Кайта келүү

 

Улуттук банк Башкармасынын 2012-жылдын 04.07 № 28\8 токтому 

 

 

 

«Депозиттерди тартуу менен иш алып барган микрофинансылык компаниялардын  

инсайдерлер жана аффилирленген жактар менен операцияларына карата талаптар 

жөнүндө» нускоону бекитүү тууралуу 

 

Кыргыз Республикасынын «Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы жёнъндё» мыйзамынын 7 жана 43-статьяларына ылайык, Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасы токтом кылат

 

1. «Депозиттерди тартуу менен иш алып барган микрофинансылык компаниялардын инсайдерлер жана аффилирленген жактар менен операцияларына карата талаптар жөнүндө» нускоосу (кошо тиркелет) бекитилсин. 

2. Юридика Башкармалыгы Кыргыз Республикасынын ченемдик укуктук актыларынын мамлекеттик реестринде чагылдырылышы ъчън бул токтомду, расмий жарыялангандан кийин Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигине жёнётсън.  

3. Кёзёмёл методологиясы жана лицензиялоо башкармалыгы ушул токтом менен депозиттерди тартуу менен иш алып барган микрофинансылык компанияны тааныштырсын. 

4. Токтом расмий жарыялангандан бир ай ёткёндён кийин къчънё кирет.  

5. Ушул токтомдун аткарылышына контролдук Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын Тёрагасынын орун басары мырза Чокоевго З. Л. ыйгарылсын

 

Башкарманын Тёрагасы Асанкожоева З.М. 

 

 

 

 

Улуттук банк Башкармасынын 2012-жылдын 04.07  

28\8 токтомуна карата тиркеме 

 

 

Депозиттерди тартуу менен иш алып барган микрофинансылык компаниялардын инсайдерлер жана аффилирленген жактар менен операцияларына карата талаптар жёнъндё нускоо 

 

1. «Депозиттерди тартуу менен иш алып барган микрофинансылык компаниялардын инсайдерлер жана аффилирленген жактар менен операцияларына карата талаптар жёнъндё» нускоо (мындан ары - Нускоо) Кыргыз Республикасынын «Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы жёнъндё», «Кыргыз Республикасындагы банктар жана банк иши жёнъндё», «Кыргыз Республикасындагы микрофинансы уюмдары жөнүндө» мыйзамдарына жана Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын (мындан ары Улуттук банк) башка ченемдик укуктук актыларына ылайык, инсайдерлер жана аффилирленген жактар менен операцияларды жъзёгё ашырууда депозиттерди тартуу менен иш алып барышкан микрофинансылык компаниялардын (мындан ары - МФК) ишине карата талаптарды белгилёё максатында иштелип чыккан. 

 

2. МФКнын бардык ички документтери (саясаттары жана жол-жоболору) ушул Нускоонун талаптарына ылайык келтирилъъгё тийиш

 

3. Нускоонун талаптарынын аткарылбашы МФКга карата Улуттук банк тарабынан мыйзамда каралган чаралардын жана санкциялардын колдонулушу ъчън негиз болуп саналат. 

 

1. Негизги тъшънъктёр 

 

4. Нускоонун максаттары ъчън тёмёнкъ аныктамалар жана тъшънъктёр колдонулат

МФКнын аффилирленген жагы

- МФК тарабынан, анын ичинде келишимдин (оозеки келишимди кошо алганда) же башка бътъмдън натыйжасында кабыл алынган чечимди тике же кыйыр търдё аныктоого же аларга таасир этъъгё укугу бар кайсы болбосун жеке адам (инсайдер) же юридикалык жак (ыйгарылган укуктардын алкагында микрофинансылык уюмдардын ишине контролдукту жъзёгё ашырышкан, мамлекеттик органдарды кошпогондо), ошондой эле ага карата бул аффилирленген жак белгиленген укуктарга ээ болгон кайсы болбосун жеке адам (инсайдер) же юридикалык жак

- МФКнын аткаруучу кызмат адамдары, анын акционерлери (катышуучулары) же анын добуш беръъчъ акцияларынын беш же андан ашык пайызына ээ болушкан кайсы болбосун ишкана.  

Аффилирленген жактын МФК менен ёз ара мамилеси ортолорундагы мамилелеринин «чынжырча» звеносунун санына карабастан, толук кёлёмдёгъ контролдукка негизденген компаниялардын жана адамдардын байланыштары («чынжырча») иликтенип табылышы мъмкън.  

Аффилирленген жактар менен бътъмдёр (операциялар) тёмёнкълёрдъ камтыйт

- аффилирленген жакка кредит (кредитти алмаштыруучуну) беръъ

- аффилирленген жак тарабынан чыгарылган баалуу кагаздарды сатып алуу

- аффилирленген жактардын активдерин сатып алуу

- аффилирленген жак тарабынан чыгарылган баалуу кагаздарды кайсы гана жак же компания болбосун, кредитти (карызды) камсыздоого акцептёё

- бътъм деген тъшънъккё туура келген башка мыйзамга ылайык операциялар

 

 

 

Пайда алуучу, ушул Нускоонун максатына ылайык, - анын атына жана/же анын эсебине акча каражаттарды же мълк менен операцияларды же бътъмдёрдъ кардар ишке  ашырган, каражаттарга же мълккё менчик укугуна  ээ адам, же болбосо тъпкълъгъндё келип, акча каражаттар же мълк менен операциялар анын пайдасына ишке ашырылган адам.  

