Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы

Түзүлгөн күнү: 2024-09-27

Долбоор

Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасынын

«Ислам банк иши жана каржылоо принциптери боюнча операцияларды жүзөгө ашырган микрофинансылык уюмдардын ишин жөнгө салуу эрежелерин» бекитүү тууралуу» токтомуна өзгөртүүлөрдү киргизүү жөнүндө

Кыргыз Республикасынын «Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы жөнүндө» конституциялык Мыйзамынын 9 жана 64-беренелерине ылайык, Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасы токтом кылат:

1. Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасынын

2014-жылдын 30-майындагы №24/11 «Ислам банк иши жана каржылоо принциптери боюнча операцияларды жүзөгө ашырган микрофинансылык уюмдардын ишин жөнгө салуу эрежелерин» бекитүү тууралуу» токтомуна өзгөртүүлөр киргизилсин (кошо тиркелет).

2. Токтом расмий жарыяланган күндөн он беш күн өткөндөн кийин күчүнө кирет.

3. Юридика башкармалыгы:

- тиешелүү документтер келип түшкөн күндөн кийинки 3 (үч) жумуш күнү ичинде ушул токтомдун Улуттук банктын расмий интернет-сайтында жарыяланышын камсыз кылсын;

- расмий жарыялангандан кийин токтомду Кыргыз Республикасынын ченемдик укуктук актыларынын мамлекеттик реестринде чагылдырылышы үчүн Кыргыз Республикасынын Юстиция министрлигине жөнөтсүн.

4. Көзөмөлдөө методологиясы башкармалыгы 3 (үч) жумуш күнү ичинде ушул токтом менен «Микрофинансы уюмдарынын ассоциациясы» юридикалык жактар бирикмесин жана микрофинансылык уюмдарды тааныштырсын.

5. «Башкарманын катчылыгы» бөлүмү 3 (үч) жумуш күнү ичинде ушул токтом менен Улуттук банктын Банк эмес уюмдарды көзөмөлдөө башкармалыгын, областтык башкармалыктарын жана Баткен областындагы өкүлчүлүгүн тааныштырсын.

6. Токтомдун аткарылышын контролдоо Көзөмөлдөө методологиясы башкармалыгынын ишин тескөөгө алган Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасынын мүчөсүнө жүктөлсүн.

Долбоор

Кыргыз Республикасынын

Улуттук банк Башкармасынын

2024-жылдын «__» ________

№________________________

токтомуна карата тиркеме

Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасынын

2014-жылдын 30-майындагы №24/11 «Ислам банк иши жана каржылоо принциптери боюнча операцияларды жүзөгө ашырган микрофинансылык уюмдардын

ишин жөнгө салуу эрежелерин» бекитүү тууралуу» токтомуна

өзгөртүүлөр

1. Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасынын 2014-жылдын

30-майындагы №24/11 «Ислам банк иши жана каржылоо принциптери боюнча операцияларды жүзөгө ашырган микрофинансылык уюмдардын ишин жөнгө салуу эрежелерин» бекитүү тууралуу» токтомуна төмөнкү өзгөртүүлөр киргизилсин:

Жогоруда аталган токтом менен бекитилген Ислам банк иши жана каржылоо принциптери боюнча операцияларды жүзөгө ашырган микрофинансылык уюмдардын ишин жөнгө салуу эрежелеринде:

биринчи главанын:

- 1-пункту төмөнкү редакцияда берилсин:

«1. Бул эреже Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы тарабынан лицензияланган жана жөнгө салынган, ислам банк иши жана каржылоо принциптери боюнча операцияларды жүзөгө ашырган микрофинансылык уюмдардын (мындан ары – Эрежелер), анын ичинде «ислам терезесине» ээ микрофинансылык уюмдардын (мындан ары – МФУ) ишин жөнгө салат.»;

- 3-пункт төмөнкү редакцияда берилсин:

«3. МФУ тобокелдиктерди тескөө боюнча өзүнүн ички саясатына ылайык, Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын ченемдик укуктук актыларында МФУ үчүн белгиленген маанилерди бузбастан, экономикалык ченемдер боюнча кыйла жогору талаптарды белгилей алат.»;

- 6-пунктунда «Микрофинансылык уюмдар» деген сөздөр «МФУ» дегенге алмаштырылсын;

- 8-пункту төмөнкү редакцияда берилсин:

«8. МФУ ички аудитти эсептеринин аныктыгын текшерүү, ички контролдоо системасынын шайкештигине жана натыйжалуулугуна, тобокелдиктерди тескөө жана МФУнун ишинин Кыргыз Республикасынын ченемдик укуктук актыларына ылайык келишине баа берүү максатында жүзөгө ашырат. Бул үчүн микрофинансылык компания (мындан ары – МФК) өз ички аудит кызматын милдеттүү түрдө түзүүгө тийиш, ал эми микрокредиттик компания (мындан ары – МКК) жана микрокредиттик агенттик (мындан ары – МКА) ички аудит кызматын түзүшү мүмкүн.»;

