ь Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы, 2010-жылдын 21-сентябрында, Улуттук банктын жетекчилиги менен республиканын коммерциялык банктарынын карыз алуучуларынын жолугушуусу болуп ёткёнъ тууралуу маалымдайт. Жолугушууда карыз алуучулардын кредиттерин реструктуризациялоо маселелери талкууланган, анын ичинде коммерциялык банктардын карыз алуучулары кёйгёйлъъ болгон карыздарды рефинансылоого тиешелъъ маселелерди кётёръп чыгышкан. 

Жолугушуунун жъръшъндё Улуттук банк тарабынан коммерциялык банктарга карыз алуучулар менен тъзългён жагдайды жеке тартипте, ар бир жагдайды ёз-ёзънчё эске алуу менен карап чыгуу сунушталган. Маселе эки тараптуу мамилелер мънёзънё ээ болгондугуна байланыштуу, коммерциялык банктарга Улуттук банк тарабынан карыздарга тиешелъъ маселени чечъънън ёз ара макулдашылган шарттарын сунуштоо кеьеши берилген. Карыз алуучулар карыздар боюнча жагдайларды чечъъ варианттары менен макул болбогон учурда талаштарды караштыруу сот тартибинде жъзёгё ашырылууга тийиш. 

ь 2010-жылдын 21-сентябрында Кыргыз Республикасынын Улуттук банкында "Кыргызстандын банктар союзу" ЮЖБсы менен бирдикте жыл сайын ёткёрълъъчъ коммерциялык банктардын жетекчилеринин тегерек столу уюштурулган.  

Тегерек столдун катышуучуларынын алдына куттуктоо сёзъ менен Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын Тёрагасынын милдетин аткаруучу Бактыгъл Жаныбековна Жеенбаева жана "Кыргызстандын банктар союзу" ЮЖБнын Президенти Анвар Карикеевич Абдраев чыгып съйлёштъ. 

Тегерек столдун ишинин жъръшъндё коммерциялык банктардын 2010-жылдын июнь айындагы окуялардан жабыр тартышкан райондордун калкына чакан кредиттерди беръъ максаттарында Банктарды рефинансылоонун адистештирилген фондунун каражаттарынан колдоно алышына, сактык кассаларына кредиттёё укуктарын беръъгё, ошондой эле бътъндёй банк тармагына тиешелъъ башка актуалдуу маселелер талкууланды. 

Салтка айланып калган, Улуттук банктын жана коммерциялык банктардын ёкълдёрънън башын бириктирип турган тегерек столдун алкагында жъргъзълъъчъ бирдиктъъ иш банк секторунун мындан аркы ёнъгъшъ ъчън бекем жана жемиштъъ кызматташуунун уландысы болуп саналат. 

ь 2010-жылдын 22-сентябрында Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын жетекчилигинин Кыргыз Республикасындагы USAID ёкълчълъгънън директорунун милдетин аткаруучу, мырза Кэри Гордон жана Кыргыз Республикасындагы АКШ элчилигинин Саясий-экономикалык бёлъмънън экономикалык кеьешчиси, мырза Майкл Лэйтон менен жолугушуусу ёткён. Жолугушуунун жъръшъндё кызматташуу маселелери талкууга алынып, тараптар ортосунда Кыргыз Республикасындагы экономикалык ёсъштън жогорулоосуна жана банк тутумунун турукташтырылышына багытталган долбоорлорду жана программаларды жъзёгё ашырууга тиешелъъ пикир алмашуу жъргён. Кыргыз Республикасындагы камсыздоо, лизинг рынокторунун жана ипотекалык кредиттёёнън ёсъп жетиле электиги баса белгиленип, бул багыттарда иш алып баруу жёнъндё келишимге жетишилген.  

ь "24.kg" маалыматтык агенттиги тарабынан таркатылган "АзияУниверсалБанк" ААКынын "кредиторлорунун" кайрылуусуна байланыштуу, Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы тёмёнкълёрдъ билдирет.  

"Банктарды консервациялоо, жоюу жана банкроттоо жёнъндё" мыйзамдын 2-статьясына ылайык кредитор – бул банктан каалагандай търдёгъ милдеттенменин аткарылышын талап кылууга укуктуу каалагандай адам, анын ичинде кыргыз жана чет ёлкёлък юридикалык жактар жана жеке адамдарды кошо камтыган аманатчы.  

"Кредиторлордун ёкълдёръ" катары кол коюшкан адамдарга карата, бул адамдардын "АзияУниверсалБанк" ААКынын кредиторлору эместиги такталган. Кайрылууда кайсы кредитордун ёкълъ болгондугу кёрсётълбёгёндъгънё байланыштуу, Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы бул "кредиторлордун ёкълдёръ", чындыгында ёкълдёр эмес болуп саналышы мъмкън деп эсептейт.  