Кызмат адамдары Директорлор кеьешинин Тёрагасы жана анын мъчёлёръ, Тёрага (Башкы директор/менеджер) жана Башкарма мъчёлёръ, башкы бухгалтер, тъзъмдък бёлъмдёрдън жетекчилери (же МФКда тиешелъъ тъзъмдък бёлъм жок болсо, башкы адистер), финансы, кредиттер менен иш алып баруу, активдер жана пассивдер менен иш алып баруу маселелерине жооп берген адамдар, ошондой эле алардын милдетин аткаргандар. «МФКнын кызмат адамдары» деп, микрофинансылык компаниянын саясатын аныктап, же ошол адамдар акысыз негизде иштейби же иштебейби, же ал сый акы алабы, андан кёз карандысыз, МФКнын саясатын тъзгён негизги операцияларга реалдуу катышкан адамдарды тъшънъъ зарыл. Бул аныктама ошондой эле, МФКнын башкы компаниясынын кызмат адамдарына да таркатылат.  

Олуттуу катышуучу добуш беръъгё укук чегерген акциялардын беш пайыздын кёбърёёгънё менчик укугу тике же кыйыр търъндё тиешелъъ болгон же бул акцияларга контролдук кылган адам (пайда алуучу). 

Инсайдерлер (ички кызмат адамдары) Директорлор кеьешинин Тёрагасы жана анын мъчёлёръ, Тёрага (Башкы директор/менеджер) жана Башкарма мъчёлёръ, башка кызмат адамдары, ошондой эле алардын милдетин аткарган адамдар, олуттуу катышуучулар жана бул адамдар менен жалпы кызыкчылыкта байланышта болгон башка жеке адамдар. 

Компания, Кыргыз Республикасынын же чет мамлекеттердин мыйзамдарына ылайык уюштурулган ишкердик тъзъмънън кандай болбосун, формасын тъшъндърёт.  

Контролдоочу адам юридикалык жактарга контролдукту жъзёгё ашырган адам

Контролдук ёз алдынча же болбосо башка адамдар менен биргелешип ишке ашырылган тёмёнкъ чаралар

- акцонердик коомдун же акционердик коом болуп саналбаган юридикалык жактын уставдык капиталынын 50 же андан кёп пайыз акцияларына тике же кыйыр търдё ээлик кылуу же тескёёгё алуу, же болбосо

- юридикалык жактын Директорлор кеьешинин (байкоо органынын) мъчёлёрънън кеминде теь жарымын шайлоо мъмкънчълъгъ, же

- юридикалык жактын капиталына катышуудан кёз карандысыз, ошол юридикалык жактын жетекчилигине же саясатына кандайдыр бир деьгээлде таасир эте алуу мъмкънчълъгъ. 

Контролдукту, олуттуу катышуучуну жана пайда алуучуну аныктоо максатында

- Ушул Нускоодо аныкталган тууган-туушкандардын ичинен кайсыл бир туугандын анык ээлигинде же контролдугунда турган кайсы болбосун акция ошол жеке адамдын анык ээлигинде тургандар катары каралат. 

- Компанияга толук контролдукту ишке ашырган адам (жеке адам же юридикалык жак), ушул компания аркылуу толугу менен контролдукка алынган бардык компанияларга контролдукту жъзёгё ашырган адам катары эсептелинет. 

- Белгилъъ бир адам тарабынан толук контролдукка алынган компаниялардын анык ээлигинде же контролдугунда турган акциялар, ошол адамдын анык ээлигинде тургандар катары эсептелинип, ошол адамдын анык ээлигинде турган акцияларды аныктоодо анын тике ээлигинде турган акциялары менен суммаланат. 

- Бир эле жеке адам же юридикалык жак тарабынан контролдукка алынган компаниянын анык ээлигинде же толук контролудугунда турган акциялар. 

Туугандар чёйрёсъ бул, ата-энени, жубайды, анын ата-энелерин, балдарын (асырап алгандарын кошо алганда), ага-эжелерди, чоь ата, чоь энени, неберелерди, ата-энелердин бир туугандарын, балдарын кошо алганда, туугандык мамиледеги адамдар. 

Инсайдерлер менен жалпы кызыкчылыкта байланыштуу болгон адамдар бул инсайдерлердин туугандары, МФК инсайдерлери кабыл алган чечимдерге айкын таасир эте алуучу башка жеке адамдар, ошондой эле МФК инсайдерлери контролдогон юридикалык жактар.  

Мындан тышкары МФКнын, анын кызматкерлеринин башка жактар менен байланыштуулугун тёмёнкълёр боюнча да аныктоого болот: 

капиталга катышуусу, мында МФК же анын кызматкерлери жеке ёздёръ же биргелешип башка юридикалык жактын, анын ичинде тарап болуп саналуучунун, пайда алуучунун же бътъмгё келишъъчънън ёкълънён болуп саналса, же анын добуш беръъгё укук чегерген акцияларынын жалпы санынын бир же андан кёп пайызын же уставдык капиталынын ээлеринен болуп саналышса, же тескёёгё алууга укуктуу болсо, же мындан башка жактар жеке ёздёръ же биргелешип, МФКнын добуш беръъгё укук чегерген акцияларынын бир же андан кёп пайызынын ээлеринен болуп саналышса, же тескёёгё алууга укуктуу болсо;   