- 8-2-пункттун экинчи абзацы төмөнкү редакцияда берилсин;

«Дүңүнөн каржылоо менен иш алып барган МФУ дегенден улам, дүңүнөн каржылоо үлүшү анын каржылоо боюнча портфелинин 70 пайызынан ашыгын түзгөн МФУну түшүнүүгө болот.»;

экинчи главада:

- 2-главанын аталышы төмөнкү редакцияда берилсин:

«2-глава. Аманаттарды кабыл албаган микрофинансылык компаниялардын ишин жөнгө салуу»;

- 9-пунктунун бешинчи абзацы төмөнкү редакцияда берилсин:

«- бир эле ошол кардарга же байланыштуу жактар тобуна жаңыдан түзүлгөн МФКлар үчүн (жеке адамдардан жана юридикалык жактардан мөөнөттүү аманаттарды тартпаган) белгиленген минималдуу уставдык капитал өлчөмүнүн үч пайызынан ашпаган өлчөмдө сунушталуучу каржылоонун чогуу алгандагы максималдуу өлчөмү;»;

- 12-пунктунун тогузунчу абзацы алып салынсын;

- глава төмөнкү мазмундагы 12-1- пункт менен толукталсын:

«12-1. Өздүк капиталдын минималдуу өлчөмүнүн ченеминин маанисин минималдуу уставдык капиталдын 100% нан кем эмес деңгээлде кармап туруу зарыл.

Өздүк капиталдын минималдуу өлчөмүнүн ченеми төмөнкү формула боюнча аныкталат:

СК / УК * 100%, мында:

СК – баалоо күнүнө карата МФКнын өздүк капиталы (ушул Эреженин 12-пунктуна ылайык);

УК – аманаттарды кабыл албаган, жаңыдан түзүлүп жаткан МФКлар үчүн минималдуу уставдык капитал, Улуттук банк Башкармасынын 2022-жылдын 5-октябрындагы №2022-П-33/61-2-(НФКУ) «Банк эмес финансы-кредит уюмдарынын уставдык капиталынын минималдуу өлчөмү жөнүндө» токтому менен белгиленген минималдуу уставдык капитал.»;

- 13-пунктундагы «бүтүмү» деген сөз «келишими» дегенге алмаштырылсын;

- глава төмөнкү редакциядагы 13-4 пункт менен толукталсын:

«13-4. Мүлккө (негизги каражаттарга) инвестициялардын максималдуу өлчөмү МФКнын өздүк капиталынын өлчөмүнүн 20% ашпоого тийиш.

Мүлк дегенден улам, МФКга таандык же ижара келишими боюнча МФКнын карамагында турган жана/же негизги каражат катары колдонулуп жаткан/колдонула турган мүлктү (анын ичинде курулуп жаткан/курулуучу кыймылсыз мүлк, транспорт каражаттары ж.б.) түшүнүүгө болот.»;

- 15-пункту төмөнкү редакцияда берилсин:

«15. Аманаттарды кабыл албаган МФКлар, юридикалык жактардан жана жеке адамдардан – МФКнын уюштуруучуларынан (акционерлеринен), аффирленген жана юридикалык жактардан акча каражаттарын алууга укуктуу.

Уюштуруучулардан (акционерлерден) жана аффилирленген жактардан карызга алынган каражаттар боюнча үстөк баа/кирешелүүлүк чени Улуттук банктын эсептик ченинен 5 пайыздык пункттан ашпоого тийиш.»;

- глава төмөнкү мазмундагы 15-2-пункт менен толукталсын:

«15-2. Финансылык отчеттуулуктун формаларына жана инвестициялар, уюштуруучулардан карыз алуулар жөнүндө маалыматтарга МФК башкармасынын төрагасы же биринчи кол коюуга расмий укугу бар башка адам, ошондой эле маалыматтарды даярдоо жана берүү үчүн жооптуу башка адам кол коюуга тийиш.»;

төртүнчү главада:

- 4-главанын аталышы төмөнкү редакцияда берилсин:

«4-глава. Аманаттарды кабыл алган микрофинансылык компаниялардын ишин жөнгө салуу»;

- 22-пункту төмөнкү редакцияда берилсин:

«22. Аманаттарды кабыл алуу операцияларын жүзөгө ашырган МФКлар Улуттук банк тарабынан белгиленген экономикалык ченемдерди, анын ичинде төмөнкүлөрдү сактоого милдеттүү:

- төлөнгөн уставдык капиталдын минималдуу өлчөмүн;

- өздүк капиталдын минималдуу өлчөмүн (М1);

- капиталдын жетиштүүлүк (шайкештик) ченеми (М2);

- бир кардарга карата тобокелдиктин максималдуу өлчөмүн (М3);

- ликвиддүүлүк ченемин (М4);

- аманаттарды кайтаруу боюнча тобокелдикти чектөө ченемин (М5);