"АзияУниверсалБанктагы" консервациялоо режимине тиешелъъ айтсак, бул режим Улуттук банк Башкармалыгынын 2010-жылдын 28-августундагы №68/2 токтому менен, "Банктарды консервациялоо, жоюу жана банкроттоо жёнъндё" мыйзамга ылайык, банктын жетекчилеринин бирине, атап айтсак Директорлор кеьешинин Тёрагасы жана акционер М.А.Наделге карата кылмыш ишинин козголгондугуна, ошондой эле бул банк тарабынан Улуттук банктын капиталдын минималдуу ёлчёмъ боюнча талаптарын сакталбагандыгына жана анын терс мааниде болушуна, милдеттъъ камдык талаптарды кошо алганда экономикалык ченемдердин бузгандыгына байланыштуу киргизилген.  

"Банктарды консервациялоо, жоюу жана банкроттоо жёнъндё" мыйзамынын 8-статьясына ылайык консервациялоонун максаты болуп банктын активдеринин, бухгалтериялык китептеринин жана жазууларынын сакталып турушун камсыз кылуу ъчън банктын ъстънён кёзёмёлдък жъргъзъъ саналат.  

2010-жылдын 1-сентябрына карата абал боюнча банктын активдери 2010-жылдын 1-апрелине салыштырмалуу ёз милдеттенмелеринин жана капиталынын тиешелъъ кыскаруусу менен 5 эсеге азайып, 4919,6 млн. сомду тъзгён. Активдердин тёмёндёёсъ олуттуу деьгээлде резидент эместердин баалуу кагаздар боюнча, ошондой эле бир катар кредиттер жана финансы арендасы боюнча кошумча камдарынын тъзълъшънё байланыштуу болгон. 

Банктын активдеринин курамы 2010-жылдын апрель айынан тартып олуттуу ёзгёръълёргё дуушар болгон. активдердин курамында ётё кёп ълъштъ кардарларга берилген кредитттер ээлеп турушат, 2010-жылдын 1-сентябрына карата абал боюнча алардын ълъшъ 65,5,% тъзгён.  

ь 2010-жылдын 23-сентябрында Кыргыз Республикасынын Жогорку сотунда "Кыргызёнёржайкурулушбанк" ААКынын мурунку акционерлеринин "Кыргызёнёржайкурулушбанк" ААКынын акцияларын сатып алуу-сатуу келишимин жараксыз деп табуу жёнъндёгъ доо арызы боюнча жарандык ишти кароо улантылган. 

Кыргыз Республикасынын Жогорку сотунун жарандык иштер боюнча соттук коллегиясынын чечими менен бул маселе боюнча Бишкек шаардык Райондор аралык сотунунун 2010-жылдын 28-майындагы жана Бишкек шаардык сотунун 2010-жылдын 3-августундагы апелляциялык аралык Чечимдери жокко чыгарылган жана "Кыргызёнёржайкурулушбанк" ААКынын мурунку акционерлеринин доо арызын канааттандыруудан толугу менен баш тартылган. Бул чечим окулгандан кийин дароо къчънё кирген, акыркы чечим болуп саналат жана кайра кароого жатпайт. 

ь 2010-жылдын 24-сентябрында Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын жетекчилигинин Европанын ёнъгъъ жана реконструкциялоо банкынын (ЕЁРБ) башында ЕЁРБнын Кредиттик бёлъмънън улук кредиттик менеджери, мырза Шон Эдвардс турган делегациясы менен жолугушуусу ёткён. Жолугушуунун жъръшъндё ёлкёдёгъ экономикалык кырдаал жана банк секторунун ёнъгъшънън кёйгёй маселелери талкууга алынган. Ошондой эле "АзияУниверсалБанк" ААКында соттук аудитти жъргъзъъ маселелери да каралган, бул аудит ЕЁРБ гранттык каражаттарынын эсебинен жъзёгё ашырылмакчы. 