МФКнын башкаруу органдарына мъчёлък, мында башка тарап болуп саналган, пайда алуучу, бътъмгё келишъъдё ортомчу же ёкъл болуп салаган МФКнын башкаруу органдарында кызмат орундарын ээлешкен болсо; 

юридикалык жактын башкаруу органдарына мъчё болгон болсо, мында МФК кызматкерлери тарап болуп саналган, пайда алуучу, бътъмгё келишъъдё ортомчу же ёкъл болгон юридикалык жактын башкаруу органдарында кызмат орундарын ээлеген болсо; 

келишимдик мамилелери болгон болсо, мында башка жак (мисалы, МФКнын ишине тышкы аудитти жъргъзъъгё укуктуу аудитордук уюм же МФКдагы кърёё предметинен болуп саналган мълккё баа беръъ кызматын сунуштаган баалоочу компания) кардар, карызгер, пайда алуучу, МФК менен бътъмгё келишъъдё ортомчу же ёкъл болсо, же мында МФК кардар (банкта ачылган эсеби болсо) карызгер, пайда алуучу, башка жактар менен бътъмгё келишъъдё ортомчу же ёкъл катары иш алып барган болсо;  

иш боюнча мамиледе болгон болсо, мында МФКнын кызматкерлери акысыз же сый акы алуу мененби, ага кёз карандысыз, бир эле учурда башка юридикалык жактын кызматкеринен болгон болсо; 

туугандык жактан байланыштуу болсо, мында кардар, карызгер, пайда алуучу, МФК менен келишилген бътъмдё ортомчу же ёкъл болгон жак МФКнын кызматкеринин же тарап, пайда алуучу, бътъмгё келишъъдё ортомчу же ёкъл болуп саналган башка жактын туугандарынын катарына кирсе. 

Эки же андан кёп жеке адамдар жана юридикалык жактар ортосунда жалпы кызыкчылыктар тёмёндёгъ шарттардын кайсы бири орун алган болсо, олуттуу катары таанылат

- бир юридикалык жак же жеке адам башка жакты контролдукка алат

- ошол жактар аффилирленген юридикалык жактардан же инсайдерлерден болуп саналышат

- ошол жактардын бири башка жакка караштуу компания болуп саналат

Бейтараптык принциби, эгерде, МФК менен жалпы кызыкчылыгы болбогон башка адамдарга (жактарга) МФКнын кардарларына (юридикалык жактарга же жеке адамдарга) кредит беръъ шарттарына караганда мындай кредиттерди беръъ шарттары алар ъчън кыйла алгылыктуу, ыьгайлуу боло турган болсо, инсайдерлерге жана аффилирленген жактарга, ошондой эле олуттуу катышуучуларга кредиттерди беръъгё МФКнын укугу жоктугун билдирет. 

Бир карызгердин чогуу алгандагы карызы бул, тёмёнкълёр боюнча бир карызгердин жалпы карызы

- кредиттер (тёлёё мёёнётънё кёз карандысыз), 

- факторинг

- финансылык ижара, 

- ълъштък милдеттенмелер формасындагы инвестициялар

- алууга каралган, кошуп эсептелинген пайыздар,  

- карызгерлерге тике же кыйыр търдё берилген, маьызы боюнча кредитти алмаштыруучу болуп саналган кандай болбосун берилген каражаттар, 

- ошол карызгерге берилген баланстан тышкаркы милдеттенмелердин суммасы (кредиттерди беръъгё милдеттенмелер)

- МФКнын ъчънчъ тарапка карата кандай болбосун тобокелдикке баруусу, ал сёзсъз търдё ошол карызгер тарабынан гарантияланган болсо; 

- мурда эсептен алынып салынган кредиттер, анын ичинде пайыздар. Ар бир карызгердин кредиттик таржымалында ошол карызгердин жана аны менен байланыштуу адамдардын анын мурда эсептен жоюлуп салынган кредиттери жана пайыздары жёнъндё маалыматтар кёктёлъъгё тийиш. Маалыматтарда карызгердин жана аны менен байланыштуу адамдын аты-жёнъ, эсептен жоюлуп салынган кредиттин жана пайыздардын суммасы, эсептен жоюп салуу кънъ жана анын себептери камтылышы зарыл. Эгерде мындай маалымат жок болсо, анда кредиттик таржымалды МФКнын ыйгарым укуктуу адамынын ошол карызгер жана аны менен байланыштуу адамдын мурда эсептен жоюлуп салынган карызы жёнъндё корутундусу болууга тийиш. 

Директорлор кеьешинин мъчёсъ (жеке ушундай эле органдын мъчёсъ) МФКнын жана/же МФК контролдогон компаниянын Директорлор кеьешине кирген адам, же МФК контролдогон кайсы болбосун компаниянын Директорлор кеьешине кирген, ошондой эле МФК менен байланыштуу бир эле жеке адам же юридикалык жак тарабынан контролдукка алынган компаниялардын Директорлор кеьешине кирген адамдар. 

 

2. Жалпы эрежелер 

 

5. МФК менен инсайдерлер, аффилирленген жактар ортосундагы кайсы болбосун операция МФКнын Директорлор кеьешинде колдоого алынууга тийиш.  

 

6. МФК тарабынан инсайдерлер жана аффилирленген жактар менен жъргъзългён операциялар анын ёзънё аманатчыларынын же башка кредиторлорунун таламдарына зыян келтирбестен ишке ашырууга тийиш.  