- МФК менен аффилирленген жана байланыштуу жактар менен операциялар боюнча тобокелдиктин максималдуу өлчөмүн;

- МФКнын бир кызматкеринин компания тарабынан сунушталган каржылоо боюнча чогуу алгандагы максималдуу карызын;

- МФУ, лизингдик компанияларга жана банктарга инвестициялардын чогуу алгандагы максималдуу өлчөмүн;

- мамлекеттик эмес карыздык баалуу кагаздарга инвестициялардын өлчөмүн;

- мүлккө (негизги каражаттарга) инвестициялардын максималдуу өлчөмүн.»;

- глава төмөнкү мазмундагы 22-1- пункт менен толукталсын:

«22-1. Микрофинансылык компаниялар жеке адамдардан жана юридикалык жактардан кеминде 30 күндүк мөөнөткө мөөнөттүү аманаттарды гана тартууга укуктуу.»;

- 23-пункттун биринчи абзацы төмөнкү редакцияда берилсин:

«23. Аманаттарды кабыл алуу операцияларын жүзөгө ашырган МФКлар, төмөнкү укуктарга ээ эмес:»;

бешинчи главада:

- 5-главанын аталышы төмөнкү редакцияда берилсин:

«5-глава. Аманаттарды кабыл алуу операцияларын жүзөгө ашырган микрофинансылык компаниялар үчүн экономикалык ченемдер жана аларды эсептөө тартиби»;

- 24-пункту төмөнкү редакцияда берилсин:

«24. Мөөнөттүү аманаттарды кабыл алуу боюнча операцияларды жүзөгө ашырган микрофинансылык компаниялардын уставдык капиталына карата талаптар Улуттук банк Башкармасынын 2022-жылдын 5-октябрындагы №2022-П-33/61-2-(НФКУ) «Банк эмес финансы-кредит уюмдарынын уставдык капиталынын минималдуу өлчөмү жөнүндө» токтому менен белгиленген»;

- 25-пункту төмөнкү редакцияда берилсин:

«Минималдуу өздүк капиталдын (М1) ченеминин мааниси уставдык капиталдын минималдуу өлчөмүнөн 100% кем эмес деңгээлде сакталуусу зарыл.

Минималдуу өздүк капиталдын (М1) ченеми төмөнкү формула боюнча аныкталат:

М1 = СК / УК Ч 100%, мында:

СК – баа берүү күнүнө карата микрокафинансылык компаниялардын өздүк капиталы (ушул Эрежелердин 12-пункту);

УК – аманаттарды кабыл алган, жаңыдан түзүлүп жаткан МФКлар үчүн Улуттук банк Башкармасынын 2022-жылдын 5-октябрындагы №2022-П-33/61-2-(НФКУ) «Банк эмес финансы-кредит уюмдарынын уставдык капиталынын минималдуу өлчөмү жөнүндө»

токтому менен белгиленген минималдуу уставдык капитал.»;

- 27-пунктунун:

төртүнчү абзацындагы «бүтүмү» деген сөз «келишими» дегенге алмаштырылсын;

он биринчи абзацтагы расмий тилинде «одни» деген сөз «один» дегенге алмаштырылсын;

- 28-пунктунун:

экинчи абзацындагы «акча каражаттары» деген сөздөр «аманаттар» дегенге алмаштырылсын;

- бешинчи абзацы төмөнкү редакцияда берилсин:

«ОБ - МФКнын милдеттенмелери, анын ичинде эсептөөлөр баалоо учурунан тартып 30 күн ичинде баштала турган, тартылган аманаттар.»;

- сегизинчи абзацы төмөнкү редакцияда берилсин:

«- депозиттик базанын түзүмүн жана туруктуулугун (аманаттарды кайтаруунун мөөнөттөрүн, булактардын топтолушун, үстөк баанын өлчөмүн аныктоо саясатын);»;

- 29-пунктунун:

биринчи абзацындагы «акча каражаттарын» деген сөздөр «аманаттарды» дегенге алмаштырылсын;

төртүнчү абзацындагы «акча каражаттарынын» деген сөздөр «аманаттардын» дегенге алмаштырылсын;

- 30-пункту төмөнкү редакцияда берилсин:

«30. Депозиттерди тартуу менен иш алып барган МФКлар, аффилирленген жана байланыштуу жактар менен операцияларды Улуттук банк Башкармасынын 2017-жылдын 15-июнундагы №2017-П-12/25-6-(НПА) токтому менен бекитилген «Депозиттерди тартуу менен иш алып барган микрофинансылык компаниялардын, турак жай-сактык кредиттик компаниялардын аффилирленген жана байланыштуу жактар менен операцияларына карата талаптар жөнүндө» нускоого ылайык жүзөгө ашырышат. Аффилирленген жана байланыштуу жактар менен операциялар боюнча тобокелдиктин аффилирленген жана байланыштуу жактардын МФК алдындагы чогуу алгандагы карызы катары туюндурулган максималдуу өлчөмү, МФКнын өздүк капиталынын 60% ашпоого тийиш.

