиттерин эсептёёнън ёзгёчёлъктёръ тууралуу» Нускоого  

Тиркеме 2 

200 ж. карата ачык валюта позициялары боюнча (АВП) кънъмдък жыйынтыктоочу отчет  

«01» __________ жылга карата ТСК абалы: ___________ миь. сом 

Колтамга: 

МО