 

7. Инсайдерге же аффилирленген жакка кредит беръънъ колдоого алган Директорлор кеьешинин Тёрагасы жана анын мъчёлёръ, ушул Нускоонун талаптарын бузууга жол беръъ менен кредиттин берилишин камсыз кылган Тёрага (Башкы директор/менеджер) жана башкарма мъчёлёръ микрофинансылык компаниянын ошол кредит боюнча карызынын кайтарылышы жана убагында алынбай калган пайданын ордунун жабылышы ъчън жоопкерчилик тартышат.  

 

8. МФК, эгерде бейтараптык принцибинин талаптары бузулуп, тёмёндё келтирилген талаптардын кайсынысы болбосун орун алган шартта, инсайдерлерди же аффилирленген жактарды кредиттёёгё укугу жок

8.1. МФК, Улуттук банк тарабынан белгиленген бир карыз алуучуга тобокелдиктин максималдуу ёлчёмъ боюнча талаптарга жооп бербесе;  

8.2. МФК, Улуттук банк тарабынан белгиленген МФКнын толук тёлёнгён уставдык капиталынын минималдуу ёлчёмъ жана ёздък капиталынын минималдуу ёлчёмъ боюнча талаптарга жооп бербесе;  

8.3. Акыркы отчеттук кънгё карата таза чыгым орун алса.  

 

9. Аффилирленген жактар, анын ичинде инсайдерден болуп саналгандар менен операциялар боюнча тобокелдиктин максималдуу ёлчёмъ Улуттук банк тарабынан белгиленген мааниден ашпоого тийиш. Керектёё кредиттерин беръъ жана алардан депозиттерди кабыл алуу боюнча операцияларды эске албаганда, аффилирленген жактар болуп саналбаган инсайдерлер менен операция жъргъзъъгё тыюу салынат. 

 

10. МФКларга ёзъндё инсайдерлерди же аффилирленген жактарды кредиттёёгё чектёёлёрдүн чегин белгилёё сунуш кылынат, ал Улуттук банк тарабынан белгиленгенден тёмён болууга тийиш. 

 

11. МФКлардын же анын туунду компанияларынын инсайдерлер жана аффилирленген жактар менен кандай болбосун операциясы коопсуз жана ишенимдъъ экендигин тастыктаган шарттарда гана ишке ашырылууга тийиш. 

 

12. МФКлардын кайсы болбосун жак менен келишилген кандай болбосун бътъмъ, эгерде бътъм боюнча кирешелер (бир аз ълъштё болсо да) МФКнын инсайдери же аффилирленген жагынын пайдасында колдонулуп же алардын тескёёсънё ёткёрълъп берилсе, анда мындай бътъм инсайдер же аффилирленген жак менен келишилген бътъм катары эсептелъъгё тийиш.  

 

13. МФКлар тёмёнкъ шарттарды аткарган учурда гана инсайдерлер же аффилирленген жактар менен операцияларды жъргъзъъ укугуна ээ болот

13.1. Операциялар МФК менен башка адамдар МФК менен жалпы кызыкчылыгы болбогон кардарлар (юридикалык жактар же жеке адамдар) ортосунда келишилген бътъмдёр ъчън колдонулган шарттарга жана талаптарга караганда, алда канча жеьилдетилген болуп эсептелинбеген шарттарда жана талаптарда ишке ашырылышы мъмкън. Мындай шарттарда жана талаптарда тёмёнкъдёй тыюу салууларды камтууга тийиш

1) МФК менен жалпы кызыкчылыгы болбогон башка адамдардан - МФК кардарларынан (юридикалык жактар же жеке адамдар) кармалгандарга салыштырганда кыйла тёмёндётългён пайыздардын же жыйымдардын кармалышы;  

2) МФК менен жалпы кызыкчылыгы болбогон башка адамдарга - МФК кардарларына (юридикалык жактар же жеке адамдар) салыштырганда кыйла жогорку пайыздардын тёлёнъшъ

3) МФК менен жалпы кызыкчылыгы болбогон башка адамдардан - МФК кардарларынан (юридикалык жактар же жеке адамдар) талап кылынганга караганда, кыйла тёмёндётългён наркка ээ кърёёнъ кабыл алууга. Кърёёнъ кабыл алууда башка кърёёгё караганда аны жогору баалоого ёбёлгё тъзгён ыкма колдонулууга тийиш эмес

4) бул операцияларда камтылган тобокелдик деьгээлинен же карызгердин кредитти тёлёёгё жёндёмдъълъгънън ишенимсиздигинен улам, МФК менен жалпы кызыкчылыгы болбогон башка адамдарга МФК кардарларына берилбеген кредиттерди беръъгё

5) инсайдерден же аффилирленген жактан сапаты МФК менен жалпы кызыкчылыгы болбогон башка адамдардан МФК кардарларынан (юридикалык жактар же жеке адамдар) ушундай активди сатып алуу же кабыл алуу алгылыксыз болгон активдерди сатып алуу же кабыл алуу. 