МФК каржылоону берген, МФКнын бир кызматкеринин чогуу алгандагы карызы МФКнын өздүк капиталынын өлчөмүнүн 5% ашпоого тийиш жана ал төмөнкү формула боюнча аныкталат:

СЗС / СК * 100% ≤ 5%, мында:

СЗС – МФК баалоо датасына карата каржылоо берген, МФКнын бир кызматкеринин чогуу алгандагы карызы;

СК – МФКнын баалоо датасына карата өздүк капиталы.

Бардык аффилирленген жана/же ал менен байланыштуу жактарга берилген бүтүндөй каржылоонун жана аларды алмаштыруучулардын жалпы суммасы МФКнын өздүк капиталынын 60% ашса, МФК аффилирленген жана ал менен байланыштуу жактарга каржылоо берүүгө укуксуз.

МФКнын кызмат адамдарына жана кызматкерлерине каржылоо берүү операциялары Улуттук банк Башкармасынын токтому менен бекитилген «Депозиттерди тартуу менен иш алып барган микрофинансылык компаниялардын, турак жай-сактык кредиттик компаниялардын аффилирленген жана байланыштуу жактар менен операцияларына карата талаптар жөнүндө» нускоодо көрсөтүлгөн талаптар сакталган шартта гана жүзөгө ашырылат.»;

- 31- пунктунун:

биринчи абзацы төмөнкү редакцияда берилсин:

«31. Микрофинансылык уюмдарга, лизингдик компанияларга жана банктарга инвестициалардын чогуу алгандагы өлчөмү боюнча төмөнкүдөй талаптар белгиленет:»;

үчүнчү абзацындагы «бүтүмү» деген сөз «келишими» дегенге алмаштырылсын;

- глава төмөнкү мазмундагы 32-1 -пункт менен толукталсын:

«32-1. Аманаттарды кабыл алган МФКлар үчүн мүлккө (негизги каражаттарга) инвестициялардын максималдуу өлчөмү.

Мүлккө (негизги каражаттарга) инвестициялардын максималдуу өлчөмү МФКнын өздүк капиталынын өлчөмүнүн 20% ашпоого тийиш.

Мүлк дегенден улам МФКга таандык же ижара келишими боюнча МФКнын карамагында турган жана/же негизги каражат катары колдонулуп жаткан/колдонула турган мүлктү (анын ичинде курулуп жаткан/курулуучу кыймылсыз мүлк, транспорт каражаттары ж.б.) түшүнүүгө болот»;

- глава төмөнкү мазмундагы 32-2- пункт менен толукталсын:

«32-2. Аманаттарды тартуу менен иш алып барган МФК, юридикалык жактардан жана жеке адамдардан – МФКны уюштуруучулардан (акционерлерден), аффирленген жана юридикалык жактардан каражаттарды карыз алууга укуктуу.

алтынчы главада:

- 6-главанын аталышы төмөнкү редакцияда берилсин:

«6-глава. МФКнын экономикалык ченемдерди жана талаптарды сактоо жана алардын Улуттук банкка маалымат берүү тартиби»;

- 35-пункту төмөнкү редакцияда берилсин:

«35. МФКлар мезгил-мезгили менен берилүүчү регулятивдик отчеттун алкагында белгиленген талаптарга жана мөөнөттөргө ылайык экономикалык ченемдердин аткарылышы боюнча маалыматтарды Улуттук банкка берип турууга тийиш.»;

- глава төмөнкү мазмундагы 35-1 пункт менен толукталсын:

«35-1. Жыл сайын, көз карандысыз тышкы аудиторлордун күчү менен көз карандысыз тышкы аудит жүргүзүлгөндөн кийин, МФК Улуттук банкка тышкы аудитордун өзгөртүүсү жок толук отчетунун бир нускасын (көчүрмөсүн), анын ичинде жетекчиликке катты микрофинансы компаниясынын тышкы аудитору отчетту берген учурдан кийинки 30 (отуз) күндүн ичинде берүүгө милдеттүү.»;

- глава төмөнкү мазмундагы 38-1 пункт менен толукталсын:

«38-1. МФК жарыялангандан кийинки 5 (беш) жумуш күнү ичинде, басылманын 1 (бир) нускасын (көчүрмөсүн) кошо тиркөө менен жана/же БФКУнун финансылык отчет жарыяланган расмий интернет – сайтына (маалымат агенттигинин порталына) шилтемени көрсөтүү аркылуу жарыяланган көчүрмөнү кошо тиркөө менен Улуттук банкка берүүгө тийиш. Маалымат агенттигинин расмий интернет сайтына/порталына шилтеме электрондук почта аркылуу Улуттук банктын ыйгарым укуктуу түзүмдүк бөлүмүнө жөнөтүлүүгө тийиш.»;