ь 2010-жылдын 23-26-сентябрь къндёръ Улуттук банктын Тёрагасынын милдетин аткаруучу Орто Азиянын, Кара деьиз регионунун жана Балкан мамлекеттеринин борбордук банктарынын жетекчилери Клубунун Душанбе шаарында ёткён кезектеги XXIV отурумуна катышып кайтты. Бул Клубдун мъчёлёръ болуп жыйырма борбордук банктын Жетекчилери эсептелишет: Албаниянын, Болгариянын, Босния жана Герцеговинанын, Грециянын, Польшанын, Македониянын, Румыниянын, Турциянын, Черногориянын, Сербиянын, Израилдин, Армениянын, Украинанын, Россиянын, Азербайджандын, Грузиянын, Тажикстандын, Казакстандын, Кыргызстандын жана Молдованын борбордук банктары, Клубдун негизги максаты болуп катышуучу-ёлкёлёрдън борбордук банктарына акча-кредит саясатын жъргъзъъ, банктык кёзёмёлдъ жъзёгё ашыруу, банк системасынын туруктуулугуна колдоо кёрсётъъ маселелери боюнча мезгил-мезгили менен пикир алмашуу мъмкъндъгън беръъ эсептелет. Отурумдун жъръшъндё глобалдык жана аймактык экономикалык жана финансылык ёнъгъъ, кризистен чыккандан кийинки мезгилдеги банктык кёзёмёлдъ къчётъъ маселелери талкууланган, ошондой эле учурдагы ёз ара карым-катнаштарды жана борбордук банктар ортосундагы аймактык кызматташтыкты мындан ары ёнъктъръъ маселелери каралган. 

ь Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы, 2010-жылдын III чейрегинде бардыгы болуп 5 сынак жарыялангандыгы тууралуу билдирет, алардын ичинде борбордук аппаратка – 3 сынак, областтык башкармалыктарга – 2 сынак, анын ичинде: 

– бош турган кызмат орундарына – 4 сынак,  

– тажрыйбалык такшалуудан ётъъгё – 1 сынак. 

Бардыгы болуп сынактарга 60 адам катышышкан. Ёткёрългён сынактардын жыйынтыктары боюнча Улуттук банкка кызматка: 

– мёёнёттъъ эмгек келишими боюнча иштёё ъчън – 4 кызматкер; 

– тажрыйбалык такшалуудан ётъъгё – 18 адам кабыл алынган.  

Кадр потенциалын даярдоону максат кылган ёлкёнън жогорку окуу жайлары менен кызматташуунун алкагында ъстъбъздёгъ жылдын III чейреги жыл ичинде Улуттук банктын структуралык бёлъмдёрънён 5 студент практикадан ётъшкён. 

Банктык эмес финансы-кредит мекемелердин жаьылыктары 

Улуттук банк тарабынан тёмёнкъ банктык эмес финансы-кредит мекемелерге лицензиялар (къбёлъктёр) берилген: 

1. ЖЧК "Милена-Кредит" МККсына жеке адамдарга жана юридикалык жактарга чакан кредиттерди беръъгё 2010-жылдын 21-сентябрында берилген №318-къбёлък. Юридикалык дареги: Ысык-Кёл областы, Ысык-Кёл р-ну, Григорьевка айылы, Шелухин кёчёсъ, 56. 

2. Жеке ишкер Баязитова Венера Аркадьевнага нак чет ёлкё валюталары менен алмашуу операцияларын жъргъзъъ укугуна 2010-жылдын 23-сентябрында берилген №4486-лицензия. Алмашуу бюросу 2607 номеринде катталган. Юридикалык дареги: Бишкек шаары, Киев-Кулиев кёчёлёрънън кесилиши, номерсиз. 

3. Жеке ишкер Пазылов Абдуманнап Рахматовичке нак чет ёлкё валюталары менен алмашуу операцияларын жъргъзъъ укугуна 2010-жылдын 22-сентябрында берилген №4485-лицензия. Юридикалык дареги: Баткен областы, Кадамжай кыштагы, Ю.Гагарин атындагы кёчё, номерсиз, "Борбордук базар". 

4. Жеке ишкер Абасов Рафик Гаджиевичке нак чет ёлкё валюталары менен алмашуу операцияларын жъргъзъъ укугуна 2010-жылдын 21-сентябрында берилген №4484-лицензия. Алмашуу бюросу 2606 номеринде катталган. Юридикалык дареги: Бишкек шаары, Чъй проспекти, 125-ъй, 31-кв. 

2010-жылдын 21-сентябрынан тартып ЖЧК "Мол Ордо" МККсына 2009-жылдын 30-июлунда жеке адамдарга жана юридикалык жактарга чакан кредиттерди беръъгё берилген №231-къбёлък 2010-жылдын 15-сентябрындагы ёзън-ёзъ жоюу жёнъндё жалпы жыйындын №3-протоколунун негизинде жокко чыгарылган. Юридикалык дареги: Бишкек шары, 7-кичирайону, 46-ъй, 42-кв. 

Банктар аралык тёлёмдёр 

Элкарт улуттук тёлём системасынын кёрсёткъчтёръ* 

* «Банктар аралык процессинг борбору» ЖАКынын маалыматтары боюнча, борборго Кыргыз Республикасында иштеп жаткан 22 коммерциялык банктын бардыгы туташтырылган.