6) МФК менен жалпы кызыкчылыгы болбогон башка адамдарга кардарларга (юридикалык жактар же жеке адамдар) тёлёнъп берилъъгё тийиш болгонго караганда, алда канча жогорку баада активди сатып алуу

7) МФК менен жалпы кызыкчылыгы болбогон башка адамдар кардарлар (юридикалык жактар же жеке адамдар) кабыл алынышы мъмкън болгон баага караганда, кыйла тёмёндётългён баада активди сатуу; 

8) инвестор же аффилирленген жак жъргъзгён иштин търъндё же баалуу кагаздарда катылган тобокелдик улам, МФК кандайдыр бир башка учурда инвестициялабаган баалуу кагаздарга инвестициялоо

9) МФК менен жалпы кызыкчылыгы болбогон башка адамдарга МФКнын кардарларына (юридикалык жактарга же жеке адамдарга) тёлёнгёнгё караганда товарлар, кызмат кёрсётъълёр же мълктъ ижарага алуу ъчън кыйла жогорулатылган баанын тёлёнъшъ, же болбосо МФК менен жалпы кызыкчылыгы болбогон башка адамдарга МФКнын кардарларына (юридикалык жактарга же жеке адамдарга) тёлёё ишке ашырылбаган шарттарда тёлёёлёр

10) инсайдерлер жана аффилирленген жактардын кредиттерин кайтаруу мёёнёттёрън пролонгациялоо, эгерде МФК менен жалпы кызыкчылыгы болбогон башка адамдарга МФКнын кардарларына (юридикалык жактарга же жеке адамдарга) пролонгациялоо ъчън тыюу салынган шартта.  

13.2. Чечимдер операциянын ишке ашырылышына кызыкдар болгон тараптар таасир этпеген шартта (тике же кыйыр търдё), Директорлор кеьешинин мъчёлёрънън тизме боюнча курамынын 2/3 кёбърёёгъ ал ъчън добуш берген шартта, атын атап добуш беръъ аркылуу, Директорлор кеьеши тарабынан кабыл алынат. Болжолдонуп жаткан операцияга тике же кыйыр търдё кызыкдар болгон Директорлор кеьешинин мъчёсънън кайсы болбосун мъчёсъ тиешелъъ маселе талкууланып жаткан учурда отурумдан чыгып кетъъгё тийиш жана бул маселе боюнча добуш беръъгё укугу жок.  

13.3. МФКлар мындай операциялар жактырылган кат жъзъндёгъ протоколду толтуруп, ага операциялар МФКга жана анын таламдарына доо кетирбей тургандыгына негиздемени кошо алганда, операциянын бардык шарттарына кат жъзъндё толтурулган талдап-иликтёёлёрдъ камтууга тийиш. Талдап-иликтёёлёрдё тёмёнкълёр камтылат:  

1) кредиттик операциялар ъчън кредиттин суммасы, кредиттин мёнёётъ, пайыздык чени, карызгердин тъзългён келишимге ылайык кредитти тёлёёгё мъмкънчълъгън далилдеген финансылык маалыматтар жана кредит боюнча кърёё наркын тастыктаган маалыматтар

2) активдерди сатып алуу же сатууга байланыштуу операциялар ъчън - сатып алуу баасы жана активдин наркын тастыктаган маалыматтар

3) инвестициялар ъчън мындай инвестицияларды коштогон тобокелдиктерге жана МФК, ошондой эле тиешелъъ жак ъчън андан алынган потенциалдуу пайдаларга баа беръълёр;  

4) ошол операциянын зарылчылыгы себебин ырааттуу тъшъндъръълёр

5) активдерди же кызмат кёрсётъълёрдъ сатууну/сатып алууну камтыган операциялар ъчън Директорлор кеьеши активдерди сатып алуу/сатуу же кызматтарды сунуштоо боюнча кеминде 3 сунушту кароого алууга тийиш. Бул сунуштар МФК менен байланыштуу болбогон жактар тарабынан берилъъгё жана сунушталган баа орточо рыноктук баага ылайык келиши зарыл.  

13.4. МФК же ошол тарап менен жалпы кызыкчылыкта байланыштуу болгондор менен болжолдонуп жаткан операцияларга тарап болуп саналган инсайдерлер, ошол операцияга канчалык деьгээлде кызыкдар экендигин жана операциянын башка тарабы менен ёз ара мамилесин баяндаган маалыматты кат жъзъндё беръъгё тийиш. Мындай кат болжолдонуп жаткан операция боюнча добуш беръъгё чейин Директорлор кеьешине сунушталып, Директорлор кеьешинин операцияны жактырган протоколунун бёлъгън тъзъъгё тийиш.  

 

14. Директорлор кеьешинин Тёрагасы ушул Нускоонун 13-пунктунун бардык шарттары кароого алынуучу маселе боюнча Директорлор кеьешинин мъчёлёръ добуш бергенге чейин аткарылгандыгы тууралуу Директорлор кеьешинин мъчёлёрънё кат жъзъндё маалымдашы зарыл. Директорлор кеьешинин кайсы болбосун мъчёсъ добуш беръъгё чейин тастыктаган документтерди карап чыгууга укуктуу. Директорлор кеьешинин добуш берген ар бир мъчёсъ операциянын ишке ашырылышын колдогондугу тууралуу жеке ёзъ жазып кёрсётъшъ зарыл. Резолюция Директорлор кеьешинин мъчёсъ болжолдонуп жаткан операциянын шарттарын кароого алып, аны тъшънгёндъгън ушул нускоонун 13-пунктунун 13.3-пунктчасынын талабы боюнча жъргъзългён талдап-иликтёёлёрдъ окуп чыккандыгын так кёрсётъп, чагылдырышы зарыл.  

 

15. Ушул Нускоонун 13-пунктунун 13.2., 13.3. жана 13.4-пунктчаларынын жоболору ошол эле шарттарда МФК менен жалпы кызыкчылыгы болбогон башка адамдар МФК кардарлары (юридикалык жактар же жеке адамдар) ъчън каралган шарттарда жана талаптарда депозиттик кызматтарды сунуштоо учурунда инсайдерлерден же аффилирленген жактардан депозиттердин кабыл алынышына карата колдонулбайт.  