- глава төмөнкү мазмундагы 38-2 пункт менен толукталсын

«38-2. Эгерде МФКнын үчүнчү жактар алдында милдеттенмеси болсо, ошондой эле төмөнкү учурлардын биринде МФКнын ишинин туруктуулугуна коркунуч жаралган шартта, Улуттук банк МФКга дивиденддерди төлөөгө чектөө киргизиши мүмкүн, эгерде:

1) бул Улуттук банк тарабынан белгиленген экономикалык ченемдердин бузулушуна алып келсе;

2) Улуттук банк тарабынан белгиленген, уставдык капиталдын минималдуу өлчөмү жана/же өздүк (жөнгө салуучу) капиталдын минималдуу өлчөмү камсыз кылынбаса;

3) өткөн жылдардын чыгашалары болгон учурда, ошондой эле Улуттук банктын ченемдик укуктук актыларында белгиленген талаптар актарылбаган учурда.

Эскертүү: Үчүнчү жактар алдындагы милдеттенмелер дегенден улам, МФК менен байланышпаган юридикалык жактардан жана жеке адамдардан тартылган жана МФКнын негизги ишине багытталган акча каражаттарын түшүнүүгө болот.»;

жетинчи главаднын:

39-пунктундагы «бүтүмдөрүн» деген сөз «келишимдерин» дегенге алмаштырылсын;

- 40-пункту төмөнкү редакцияда берилсин:

«40. МКК тарабынан бир эле ошол адамга же байланыштуу жактар тобуна берилүүчү каржылоонун чогуу алгандагы максималдуу өлчөмү Улуттук банк Башкармасынын

2022-жылдын 5-октябрындагы №2022-П-33/61-2-(НФКУ) «Банк эмес финансы-кредит уюмдарынын уставдык капиталынын минималдуу өлчөмү жөнүндө» токтомунда белгиленген, жаңыдан түзүлүп жаткан МККлар үчүн уставдык капиталдын минималдуу өлчөмүнүн 10 (он) пайызынан ашпаган өлчөмдө аныкталууга тийиш.»;

- 42-1-пунктунун:

биринчи абзацындагы «бүтүмү» деген сөз «келишими» дегенге алмаштырылсын;

бешинчи абзацындагы «бүтүмү» деген сөз «келишими» деген сөзгө алмаштырылсын;

- глава 43-1 пункту менен төмөнкү редакцияда толукталсын:

«43-1. МКК, анын ичинде дүң каржылоону ишке ашырган МКК юридикалык жактардан жана жеке адамдардан – МККны уюштуруучулардан (акционерлерден), аффирленген жана юридикалык жактардан каражаттарды карыз алууга укуктуу.

- 44 пункт төмөнкү редакцияда берилсин:

«44. Дүңүнөн каржылоо менен иш алып барган жана кредиторлор (анын ичинде ФКУ) алдында милдеттенмелерге ээ МККлар капиталдын жетиштүүлүк (шайкештик) ченемин сактоого тийиш.

Капиталдын жетиштүүлүк (шайкештик) ченеминин (М2) маанисин 15 пайыздан кем эмес деңгээлде кармап туруу зарыл.

Капиталдын жетиштүүлүк (шайкештик) ченеми төмөнкү формула боюнча аныкталат:

M2 = СК / СА * 100%, мында:

СК – МККнын баалоо күнүнө карата өздүк капиталы;

СА – валюталык тобокелдиктерди хеджирлөө максатында, улуттук валютадагы аманаттарга тартылган каражаттар суммасынын өлчөмүндө финансы-кредит уюмдарында күрөө катары жайгаштырылган, кардарлардын депозиттеринин суммасын минуска чыгаруу менен баа берүү күнүнө карата баланстык активдердин суммасы.»;

- глава төмөнкү мазмундагы 45-1 пункт менен толукталсын:

«45-1. Өздүк капиталдын минималдуу ченеминин маанисин минималдуу уставдык капиталдын өлчөмүнүн кеминде 100% деңгээлде кармап туруу зарыл.

МККнын өздүк капиталынын минималдуу өлчөмүнүн ченеми төмөнкү формула боюнча аныкталат:

СК / УК * 100%, мында:

СК – ушул Эрежелердин 45-пунктуна ылайык баалоо күнүнө карата МККнын өздүк капиталы;

УК – Улуттук банк Башкармасынын 2022-жылдын 5-октябрындагы №2022-П-33/61-2-(НФКУ) «Банк эмес финансы-кредит уюмдарынын уставдык капиталынын минималдуу өлчөмү жөнүндө» токтому менен белгиленген, жаңыдан түзүлүп жаткан МФКлар үчүн минималдуу уставдык капитал.»;

- глава төмөнкү мазмундагы 45-2 пункт менен толукталсын:

«45-2. Эгерде МФКнын үчүнчү жактар алдында милдеттенмеси болсо, ошондой эле төмөнкү учурлардын биринде МФКнын ишинин туруктуулугуна коркунуч жаралган шартта, Улуттук банк МККга дивиденддерди төлөөгө/пайданы бөлүштүрүүгө чектөө киргизиши мүмкүн, эгерде:

1) бул Улуттук банк тарабынан белгиленген экономикалык ченемдердин бузулушуна алып келсе;

3) өткөн жылдардын чыгашалары болгон учурда, ошондой эле Улуттук банктын ченемдик укуктук актыларында белгиленген талаптар аткарылбаган учурда.

