Кыргыз Республикасынын
Улуттук банк Башкармасынын
2023-жылдын 20-декабрындагы
№ 2023-П-12/80-4-(НПА) токтому
Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын Башкармасынын
айрым ченемдик укуктук актыларына активдерди классификациялоо маселелери боюнча
өзгөртүүлөрдү киргизүү жөнүндө
Кыргыз Республикасынын «Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы жөнүндө» конституциялык Мыйзамынын 5, 9 жана 64-беренелерине ылайык, Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасы токтом кылат:
1. Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасынын төмөнкү токтомдоруна өзгөртүүлөр (кошо тиркелет) киргизилсин:
- 2004-жылдын 21-июлундагы № 18/3 «Активдерди классификациялоо жана потенциалдуу жоготуулардын жана чыгым тартуулардын ордун жабууга резервге тиешелүү чегерүүлөр жөнүндөгү» жобону бекитүү жөнүндө»;
- 2006-жылдын 2-мартындагы № 5/6 «Белгилүү бир критерийлерге жооп берген кредиттердин атайын классификациясын колдонуунун Тартибин бекитүү тууралуу»;
- 2008-жылдын 16-январындагы № 3/3 «Кредиттик союздун мезгил-мезгили менен берилүүчү регулятивдик отчету жөнүндө» жобону бекитүү тууралуу»;
- 2009-жылдын 27-майындагы № 25/3 «Микрокредиттик компаниянын/ микрокредиттик агенттиктин мезгил-мезгили менен берилүүчү регулятивдик отчету жөнүндө» жана «Микрофинансылык компаниянын мезгил-мезгили менен берилүүчү регулятивдик отчету жөнүндө» жоболорду бекитүү тууралуу»;
- 2010-жылдын 30-июнундагы № 52/4 «Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын айрым ченемдик укуктук актылары жөнүндө»;
- 2019-жылдын 1-ноябрындагы № 2019-П-33/55-2-(НФКУ) «Турак жай-сактык кредиттик компаниялардын ишин жөнгө салуу эрежелерин бекитүү жөнүндө»;
- 2020-жылдын 28-декабрындагы № 2020-П-33/75-4-(НФКУ) «Банк эмес финансы-кредит уюмдары тарабынан активдерди классификациялоо, потенциалдуу жоготуулардын жана чыгым тартуулардын ордун жабууга кам түзүү жөнүндө» жобону бекитүү тууралуу».
2. Улуттук банк Башкармасынын 2004-жылдын 21-июлундагы № 18/3 «Активдерди классификациялоо жана потенциалдуу жоготуулардын жана чыгым тартуулардын ордун жабууга резервге тиешелүү чегерүүлөр жөнүндөгү» жобону бекитүү жөнүндө» токтому менен бекитилген «Активдерди классификациялоо жана потенциалдуу жоготуулардын жана чыгым тартуулардын ордун жабууга резервге тиешелүү чегерүүлөр жөнүндөгү» жобонун 4.2.3, 4.3.3, 4.3.4 жана 6.3-пункттары ушул токтом күчүнө киргенден кийин берилген кредиттерге колдонулат.
Улуттук банк Башкармасынын 2020-жылдын 28-декабрындагы № 2020-П-33/75-4-(НФКУ) «Банк эмес финансы-кредит уюмдары тарабынан активдерди классификациялоо, потенциалдуу жоготуулардын жана чыгым тартуулардын ордун жабууга кам түзүү жөнүндө» жобону бекитүү тууралуу» токтому менен бекитилген «Банк эмес финансы-кредит уюмдары тарабынан активдерди классификациялоо, потенциалдуу жоготуулардын жана чыгым тартуулардын ордун жабууга кам түзүү жөнүндө» жобонун 34, 34-1, 39 жана 81-пункттары ушул токтом күчүнө киргенден кийин берилген кредиттерге колдонулат.
3. Юридика башкармалыгы:
- тиешелүү документтерди алгандан кийин 3 (үч) жумуш күнү ичинде ушул токтомду Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын расмий интернет-сайтына жарыяласын;
- расмий жарыялангандан кийин токтомду Кыргыз Республикасынын ченемдик укуктук актыларынын мамлекеттик реестринде чагылдырылышы үчүн Кыргыз Республикасынын Юстиция министрлигине жөнөтсүн.
4. Токтом расмий жарыяланган күндөн тартып 15 (он беш) күн өткөндөн кийин күчүнө кирет. Ошол эле учурда ушул токтомдун 1-пунктунун төртүнчү жана бешинчи абзацтарына ылайык өзгөртүүлөр 2024-жылдын 1-июлунан тартып күчүнө кирет.
5. Көзөмөлдөө методологиясы башкармалыгы расмий жарыялангандан кийин 3 (үч) жумуш күнү ичинде ушул токтом менен «Кыргызстан банктарынын союзу» юридикалык жактар бирикмесин, коммерциялык банктарды, «Микрофинансылык уюмдардын ассоциациясы» юридикалык жактар бирикмесин, «Кредиттик союздардын каржы компаниясы» ААКты, «Кепилдик фонд» ААКты, банк эмес жана адистештирилген финансы-кредит уюмдарын тааныштырсын.