 

16. Инсайдерге же аффилирленген жакка берилген ар бир кредит кърёё менен камсыз кылынып, аны сатып ёткёръънън таза наркы кеминде:  

16.1. Эгерде, кредит Кыргыз Республикасынын Ёкмётънън баалуу кагаздары же кредитти берген МФКдагы байланыштуу депозит менен камсыз кылынган болсо, кредиттин суммасынын 120 пайызын тъзъъгё тийиш. 

Байланыштуу депозит тёмёнкъ мёёнёттёрдёгъ коррепонденттик эсеп болуп саналбаган ёзънчё мёёнёттъъ депозитти (амататты) тъшъндърёт

- берилип жаткан кредиттин мёёнётънён кем эмес мёёнёттёгъ,  

- кърёё катары талаптагыдай таризделинген,  

- ал боюнча акча каражаттарынын жылышына тыюу салынган,  

- кредит боюнча милдеттенмелер толук аткарылганга чейин, кардарлар алардан пайдала албаган.  

Баалуу кагаз търъндёгъ кърёёлък камсыздоонун рыноктук наркы МФК тарабынан ай сайын кайрадан бааланып турууга тийиш.  

16.2. Кайсы болбосун башка търдёгъ кърёё сунушталган учурда кредиттин суммасынын 140 пайызы.  

Эгерде, кърёёлък камсыздоонун наркы убакыт ёткён сайын ушул Нускоодо белгиленген ёлчёмдён азайып кетсе, анда мындай камсыздоо жёнъндё жаьы келишим тъзъъ же кърёё келишимине ёзгёртъълёрдъ киргизъъ аркылуу, талап кылынган ёлчёмгё чейин кошумчаланып, кошумча кърёёлък мълк менен гарантияланып же кайра баалоодон кийинки 15 къндён кечиктирбестен, белгиленген талапты аткаруу ъчън жетиштъъ нарктагы кърёёнън жаьы търъ менен алмаштырылууга тийиш.  

 

17. Инсайдерге же аффилирленген жакка кредит беръъ чечими жактырылып жана ал берилгенден кийин, мындай кредит МФК менен жалпы кызыкчылыгы болбогон башка адамдарга МФК кардарларга (юридикалык жактар же жеке адамдар) берилген кредиттердей эле тескёёгё алынып (кёз салынып жана бааланып) турууга тийиш. Аффилирленген жактарга инвестициялар да МФК менен жалпы кызыкчылыгы болбогон башка адамдарга МФК кардарларга (юридикалык жактар же жеке адамдар) инвестициялардай эле, мезгил-мезгили менен баа берилип кёз салынып туруга тийиш.  

 

18. Эгерде кызыкчылыктар каршы келип, Директорлор кеьеши инсайдерлер жана/же аффилирленген жактар менен операциялар боюнча добуш беръъдён баш тартып же чечим кабыл алууга мъмкънчълъгъ болбосо, Директорлор кеьеши бул маселени акционерлердин кийинки кезексиз жалпы жыйынынын же жылдык жыйынтык кароосуна сунуштоосу мъмкън. Директорлор кеьешинин мындай чечими, эгерде ал ъчън Директорлор кеьешинин мъчёлёрънън тизмеси боюнча курамынын 2/3 добуш берген шартта, кабыл алынган катары эсептелинет. Директорлор кеьеши болжолдонуп жаткан операцияны кылдат чагылдырган ушул талдап-иликтёёлёрдъ камтыган отчетту акционерлердин жалпы жыйынынын кароосуна сунуштоого тийиш. Ушул операцияларда артыкчылыктарга ээ болушу мъмкън акционер (тике же кыйыр търдё же жалпы кызыкчылкка ээ адам аркылуу) талкууга катышпай, добуш беръъгё таасир этип же ага аракет кыла албай, же болбосо операцияны колдоого алуу боюнча добуш бере албайт. Акционерлер инсайдерлерге жана/же аффилирленген жактарга, эгерде ал ъчън жыйынга катышкан акционерлердин жалпы санынын 2/3 добуш берген болсо гана, артыкчылыктарды беръъчъ операцияларды жактырышы мъмкън.  

Таламдардын каршы келип калуусуна тиешелъъ маселелерди кароону акционерлер жыйынына ёткёръп беръъ тажрыйбасы алыгылыктуу болуп саналбайт жана ёзгёчё жагдайларда гана (добуш беръъдён баш тартуу же келип чыккан маселе боюнча чечим кабыл алуу мъмкънчълъгънън жоктугу) колдонулушу мъмкън. Тъпкълъгъндё келип, МФКнын ишенимдъъ жана коопсуз иши ъчън жоопкерчилик МФКнын Директорлор кеьешине жъктёлёт. Директорлор кеьеши маселени акционерлердин жалпы жыйынына ёткёръп беръъ чечими кабыл алынганга чейин маселенин МФКнын кызыкчылыгында чечилиши ъчън бардык мъмкън болгон аракетти кёръъгё тийиш.  