- 47-пунктунда «бүтүмү» деген сөз «келишими» деген сөзгө алмаштырылсын;

- глава 47-пункту менен төмөнкү редакцияда толукталсын:

«47-1. Кыргыз Республикасынын «Кыргыз Республикасындагы микрофинансылык уюмдар жөнүндө» Мыйзамынын 2-беренесинин максаттарын эске алуу менен МКАнын ошол эле бир карыз алуучуга же байланыштуу адамдар тобуна ушул Эрежелердин

47-пунктунда белгиленген каржылоонун максималдуу өлчөмүнөн жогору өлчөмдө берилүүчү каржылоону, анын ичинде иджара мунтахийя биттамлик келишими боюнча төмөнкү максаттарга МКАнын өздүк капиталынын (капиталдын баланстык наркы)

2 (эки) пайызынан ашпаган өлчөмдө сунуштоого жол берилет:

а) бизнести (ишкердик ишин уюштуруу үчүн негизги жана жүгүртүү каражаттарын сатып алуу) же жаңы ишкердик багытын түзүү;

б) төмөнкү маселелердин бири аткарылган учурда, иштеп жаткан бизнести/ишкердикти кеңейтүү жана өнүктүрүү:

- технологияны жаңыртууга багытталган жаңы технологияларды ишке киргизүү, инновациялык жабдууларды жана техниканы ишке киргизүү;

- бизнес-процесстерди автоматташтыруу;

- кошумча жумуш орундарын түзүү;

- өндүрүштүн масштабын кеңейтүү.

МКА Ушул пункттун биринчи абзацында көрсөтүлгөн, анын ичинде иджара мунтахийя биттамлик келишими боюнча каржылоону берүүдө, төмөнкү шарттарды аткарууга тийиш:

1) МКАда продукттардын белгилүү бир түрүн жана сунушталып жаткан каржылоонун максаттуу пайдаланылышына мониторинг жүргүзүү тартибин аныктоо менен микрокаржылоо максаттарына жана милдеттерине ылайык иштелип чыккан каржылоо саясатынын болушу;

2) иштеп жаткан кредиттик бюролордо кардар тууралуу маалыматтын (кредиттик отчет) жана МКАнын каалоосу боюнча кардар менен байланыштуу жактар (Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык алардын макулдугу болгон шартта) тууралуу маалыматтын болушу;

3) өтүнүч ээсинин төлөө жөндөмдүүлүгүн тастыктаган документтин болушу (өтүнүч ээсинин киреше алып келүүчү активдерге ээлик кылуу укугу, иштеген жеринен эмгек акысы тууралуу маалымкат, патент, же өзгөчө режимдеги соода зонасында салык төлөөнү колдонуу/колдонуудан баш тартуу жөнүндө салык кызматы органынын чечими, же күбөлүк ж.б.), ошондой эле өтүнүч ээсинин төлөөгө жөндөмдүүлүгүнө баа берилип, ал МКАнын каржылоо саясатына жана/же башка ички документтерине ылайык, жооптуу каржылоо менен иш алып барган адисинин же кызматкеринин корутундусу менен тастыкталышы зарыл;

4) өтүнүч ээси каржылоо алуу үчүн бизнес-план берүүгө тийиш, бул бизнес-планда тиешелүү эсептөөлөр жана болжолдоолор менен бирге каржылоону пайдалануу максаттары көрсөтүлүүгө тийиш.

Мында, МКАнын каржылоо портфелинде жогоруда көрсөтүлгөн каржылоонун үлүшү 70 же андан көп пайызды ээлесе, анда 47-пунктта көрсөтүлгөн чектөөлөр бул МКАга таркатылбайт.

Эгерде МКАнын каржылоо портфелинде жогоруда көрсөтүлгөн каржылоонун үлүшү 70 пайыздан азды түзсө, анда 100 миң сомго чейинки өлчөмдөгү каржылоолор МКАнын жалпы каржылоо портфелинин 20 же андан көбүрөөк пайызын түзүүгө тийиш.».

МААЛЫМДАМА-НЕГИЗДЕМЕ

1. Максаты жана милдеттери

Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын (мындан ары – Улуттук банк) Көзөмөлдөө методологиясы башкармалыгы тарабынан «Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасынын «Ислам банк иши жана каржылоо принциптери боюнча операцияларды жүзөгө ашырган микрофинансылык уюмдардын ишин жөнгө салуу эрежелерин» бекитүү тууралуу» токтомуна өзгөртүүлөрдү киргизүү жөнүндө» Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасынын токтом долбоору (мындан ары – токтом долбоору) иштелип чыкты.