6. «Башкарманын катчылыгы» бөлүмү 3 (үч) жумуш күнү ичинде ушул токтом менен Улуттук банктын түзүмдүк бөлүмдөрүн, областтык башкармалыктарын жана Баткен областындагы өкүлчүлүгүн тааныштырсын.
7. Токтомдун аткарылышын контролдоо Көзөмөлдөө методологиясы башкармалыгынын ишин тескөөгө алган Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасынын мүчөсүнө жүктөлсүн.
Төрага К. Боконтаев
Кыргыз Республикасынын
Улуттук банк Башкармасынын
2023-жылдын «20» декабрындагы
№ 2023-П-12/80-4-(НПА)
токтомуна карата тиркеме
Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын
айрым ченемдик укуктук актыларына активдерди классификациялоо маселелери боюнча
өзгөртүүлөрдү киргизүү жөнүндө
1. Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасынын 2004-жылдын 21-июлундагы № 18/3 «Активдерди классификациялоо жана потенциалдуу жоготуулардын жана чыгым тартуулардын ордун жабууга резервге тиешелүү чегерүүлөр жөнүндөгү» жобону бекитүү жөнүндө» токтомуна төмөнкү өзгөртүүлөр киргизилсин:
жогоруда аталган токтом менен бекитилген «Активдерди классификациялоо жана потенциалдуу жоготуулардын жана чыгым тартуулардын ордун жабууга резервге тиешелүү чегерүүлөр жөнүндөгү» жобонун:
- 3.6-1- пункту төмөнкү мазмундагы үчүнчү абзац менен толукталсын:
«Карыз алуучунун (жеке адамдын же юридикалык жактын) бир банкта же банктык топ ичинде бир нече активдери болсо, банк бардык активдер үчүн классификациялоонун эң төмөн категориясын колдонбоого укуктуу, эгерде төмөн категория өзгөчө абалдын киргизилишинен жана/же башка форс-мажордук жагдайлардан (ал жеткис күч жагдайларынын) жана алар менен байланышкан чектөөлөрдөн улам кардардын финансылык агымынын жана учурдагы финансылык абалынын начарлашына байланыштуу ыйгарылса жана жагдайдын таасири документ түрүндө тастыкталган болсо. Бул учурда банк категориянын мүнөздүү белгилерине ылайык, классификациялоо категориясын ар бир актив үчүн өз-өзүнчө колдонушу мүмкүн.»;
- 4.2.3-пунктунун биринчи абзацы төмөнкү редакцияда берилсин:
«4.2.3 Эгерде карыз алуучунун чет өлкө валютасында (ЕАЭБге мүчө мамлекеттердин валютасынан тышкары) кирешелеринин үлүшү анын чогуу алгандагы кирешесинин жалпы көлөмүнүн 75 пайызынан көбүрөөгүн түзсө, банк чет өлкө валютасындагы (ЕАЭБге мүчө мамлекеттердин валютасынан тышкары) кредитти 5 пайыз өлчөмүндө РППУ түзүү менен эң аз дегенде «байкоо алдындагы актив» катары классификациялоого тийиш.»;
- 4.3.3-пункту төмөнкү редакцияда берилсин:
«4.3.3. Эгерде карыз алуучунун чет өлкө валютасында (ЕАЭБге мүчө мамлекеттердин валютасынан тышкары) кирешелеринин үлүшү анын чогуу алгандагы кирешесинин жалпы көлөмүнүн 50 пайызынан 75 пайызына чейинкисин түзсө, банк чет өлкө валютасындагы (ЕАЭБге мүчө мамлекеттердин валютасынан тышкары) кредитти 10 пайыз өлчөмүндө РППУ түзүү менен эң аз дегенде «байкоо алдындагы актив» катары классификациялоого тийиш.»;
- 4.3.4-пункту төмөнкү редакцияда берилсин:
«4.3.4. Эгерде карыз алуучунун чет өлкө валютасында (ЕАЭБге мүчө мамлекеттердин валютасынан тышкары) кирешелеринин үлүшү анын чогуу алгандагы кирешесинин жалпы көлөмүнүн 50 пайызынан азыраагын түзсө, банк чет өлкө валютасындагы (ЕАЭБге мүчө болгон мамлекеттердин валютасынан тышкары) кредитти 15 пайыз өлчөмүндө РППУ түзүү менен бул кредитти эң аз дегенде «субстандарттык актив» катары классификациялоого тийиш.»;
- 6-глава төмөнкү мазмундагы 6.3-пункт менен толукталсын:
«6.3. Пайыздык чени Кыргыз Республикасынын «Кыргыз Республикасында сүткорлук ишти чектөө жөнүндө» Мыйзамында жол берилген пайыздык ченден ашык өлчөмдө белгиленген кредит Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасынын 2006-жылдын 2-мартындагы № 5/6 токтому менен бекитилген Белгилүү бир критерийлерге жооп берген кредиттердин атайын классификациясын колдонуу Тартибине ылайык классификацияланууга тийиш.»;
- 7-глава төмөнкү мазмундагы 7.8-пункт менен толукталсын:
«7.8. Банк активди рестуктуризациялоодо өзгөчө абалдын киргизилишинен жана/же башка форс-мажордук жагдайлардан (ал жеткис күч жагдайларынан) жана ага байланыштуу чектөөлөрдөн улам карыз алуучунун финансылык агымынын жана финансылык абалынын начарлоосуна байланыштуу анын классификациялоо категориясын жагдайдын карыз алуучунун ишине тийгизген таасири документ түрүндө тастыкталган учурда начарлатпоого укуктуу.»;
- 13.4-пункт төмөнкү редакцияда берилсин:
«13.4. Улуттук банк активдер боюнча РППУга чегерүүлөрдүн төмөнкүдөй өлчөмдөрүн белгилейт:
Жалпы резервдер Атайын резервдер
Нормалдуу 0% Субстандарттык 15/25%;
Канааттандырарлык 1/2/2,5% Шектүү 50%;
Байкоо алдындагы активдер 5/10/15% Жоготуулар 100%.