 

19. МФК, аларга тёмёнкъдёй мъмкънчълъктёрдъ беръъ максатында кандайдыр бир жактар менен бътъмгё келише албайт

- МФКнын инсайдери жана аффилирленген жагы алдында анын милдеттенмесин тёлёёгё

-МФКнын инсайдеринен же аффилирленген жагынан кандайдыр бир мълктъ сатып алууга:  

- МФКнын аффилирленген жагы эмитирлеген баалуу кагаздарды сатып алууга. 

 

20. Эгерде МФКлар ёз каражаттары менен коммерциялык же башка банктык эмес уюмга катыша турган болсо, анда МФКга кандай болбосун финансылык салымдарды жана кредиттерди кошо алганда, мындай инвестициялардын максималдуу ёлчёмъ Улуттук банк белгиленген мааниге дал келъъгё тийиш. Мындай инвестициялардын жалпы ёлчёмъ Улуттук банктын талаптарына дал келъъгё тийиш.  

 

3. Протоколдор жана отчеттор 

 

21. МФК, Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына жана ушул Нускоонун талаптарына ылайык документтерди жазып толтурууга тийиш. Бул жазууларда инсайдерлер жана аффилирленген жактар менен же алар менен байланыштуу башка жактар менен барык операциялардын суммасы жана шарттары кёрсётългён маалыматты камтууга тийиш. 

 

22. МФКлар алардын инсайдерлери башка МФКдан алган кредиттер, инсайдерлердин башка операциялары тууралуу докуметтерди жъргъзъъгё тийиш. Башка ФКМдан кредит алган же кредит алууга билдирме менен кайрылган ар бир инсайдер МФКга жарым жылда кеминде бир жолу отчеттук мезгил ичинде орун алган жана жаьыдан кабыл алынган кредиттери жёнъндё кат жъзъндёгъ отчетторун, отчеттон кийинки айдын онунан кечиктирбестен берип турууга тийиш. Мына ушул отчеттордун эсебин жъргъзъъ ъчън ёзънчё кёктёмё ачылып, алар жаьыртылган учурда атайы протокол тъзълъп, анда отчеттук мезгил ичинде жол берилген бардык ёзгёртъълёр чагылдырылышы зарыл.  

 

23. МФКнын Директорлор кеьешинин ар бир мъчёсъ жана кызмат адамдары жылына эь аз дегенде бир жолу МФКнын Директорлор кеьешине жана жетекчилигине ёздёрънън коммерциялык бизнесине тиешелъъ ж.б. материалдык таламдарына тиешелъъ маалыматтарды кат жъзъндё баяндап берип турушу зарыл. Отчётто МФКнын Директорлор кеьешинин мъчёлёръ жана кызмат адамдары менен байланыштуу адамдардын тизмегин жана МФК менен жалпы кызыкчылыкка ээ кызмат адамдарынын тизмегин камтууга тийиш. Директорлор кеьешинин мъчёлёръ жана кызмат адамдары берилген ушул отчетторго кандай болбосун ёзгёртъълёр киргизилсе, ал тууралуу эки жумуш кънъ ичинде кат жъзъндё МФКнын Директорлор кеьешине жана жетекчилигине маалымдоого тийиш. 

 

25. МФКлар ёз ишин ушул Нускоонун талаптарына ылайык келишин камсыз кылуу ъчън ички контролдуктун шайкеш системасын колдоого алып турууга тийиш. МФКлар ушул Нускоого карата тиркеменин 1,4-формасы боюнча отчетторду Мезгил-мезгили менен берилъъчъ отчеттордун курамында ай сайын, ал эми 2, 3, 5, 6, 7, 8 формасы боюнча жарым жылда бир жолу Улуттук банкка берип турушу зарыл.  

 

26. Ушул Нускоонун талабына ылайык талап кылынган бардык отчеттор, тиркемелер менен кошо МФКларда кредит боюнча карыздардын орду жабылып, инсайдерлер же аффилирленген жактар менен операциялар аягына чыккандан кийин, кеминде беш жыл сакталып турушу зарыл.  

 

«Депозиттерди тартуу менен иш алып барган  

микрофинансылык компаниялардын инсайдерлер 

жана аффилирленген жактар 

менен операцияларына  

карата талаптар жёнъндё» нускоого карата тиркеме 

 

1- форма. АФФИЛИРЛЕНГЕН ЖАКТАР МЕНЕН ЖЪРГЪЗЪЛГЁН АКТИВДЪЪ ОПЕРАЦИЯЛАР  

ЖЁНЪНДЁ КЫСКАЧА МААЛЫМАТ 

(миь сом) 

№ 

Аффилирленген жак жёнъндё маалымат 

МФК ээлик кылган, аффилирленген жактын финансылык катышуусунун (акциясынын) ълъшъ (%) 

Аффилирленген жак ээлик кылган, МФК акцияларынын ълъшъ 

(%) 

Аффилир-ленген жактын аталышы 

 

Тобу 

Аффилирленген жактын чогуу алгандагы карызы 

Классифи-кациялоо категория-сы 

Мёё-нётъ-ндё тёлё-нбё-гён акти-вдер 

Кредиттер жана финансылык ижара 

Пайыздык чен (%) 

Жана башка актив-дер 

Пайыздык чен 

(%) 

Баланстан тышкаркы милдетте-нмелер 

Бар-дыгы бо-луп 

10 

11 

12 

13 

  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

10 

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

11 

Аффилирленген жак менен жъргъзългён бардыгы болуп операциялар 

  

  

  

  

  

12 

Бир аффилирленген жакка эь ири карыз  

  

  

  

  

  

 

 

 

 