Токтом долбоору ислам банк иши жана каржылоо принциптери боюнча иштеген банк эмес финансы-кредит уюмдардын ишин жөнгө салган ченемдик укуктук актыларын Улуттук банкынын ченемдик укуктук актыларына шайкеш келтирүү аркылуу кадимки банк эмес финансы-кредит уюмдары сыяктуу эле, ислам каржылоо принциптери боюнча операцияларды жүзөгө ашырган банк эмес финансы-кредиттик уюмдар үчүн да бирдей укуктук чөйрөнү түзүү максатында иштелип чыккан.

2. Түшүндүрмө берүүчү бөлүк

Токтом долбоорунда Кыргыз Республикасынын аймагында микрофинансылык уюмдардын ишин жөнгө салуу эрежелерине мазмуну боюнча жана техникалык мүнөздөгү, анын ичинде төмөнкүлөргө тиешелүү өзгөртүүлөрдү киргизүү каралган:

- микрокредиттик агенттиктерге МКА тарабынан ошол эле кардарга же тиешелүү жактардын тобуна берилген микрокаржылоонун максималдуу өлчөмүнөн ашкан каржылоону камсыз кылуу боюнча талаптарды белгилөө;

- микрофинансылык компанияларга карата минималдуу уставдык капиталдын кеминде 100 пайыз% деңгээлинде кармалууга тийиш болгон өздүк капиталдын өлчөмү боюнча талаптар;

- микрофинансы уюмдары тарабынан дивиденддерди төлөөгө чектөөлөр жана катышуучулардан жана юридикалык жактардан акча каражаттарын карыз алууда үстөк баанын чектүү өлчөмү;

- башкалар.

3. Социалдык, экономикалык, укуктук, укук коргоо, гендердик, экологиялык, коррупциялык натыйжалардын келип чыгышы мүмкүндүгүн болжолдоо

Токтом долбоорун кабыл алуу социалдык, экономикалык, укуктук, укук коргоо, гендердик, экологиялык терс натыйжаларга жана коррупциялык кесепеттерге алып келбейт.

4. Коомдук талкуунун жыйынтыгы тууралуу маалымат

Бул бөлүм боюнча маалымат коомдук талкуунун жыйынтыгы боюнча берилет.

5. Долбоордун мыйзамдарга ылайык келүүсүн талдап-иликтөө

Кыргыз Республикасынын «Банктар жана банк иштери жөнүндө» мыйзамынын «Ислам банк иши жана каржылоо принциптери» деп аталган 4-беренесинин 3-пунктуна ылайык, өз ишин ислам банк иши жана каржылоо принциптерине ылайык жүзөгө ашырышкан банктарга жана банк эмес финансы-кредит уюмдарына карата ушул Мыйзамдын жана Кыргыз Республикасынын банктык мыйзамдарынын ченемдери ислам банк иши жана каржылоо принциптери боюнча жоболордо каралган мүнөздүү бөтөнчөлүктөрдү жана өзгөчөлүктөрдү эске алуу менен колдонулат.

Мындан тышкары, «Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы жөнүндө» конституциялык Мыйзамдын «Улуттук банктын ченемдик укуктук актылары» деп аталган 9-беренесинин 1-пунктуна ылайык, Улуттук банк Кыргыз Республикасынын банктык мыйзамдарынын курамдык бөлүгү болуп саналган ченемдик укуктук актыларды чыгарууга укуктуу.

6. Каржылоо зарылчылыгы боюнча маалымат

Сунушталган токтом долбоорун кабыл алуу кошумча финансылык каражаттарды бөлүүнү талап кылбайт.

7. Жөнгө салуучу таасирин талдоо тууралуу маалымат

Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасынын 2022-жылдын

21-декабрындагы № 2022-П-02/81-6-(НПА) токтому менен бекитилген Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын ченемдик укуктук актыларынын ишкердик субъекттердин ишине жөнгө салуучу таасирин талдоо методикасынын 4-пунктунун

4- жана 6-пунктчаларына ылайык, сунушталган токтом долбоорунун жөнгө салуучу таасирине талдоо жүргүзүү талап кылынбайт, анткени сунушталган өзгөртүүлөр юридикалык күчү жогору турган ченемдик укуктук актыларга шайкеш келтирүү, ошондой эле Улуттук банктын бирдей юридикалык күчкө ээ ченемдик укуктук актыларынын ортосундагы карама-каршылыктарды четтетүүгө багытталган.