Банк «канааттандыраарлык» активдер боюнча 2 пайыз өлчөмдө РППУ түзүүгө тийиш, мында Жобонун 4.2-пунктунун 4.2.4-пунктчасында көрсөтүлгөн, 1 пайыз өлчөмдө РППУ түзүлүүгө тийиш болгон активдер эске алынбайт.
Банк «байкоого алынган активдер» боюнча 5 пайыз өлчөмдө РППУ түзүүгө тийиш, мында ушул Жобонун 4.3-пунктунун 4.3.3-пунктчасында көрсөтүлгөн 10 пайыз өлчөмдө РППУ түзүлүүгө тийиш болгон активдер эске алынбайт.».
2. Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасынын 2006-жылдын 2-мартындагы № 5/6 «Белгилүү бир критерийлерге жооп берген кредиттердин атайын классификациясын колдонуунун Тартибин бекитүү тууралуу» токтомуна төмөнкү өзгөртүүлөр киргизилсин:
жогоруда аталган токтом менен бекитилген Белгилүү бир критерийлерге жооп берген кредиттердин атайын классификациясын колдонуунун Тартибинин:
- 2.3-пункту төмөнкү мазмундагы төртүнчү абзац менен толукталсын:
«- пайыздык чени Кыргыз Республикасынын «Кыргыз Республикасында сүткорлук ишти чектөө жөнүндө» Мыйзамында жол берилген пайыздык ченден ашык өлчөмдө белгиленген кредиттер.»;
4-главасы:
төмөнкү мазмундагы 4.5-2-пункт менен толукталсын:
«4.5-2. Карыз алуучунун (жеке адамдын же юридикалык жактын) бир банкта же банктык топ ичинде бир нече кредити болсо, банк бардык кредиттер үчүн классификациялоонун эң төмөн категориясын колдонбоого укуктуу, эгерде төмөн категория өзгөчө абалдын киргизилишинен жана/же башка форс-мажордук жагдайлардан (ал жеткис күч жагдайларынын) жана алар менен байланышкан чектөөлөрдөн улам кардардын финансылык агымынын жана учурдагы финансылык абалынын начарлашына байланыштуу ыйгарылса жана жагдайдын таасири документ түрүндө тастыкталган болсо.
Бул учурда банк категориянын мүнөздүү белгилерине ылайык, классификациялоо категориясын ар бир актив үчүн өз-өзүнчө колдонушу мүмкүн.»;
төмөнкү мазмундагы 4.9-пункт менен толукталсын:
«4.9. Банк/ФКУ активди рестуктуризациялоодо өзгөчө абалдын киргизилишинен жана/же башка форс-мажордук жагдайлардан (ал жеткис күч жагдайларынан) жана ага байланыштуу чектөөлөрдөн улам карыз алуучунун финансылык агымынын начарлоосуна байланыштуу анын классификациялоо категориясын жагдайдын карыз алуучунун ишине тийгизген таасири документ түрүндө тастыкталган учурда начарлатпоого укуктуу.».
3. Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасынын 2008-жылдын 16-январындагы № 3/3 «Кредиттик союздун мезгил-мезгили менен берилүүчү регулятивдик отчету жөнүндө» жобону бекитүү тууралуу» токтомуна төмөнкү өзгөртүүлөр киргизилсин:
жогоруда аталган токтом менен бекитилген «Кредиттик союздун мезгил-мезгили менен берилүүчү регулятивдик отчету жөнүндө» жобонун:
- 2-тиркемесинин:
«Кредиттерди классификациялоо» деп аталган 3Б бөлүгү төмөнкү редакцияда берилсин:
«3 Б бөлүк. Кредиттерди классификациялоо
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
миң сом |
|
№ |
Статьянын аталышы |
Бардыгы болуп кредиттер |
Дисконт |
Бардыы болуп резервдер |
Нормалдуу |
Байкоо алдында турган активдер |
«Жалпы» резервдер |
Субстандарттык |
Шектүү активдер |
Жоготуулар |
«Атайын резервдер» |
Отчеттук мезгилдин акырына карата орточо салмактанып алынган пайыздык чен |
||||
бардыгы |
5% |
10% |
бардыгы |
15% |
25% |
|||||||||||
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
7.1 |
7.2 |
8 |
9 |
9.1 |
9.2 |
10 |
11 |
12 |
13 |
1 |
Өнөр жай |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
Айыл чарба |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
Даярдоо жана кайра иштетүү |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
Соода жана коммерция |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
Кызмат көрсөтүүлөр |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6 |
Транспорт |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7 |
Байланыш |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
8 |
Кыймылсыз мүлктү куруу жана сатып алуу (анын ичинде ипотека) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
9 |
Башкалар |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Бардыгы |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Башкарманын төрагасы ___________________________________ _______________________________ Аты-жөнү кол тамгасы
Бухгалтер ___________________________________ _______________________________ Аты-жөнү кол тамгасы |
М.О.»;
- «Финансылык лизингдин классификациясы» деп аталган 3В бөлүгү төмөнкү редакцияда берилсин:
«3В бөлүк. Финансылык лизингдин классификациясы
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
миң сом |
||
№ |
Статьянын аталышы |
Бардыгы болуп кредиттер |
Дисконт |
Бардыгы болуп резервдер |
Нормалдуу |
Байкоо алдында турган активдер |
«Жалпы» резервдер |
Субстандарттык |
Шектүү активдер |
Жоготуулар |
«Атайын резервдер» |
Отчеттук мезгилдин акырына карата орточо салмактанып алынган пайыздык чен |
|||||
всего |
5% |
10% |
всего |
15% |
25% |
||||||||||||
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
7.1 |
7.2 |
8 |
9 |
9.1 |
9.2 |
10 |
11 |
12 |
13 |
|
1 |
Өнөр жай |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
Айыл чарба |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
Даярдоо жана кайра иштетүү |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
Соода жана коммерция |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
Кызмат көрсөтүүлөр |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6 |
Транспорт |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7 |
Байланыш |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
8 |
Кыймылсыз мүлктү куруу жана сатып алуу (анын ичинде ипотека) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
9 |
Башкалар |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Бардыгы |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Башкарманын төрагасы ___________________________________ _______________________________ Аты-жөнү кол тамгасы Бухгалтер ___________________________________ _______________________________ Аты-жөнү кол тамгасы |
М.О.».
4. Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасынын 2009-жылдын 27-майындагы № 25/3 «Микрокредиттик компаниянын/микрокредиттик агенттиктин мезгил-мезгили менен берилүүчү регулятивдик отчету жөнүндө» жана «Микрофинансылык компаниянын мезгил-мезгили менен берилүүчү регулятивдик отчету жөнүндө» жоболорду бекитүү тууралуу» токтомуна төмөнкүдөй өзгөртүүлөр киргизилсин:
1) жогоруда көрсөтүлгөн токтом менен бекитилген «Микрокредиттик компаниянын/микрокредиттик агенттиктин мезгил-мезгили менен берилүүчү регулятивдик отчету жөнүндө» жобонун:
2-тиркемесинин:
- «Активдер жөнүндө маалымат» деген 3-бөлүгүнүн «Активдерди тобокелдик деңгээли боюнча классификациялоо» деп аталган А бөлүкчөсү төмөнкү редакцияда берилсин:
«3-бөлүк. Активдер жөнүндө маалымат
А. Активдерди тобокелдик деңгээли боюнча классификациялоо Орточо салмактанып алынган пайыздык чен
Статьясы |
Бардыгы болуп |
Учурдагы (мөөнөтүндө төлөнгөн) активдер |
Реструктуризацияланган кредиттер |
Бардыгы болуп мөөнөтүндө төлөнбөгөн активдер |
Нормалдуу |
Байкоо алдындагы активдер |
Субстандарттык |
Шектүү активдер |
Жоготуулар |
Чегерилбеген статустагы бардык кредиттер |
«Жалпы» резервдер |
«Атайын резервдер» |
||||
Бардыгы болуп |
5% |
10% |
Бардыгы болуп |
15% |
25% |
|||||||||||
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
7.1 |
7.2 |
8 |
8.1 |
8.2 |
9 |
10 |
11 |
12 |
13 |
1. Кредиттер жана банктар жана финансы уюмдары менен түзүлгөн башка бүтүмдөр |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
а) башка банктардагы жана финансы уюмдарындагы эсептешүү эсептери жана депозиттер |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
б) финансы-кредит уюмдарына кредиттер |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2. Кардарларга кредиттер жана ссудалар |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
а) өнөр жай |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
б) айыл чарба |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
в) даярдоо жана кайра иштетүү |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
г) соода жана коммерциялык операциялар |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
д) кызмат көрсөтүүлөр |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
е) транспорт |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ж) байланыш |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
з) курулуш жана ипотека |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
и) жеке адамдар (керектөө кредиттери) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
к) факторинг операциялары |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
л) башка кредиттер |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3. Инвестициялар |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4. Классификацияланууга тийиш болгон башка активдер |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5. Бардыгы болуп: Классификацияланууга тийиш болгон активдер |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Маалымат катары: Реструктуризацияланган кредиттер, бардыгы болуп (саны) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Аткаруучу органдын жетекчиси |
_______________________________________ Аты-жөнү |
_____________________________ Кол тамгасы |
Башкы бухгалтер |
_______________________________________ Аты-жөнү |
_____________________________ Кол тамгасы |
М.О.»; |
|
2) жогоруда көрсөтүлгөн токтом менен бекитилген «Микрофинансылык компаниянын мезгил-мезгили менен берилүүчү регулятивдик отчету жөнүндө» жобонун:
2-тиркемесинин:
- «Активдерди жана баланстан тышкаркы милдеттенмелерди тобокелдик деңгээли боюнча классификациялоо» деген 4-бөлүгүнүн Б бөлүкчөсү төмөнкү редакцияда берилсин:
«4-бөлүк.