2-форма. АФФИЛИРЛЕНГЕН ЖАКТАР МЕНЕН ЖЪРГЪЗЪЛГЁН ОПЕРАЦИЯЛАР ЖЁНЪНДЁ ЖАЛПЫ МААЛЫМАТ 

 

№ 

Аффилирленген жактын аталышы 

Операцияла-рлын суммасы (миь сом) 

Опера-циялар-дын търъ 

Операция башталган кън 

Операцияны аяктоо мёёнётъ жана кънъ 

Пайыз-дык чен 

(%) 

Кредитке карата кърёё 

Кърёё ээси 

Операцияны жъргъзъъ шарттары 

Эскертъъ 

 

Тёмёндё маалыматтарды ачып кёрсётъънън мисалдары келтирилген

1-мисал: 

МФКнын туунду компаниясы. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2-мисал: 

МФКнын эь ири акциялар топтомуна ээлик кылган компания 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3-форма. МФКлардын АФФИЛИРЛЕНГЕН ЖАКТАР ЖЁНЪНДЁ МААЛЫМАТТАРЫ 

 

№ 

Аффилирленген жактын аталышы 

Аффилирленген жактын МФК менен мамилесинин мънёзъ (холдингдик компания, туунду компания жана башкалар

МФК менен мамилеге карата акцияларга/ълъштёргё ээлик кылуу пайызы (%) 

Аффилирленген жактын аталышы/негизги иш 

Эскертъъ 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

… 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4-форма. ИНСАЙДЕРЛЕР МЕНЕН ЖЪРГЪЗЪЛГЁН АКТИВДЪЪ ОПЕРАЦИЯЛАР ЖЁНЪНДЁ КЫСКАЧА МААЛЫМАТ 

 

(миь сом) 

№ 

Инсайдер жёнъндё маалымат 

Инсай-дердин аталы-шы 

 

Тобу 

Инсайдердин чогуу алгандагы карызы 

 

 

Кредиттер жана финансылык ижара 

Пайыздык чен 

(%) 

Жана башка активдер 

Пайыздык чен 

(%) 

Баланстан тышкаркы милдеттен-мелер 

Барды-гы болуп 

класси-фикациялоо катего-риясы 

Мёёнётън-дё тёлёнбёгён активдер 

(къндёрдё) 

10 

11 

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

10 

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

11 

Инсайдер менен жъргъзългён бардыгы болуп операциялар 

  

  

  

12 

Бир инсайдерге эь ири карыз  

  

  

  

 

 

 

 

 

5-форма. ИНСАЙДЕРЛЕР МЕНЕН ЖЪРГЪЗЪЛГЁН ОПЕРАЦИЯЛАР ЖЁНЪНДЁ ЖАЛПЫ МААЛЫМАТ 

 

№ 

Инсайдердин аты-жёнъ 

Операция-лардын суммасы (миь сом) 

Операция-лардын търъ 

Операция башталган кън 

Операцияны аяктоо мёёнётъ жана кънъ  

Пайыздык чен (%) 

Кредитке карата кърёё 

Кърёё-нън ээси 

Опеарцияны жъргъзъъ шарттары 

Эскертъъ 

 

Тёмёндё маалыматтарды ачып кёрсётъънън мисалдары келтирилген

1-мисал: 

МФК Башкармалыгы-нын Тёрагасынын аты-жёнъ; 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

МФК Башкармалыгы-нын Тёрагасынын агасы, аты-жёнъ; 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Х компаниясы, МФК Башкармалыгы-нын Тёрагасынын атасы Х компаниясынын 50% акциясына ээлик кылат  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2-мисал: 

МФКнын эь ири акциялар топтомуна ээлик кылгандар 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

… 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6-форма. ИНСАЙДЕРДИН ТУУГАНДАРЫНЫН КАТАРЫНА КИРГЕН АДАМДАР ЖЁНЪНДЁ МААЛЫМАТ 

 

№ 

Инсайдердин аты-жёнъ 

МФКда ээлеген кызматы 

Жакын тууганынын аты-жёнъ 

Туугандык даражасы (ата-энеси, къйёёсъ/аялы ж.б.) 

1. 

 

 

 

 

2. 

 

 

 

 

…… 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

7-форма БАШКА БАЙЛАНЫШТУУ АДАМДАР ЖЁНЪНДЁ МААЛЫМАТТАР 

 

№ 

Инсайдердин аты-жёнъ 

МФКда ээлеген кызматы 

Байланыштуу адамдын аты-жёнъ 

Байланыштуулук даражасын ачып кёрсётъъ 

1. 

 

 

 

 

2. 

 

 

 

 

… 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

8-форма. МФКНЫН ИНСАЙДЕРЛЕРИ КАТАРЫНА КИРГЕН ЮРИДИКАЛЫК ЖАКТАР ИНСАЙДЕРЛЕРДИН ТУУГАНДАР ЧЁЙРЁСЪНЁ КИРГЕН АДАМДАР ЖЕ БОЛБОСО КОНТРОЛДУКТУ ЖЪЗЁГЁ 

АШЫРЫШКАН БАШКА БАЙЛАНЫШТУУ ЖАКТАР 

 

№ 

Инсайдердин аты-жёнъ 

МФКда ээлеген орду 

Юридикалык жактын аталышы/негизги иш 

Инсайдерге карата катышы жана юридикалык жактардын акцияларына ээлик кылышынын ълъшъ (%) 

1. 

 

 

 

 

2. 

 

 

 

 

…