Б. Активдерди жана баланстан тышкаркы милдеттенмелерди классификациялоо
|
|
|
миң сомов |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
№ |
Статьянын аталышы |
Бардыгы болуп |
Дисконт |
Бардыгы болуп резервдер |
Нормалдуу |
Канааттандыраарлык -депозиттерди тартуу менен иш алып барган МФКлар үчүн гана |
Байкоо алдындагы активдер |
«Жалпы» резервдер |
Субстандарттык |
Шектүү активдер |
Жоготуулар |
«Атайын резервдер» |
Маалымат катары: кредиттердин саны |
|||||||||||||||||||||||||
бардыгы |
1% |
2% |
бардыгы |
5% |
10% |
15% |
бардыгы |
15% |
25% |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
6.1 |
6.2 |
7 |
7.1 |
7.2 |
7.3 |
8 |
9 |
9.1 |
9.2 |
10 |
11 |
12 |
13 |
||||||||||||||||||
1 |
Финансы-кредит уюмдары менен кредиттер жана башка операциялар: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
а) |
финансы-кредит уюмдары менен кредиттер, репо-операциялары жана банктар менен кыска мөөнөттүү операциялар, анын ичинде факторинг операциялары |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
б) |
башка банктардагы эсептешүү эсептери |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
в) |
башка банктардагы депозиттер |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
2 |
Башка кардарларга кредиттер жана финансылык ижара: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
а) |
өнөр жай |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
б) |
Айыл чарба |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
в) |
даярдоо жана кайра иштетүү |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
г) |
соода жана коммерциялык операциялар |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
д) |
кызмат көрсөтүүлөр |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
е) |
транспорт |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
ж) |
байланыш |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
з) |
курулуш жана ипотека |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
и) |
жеке адамдар |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
к) |
башка кредиттер |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
анын ичинде факторинг операциялары |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
4 |
Бардыгы болуп кредиттер |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
5 |
Баалуу кагаздарга жана/же капиталга инвестициялар |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
6 |
Активдин ордун жабууга кабыл алынган, банктын башка менчиги |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
7 |
Башка активдер |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
8 |
Классификацияланууга тийиш болгон бардык активдер |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
9 |
Баланстан тышкаркы милдеттенмелер |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
10 |
Бардыгы болуп классификацияланууга тийиш болгон активдер жана баланстан тышкаркы милдеттенмелер |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
Кызматы:___________ Аты-жөнү:________________ Кол тамгасы: ________________
Кызматы:___________ Аты-жөнү:________________ Кол тамгасы: ________________ ». |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
5. Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасынын 2010-жылдын 30-июнундагы № 52/4 «Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын айрым ченемдик укуктук актылары жөнүндө» токтомуна төмөнкү өзгөртүүлөр киргизилсин:
жогоруда аталган токтом менен бекитилген «Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынан лицензия алышкан коммерциялык банктарда жана башка финансы-кредит уюмдарында кредиттик тобокелдикти тескөө боюнча минималдуу талаптар жөнүндө» жобонун:
- 25-пунктунун он үчүнчү абзацы төмөнкү редакцияда берилсин:
«акыркы 3-12 ай ичинде (мында банк эмгек акы жөнүндө маалымкат берилүүгө тийиш болгон мезгилди өз алдынча аныктоого укуктуу) эмгек акысы жөнүндө маалымкат же карыз алуучунун кирешелери/төлөөгө жөндөмдүүлүгү жөнүндө маалыматты тастыктаган башка документтер (эгерде карыз алуучу - жеке адам болсо);»;
- 82-пункту төмөнкү редакцияда берилсин:
«82. Кредиттерди эсептеп алып салгандан кийин, алар карыздарды мүмкүн болуучу төлөнүшү учуруна карата системадан тышкары беш жылдан кем эмес мезгилге эсепке алынат, мында карыз алуучунун каза болгондугуна, табигый кырсыктардын, өрттүн кесепетинен мүлкүн толук жоготушуна байланыштуу, Директорлор кеңешинин карызды эсептен алып салуу жөнүндө макулдугу менен эсептен алып салынган жеке адамдардын кредиттери эске алынбайт.».
6. Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасынын 2019-жылдын 1-ноябрындагы № 2019-П-33/55-2-(НФКУ) «Турак жай-сактык кредиттик компаниялардын ишин жөнгө салуу эрежелерин бекитүү жөнүндө» токтомуна төмөнкү өзгөртүүлөр киргизилсин:
жогоруда аталган токтом менен бекитилген Турак жай-сактык кредиттик компаниялардын ишин жөнгө салуу жөнүндө эрежелердин:
- 1-тиркемесинин:
D1 таблицасы төмөнкү редакцияда берилсин:
«D1 – Кредиттин аткарылышын талдап-иликтөө: келишимдердин саны боюнча бөлүп көрсөтүлгөн мөөнөтүндө төлөнбөгөн кредиттер
Кредиттер боюнча (миң сом) |
Келишимдердин саны |
Акыркы төлөм жүргүзүлгөн учурдан тартып мөөнөтүндө төлөнбөй калган кредиттер (негизги сумма, пайыздар, айыптар жана туумдар) тууралуу маалымат |
||||||
Бардыгы болуп |
Күндөлүк |
1-29 күн |
30-59 күн |
60-89 күн |
90-179 күн |
180 жана андан ашык күндөр |
Эсептен алып салынган кредиттер |
|
0-500,0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
501,0-1000,0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
1001,0-1500,0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
1501,0-2000,0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
2001,0-2500,0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
»;
төмөнкү мазмундагы D2 таблицасы менен толукталсын:
«D2 – Классификацияланууга тийиш болгон активдер жөнүндө маалымат |
|||||||||||||||||||
миң сом |
|||||||||||||||||||
Статьянын аталышы |
Бардыгы болуп |
Дисконт |
Бардыгы болуп резервдер |
Нормалдуу |
Канааттандыраарлык |
Байкоо алдында турган активдер |
Жалпы резервдер |
Субстандарттык |
Шектүү активдер 50% |
Жоготуулар 100% |
«Атайын резервдер» |
||||||||
Бардыгы болуп |
1% |
2% |
Бардыгы болуп |
5% |
10% |
15% |
Бардыгы болуп |
15% |
25% |
||||||||||
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
6-1 |
6-2 |
7 |
7-1 |
7-2 |
7-3 |
8 |
9 |
9-1 |
9-2 |
10 |
11 |
12 |
|
1.Банктагы депозиттер |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2.Жеке адамдарга ипотекалык кредиттер |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3.Баалуу кагаздар |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4.Ссуда алуучунун активди төлөөгө кабыл алынган кыймылсыз мүлкү |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5.Башка активдер |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6.Бардыгы болуп: классификациялануучу активдер |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Баланстан тышкаркы милдеттенмелер |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Бардыгы болуп классификацияланууга тийиш болгон активдер жана баланстан тышкаркы милдеттенмелер |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
».
7. Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасынын 2020-жылдын 28-декабрындагы № 2020-П-33/75-4-(НФКУ) «Банк эмес финансы-кредит уюмдары тарабынан активдерди классификациялоо, потенциалдуу жоготуулардын жана чыгым тартуулардын ордун жабууга кам түзүү жөнүндө» жобону бекитүү тууралуу» токтомуна төмөнкү өзгөртүүлөр киргизилсин:
жогоруда аталган токтом менен бекитилген «Банк эмес финансы-кредит уюмдары тарабынан активдерди классификациялоо, потенциалдуу жоготуулардын жана чыгым тартуулардын ордун жабууга кам түзүү жөнүндө» жобонун:
- 15-пунктунун экинчи абзацы төмөнкү редакцияда берилсин:
«- нормалдуу активдер»;
- 16-пунктунун биринчи абзацы төмөнкү редакцияда берилсин:
«16. Эгерде төмөнкү белгилерге ээ болсо, депозиттерди тартпаган микрофинансылык уюмдардын жана кредиттик союздардын активдери нормалдуу деп эсептелинет:»;
- Жобонун 1-главасы 17-пунктан кийин төмөнкү мазмундагы 17-1., 17-2. жана 17-3-пункттар менен толукталсын:
«17-1. Эгерде бул кредитти/каржылоону алган карыз алуучунун чет өлкө валютасындагы (ЕАЭБге мүчө мамлекеттердин валютасынан тышкары) кирешесинин үлүшү анын чогуу алгандагы кирешесинин жалпы көлөмүнүн 75 пайызынан көбүрөөгүн түзсө, депозиттерди тартпаган микрофинансылык уюмдар жана кредиттик союздар 5 пайыз өлчөмүндө РППУ түзүү менен чет өлкө валютасындагы (ЕАЭБге мүчө мамлекеттердин валютасынан тышкары) бул кредитти/каржылоону эң аз дегенде «байкоо алдындагы актив» катары классификациялоого тийиш.
17-2. Эгерде карыз алуучунун чет өлкө валютасында (ЕАЭБге мүчө мамлекеттердин валютасынан тышкары) кирешелеринин үлүшү анын чогуу алгандагы кирешелеринин жалпы көлөмүнүн 50 пайызынан 75 пайызына чейинкисин түзсө, депозиттерди тартпаган микрофинансылык уюмдар жана кредиттик союздар 10 пайыз өлчөмүндө РППУ түзүү менен чет өлкө валютасындагы (ЕАЭБге мүчө мамлекеттердин валютасынан тышкары) бул кредитти/каржылоону эң аз дегенде «байкоо алдындагы актив» катары классификациялоого тийиш.
17-3. Эгерде кредит берүү учурунда эффективдүү пайыздык чен Улуттук банктын расмий интернет сайтында жарыяланган, чет өлкө валютасында берилген кредиттер боюнча орточо салмактанып алынган пайыздык ченден 2 пайыздык пунктка төмөн болсо (жылдын акырына карата), депозиттерди тартпаган микрофинансылык уюмдар жана кредиттик союздар карыз алуучунун кирешесинин түзүмүнө карабастан, чет өлкө валютасында берилген кредит/каржылоо боюнча (Өнүктүрүү фондунун каражат эсебинен берилген кредиттерди эске албаганда) 1 пайыз өлчөмүндө РППУ түзүшү мүмкүн.»;
- 2-глава төмөнкү мазмундагы 20-1-пункт менен толукталсын:
«20-1. Эгерде бул кредиттик/каржылоону алган карыз алуучунун чет өлкө валютасындагы (ЕАЭБге мүчө мамлекеттердин валютасынан тышкары) кирешелеринин үлүшү анын чогуу алгандагы кирешесинин жалпы көлөмүнүн 50 пайызынан азын түзсө, депозиттерди тартпаган микрофинансылык уюмдар жана кредиттик союздар 15 пайыз өлчөмүндө РППУ түзүү менен бул кредитти/каржылоону (ЕАЭБге мүчө мамлекеттердин валютасынан тышкары) эң аз дегенде «субстандарттык» катары классификациялоого тийиш.»;
- 27-пункту төмөнкү редакцияда берилсин:
«27. Улуттук банк, депозиттерди тартпаган микрофинансылык уюмдардын жана кредиттик союздардын активдери боюнча РППУга чегерүүлөрдүн төмөнкү өлчөмдөрүн белгилейт:
Жалпы резервдер, % |
Атайын резервдер, % |
||
Нормалдуу |
0 - 2% чейин |
Субстандарттык |
15/25% |
Шектүү |
50% |
||
Байкоого алынган активдер |
5 %/10% |
Жоготуулар |
100% |
Депозиттерди тартпаган микрофинансылык уюмдар жана кредиттик союздар «байкоого алынган активдер» боюнча 5 пайыз өлчөмдө РППУ түзүлүүгө тийиш, мында ушул жобонун 17-2-пунктунда көрсөтүлгөн 10 пайыз өлчөмдө РППУ түзүлүүгө тийиш болгон активдер, ошондой эле ушул жобонун 17-3-пунктунда көрсөтүлгөн критерийлерге жооп берген, кеминде 1 пайыз өлчөмдө РППУ түзүлүүгө тийиш болгон активдер эске алынбайт.
«Субстандарттык» активдер боюнча 25 пайыз өлчөмүндө РППУ түзүлүүгө тийиш, буга ушул жобонун 20-1-пунктунда көрсөтүлгөн активдер кирбейт, алар боюнча РППУ өлчөмү кеминде 15 пайызды түзүүгө тийиш.»;
- 30-пунктунун биринчи абзацы төмөнкү редакцияда берилсин:
«30. Депозиттерди тартуу менен иш алып барган микрофинансылык компаниялардын, турак жай-сактык кредиттик компаниялардын жана адистештирилген финансы-кредит уюмдарынын активдери келишимге ылайык алар боюнча камсыздоо активдин негизги суммасын жана жылдык мааниде номиналдык пайыздык чендин туундусу катары эсептелген активдин негизги суммасын жана пайыздык чендин суммасын толук көлөмдө жапкан активдери нормалдуу активдер деп аталат (мисалы, активдин негизги суммасы 100 миң сомду, ал эми пайыздык чен 10 пайызды түзөт, демек, ордун жабуу суммасы 110 миң сомду түзүүгө тийиш). Ошону менен бирге эле камсыздоо төмөнкүлөрдөн турат:»;
- 34-пункту төмөнкү редакцияда берилсин:
«34. Эгерде бул кредитти алган карыз алуучунун чет өлкө валютасындагы (ЕАЭБге мүчө мамлекеттердин валютасынан тышкары) кирешесинин үлүшү анын чогуу алгандагы кирешесинин жалпы көлөмүнүн 75 пайызынан көбүрөөгүн түзсө, БФКУ 5 пайыз өлчөмүндө РППУ түзүү менен чет өлкө валютасындагы (ЕАЭБге мүчө мамлекеттердин валютасынан тышкары) кредитти/каржылоону эң аз дегенде «байкоо алдындагы актив» катары классификациялоого тийиш.»;
- 1-главасы төмөнкү мазмундагы 34-1-пункт менен толукталсын:
«34-1. Эгерде карыз алуучунун чет өлкө валютасындагы (ЕАЭБге мүчө мамлекеттердин валютасынан тышкары) кирешесинин үлүшү анын чогуу алгандагы кирешесинин жалпы көлөмүнүн 50 пайызынан 75 пайызына чейинкини түзсө, БФКУ 10 пайыз өлчөмүндө РППУ түзүү менен чет өлкө валютасындагы (ЕАЭБге мүчө мамлекеттердин валютасынан тышкары) кредитти/каржылоону эң аз дегенде «байкоо алдындагы актив» катары классификациялоого тийиш.»;
- 39-пункту күчүн жоготкон катары таанылсын;
- 2-главасы төмөнкү мазмундагы 43-1-пункт менен толукталсын:
«43-1. Эгерде бул кредитти/каржылоону алган карыз алуучунун чет өлкө валютасындагы (ЕАЭБге мүчө болгон мамлекеттердин валютасынан тышкары) кирешесинин үлүшү анын чогуу алгандагы кирешесинин жалпы көлөмүнүн 50 пайызынан азыраагын түзсө, БФКУ 15% өлчөмүндө РППУ түзүү менен чет өлкө валютасындагы (ЕАЭБге мүчө мамлекеттердин валютасынан тышкары) кредитти/каржылоону эң аз дегенде «субстандарттык» катары классификациялоого тийиш.»;
- 54-пункту төмөнкү редакцияда берилсин:
«54. Улуттук банк депозиттерди тартуу менен иш алып барган микрофинансылык компаниялардын, турак жай-сактык кредиттик компаниялардын жана адистештирилген финансы-кредит уюмдарынын активдери боюнча РППУга чегерүүлөрдүн төмөнкүдөй өлчөмдөрүн белгилейт:
Жалпы резервдер, % |
Атайын резервдер, % |
||
Нормалдуу |
0% |
Субстандарттык |
15/25% |
Канааттандыраарлык |
1/2% |
Шектүү |
50% |
Байкоого алынган активдер |
5/10/15% |
Жоготуулар |
100% |
Банк эмес финансы-кредит уюму «канааттандыраарлык» активдер боюнча 2 пайыз өлчөмдө РППУ түзүүгө тийиш, мында жобонун 35-пунктунда көрсөтүлгөн 1 пайыз өлчөмдө РППУ түзүлүүгө тийиш болгон активдер эске алынбайт.
Банк эмес финансы-кредит уюму «байкоого алынган активдер» боюнча 5 пайыз өлчөмдө РППУ түзүлүүгө тийиш, мында ушул жобонун 34-1-пунктунда көрсөтүлгөн 10 пайыз өлчөмдө РППУ түзүлүүгө тийиш болгон активдер, ошондой эле ушул жобонун 40-пунктунда көрсөтүлгөн критерийлерге жооп берген, кеминде 15 пайыз өлчөмдө РППУ түзүлүүгө тийиш болгон активдер эске алынбайт.
Банк эмес финансы-кредит уюму «субстандарттык» активдер боюнча 25% РППУ түзүүгө тийиш, мында ушул жобонун 43-1-пунктунда көрсөтүлгөн, 15 пайыз өлчөмүндө РППУ түзүлүүгө тийиш болгон активдер эске алынбайт.»;
- 5-бөлүгү төмөнкү мазмундагы 64-1-пункт менен толукталсын:
«64-1. Банк эмес финансы-кредит уюму активди рестуктуризациялоодо өзгөчө абалдын киргизилишинен жана/же башка форс-мажордук жагдайлардан (ал жеткис күч жагдайларынан) жана ага байланыштуу чектөөлөрдөн улам карыз алуучунун финансылык агымынын жана күндөлүк финансылык абалынын начарлоосуна байланыштуу анын классификациялоо категориясын жагдайдын карыз алуучунун ишине тийгизген таасири документ түрүндө тастыкталган учурда начарлатпоого укуктуу.»;
- 10-бөлүмү төмөнкү мазмундагы 81-пункт менен толукталсын:
«81. Пайыздык чени Кыргыз Республикасынын «Кыргыз Республикасында сүткорлук ишти чектөө жөнүндө» Мыйзамында жол берилген пайыздык ченден ашык өлчөмдө белгиленген кредит Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасынын 2006-жылдын 2-мартындагы № 5/6 токтому менен бекитилген Белгилүү бир критерийлерге жооп берген кредиттердин атайын классификациясын колдонуу тартибине ылайык классификацияланууга тийиш.».