«Ислам банк иши жана каржылоо принциптерине ылайык операцияларды жүзөгө ашырышкан микрофинансылык уюмдардын

ишин жөнгө салуу эрежелерин» бекитүү тууралуу 2014-жылдын 30-майындагы Кыргыз Республикасныны Улуттук Башкармалыгынын №24/11 токтомуна өзгөртүүлөрдү киргизүү жөнүндө» токтом долбооруна карата

САЛЫШТЫРУУ ТАБЛИЦАСЫ

Учурдагы редакция

Сунушталган редакция

Эскертүү

1. Ислам банк иши жана каржылоо принциптери боюнча операцияларды жүзөгө ашырган микрофинансылык уюмдардын ишин жөнгө салуу эрежелери (мындан ары - Эрежелер) ислам банк иши жана каржылоо принциптерине ылайык операцияларды жүзөгө ашырган микрофинансылык уюмдардын, ошондой эле "ислам терезесине ээ" микрофинансылык уюмдардын ишине (мындан ары - МФУ) таркатылат.

1. Бул эреже Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы тарабынан лицензияланган жана жөнгө салынган, ислам банк иши жана каржылоо принциптери боюнча операцияларды жүзөгө ашырган микрофинансылык уюмдардын (мындан ары - Эрежелер), анын ичинде «ислам терезесине» ээ микрофинансылык уюмдардын (мындан ары - МФУ) ишин жөнгө салат.

Кыргыз Республикасынын аймагында микрофинансылык уюмдарынын ишин жөнгө салуунун эрежелеринин 1.1. – пункту ( мындан ары МФУнун жөнгө салуунун эрежелери)

(2019-жылдын 30-январындагы Улуттук банк Башкармасынын №2019-П-33/4-2 токтому)

3. Микрофинансылык уюмдар ушул эрежелерде көрсөтүлгөн экономикалык ченемдерди аткаруу жана тобокелдиктерди төмөндөтүү максатында, өзүнүн ички саясаттарында Улуттук банк тарабынан белгиленген максималдуу чектен төмөн, минималдуу чектен жогору болгон экономикалык ченемдери боюнча ички чектерин белгилей алат.

3. МФУ тобокелдиктерди тескөө боюнча өзүнүн ички саясатына ылайык, Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын ченемдик укуктук актыларында МФУ үчүн белгиленген маанилерди бузбастан, экономикалык ченемдер боюнча кыйла жогору талаптарды белгилей алат.

МФУнун жөнгө салуунун эрежелеринин 1.4.-пункту

(2016-жылдын 20-январындагы Улуттук банк Башкармасынын №4/6 токтому)

6.Микрофинансылык уюмдар кардарларга/сунуштоочуларга/өнөктөштөргө (мындан ары - кардар) каржылоону, мыйзамдар талаптарына ылайык, анын ичинде адамдар тобунун субсидиардык же шериктештик жоопкерчилиги астында каржылоо келишими аркылуу тариздейт.

6. МФУ кардарларга/сунуштоочуларга/өнөктөштөргө (мындан ары - кардар) каржылоону, мыйзамдар талаптарына ылайык, анын ичинде адамдар тобунун субсидиардык же шериктештик жоопкерчилиги астында каржылоо келишими аркылуу тариздейт.

Техникалык корректировка

8. МФУ ички аудитти эсептеринин аныктыгын текшерүү, өз ички контролдук системасынын шайкештигине жана натыйжалуулугуна жана анын Кыргыз Республикасынын ченемдик укуктук актыларына ылайык келишине баа берүү максатында жүзөгө ашырат. Бул үчүн микрофинансылык компания (мындан ары - МФК) өз ички аудит кызматын милдеттүү түрдө түзүүгө тийиш, ал эми микрокредиттик компанияга (мындан ары - МКК) жана микрокредиттик агенттикке (мындан ары - МКА) карата ички аудит кызматын түзүшү мүмкүн.

8. МФУ ички аудитти эсептеринин аныктыгын текшерүү, ички контролдоо системасынын шайкештигине жана натыйжалуулугуна, тобокелдиктерди тескөө жана МФУнун ишинин Кыргыз Республикасынын ченемдик укуктук актыларына ылайык келишине баа берүү максатында жүзөгө ашырат. Бул үчүн микрофинансылык компания (мындан ары – МФК) өз ички аудит кызматын милдеттүү түрдө түзүүгө тийиш, ал эми микрокредиттик компания (мындан ары – МКК) жана микрокредиттик агенттик (мындан ары – МКА) ички аудит кызматын түзүшү мүмкүн.

МФУнун жөнгө салуунун эрежелеринин 1.9. пункту

(2016-жылдын 20-январындагы Улуттук банк Башкармасынын №4/6 токтому)

8-2. Ушул эрежелердин максаттарында дүңүнөн кредиттөө дегенден улам, финансылык кызмат көрсөтүүлөрдү жайылтуу жана ишкердикке колдоо көрсөтүү максатында, Шариат стандарттарына ылайык келген принциптерди жана шарттарды сактоо менен кардарларга каржылоо сунуштоо үчүн ФКУга берилүүчү, өзүндө кредиттик тобокелдикти камтыган активдерди түшүнүүгө болот.

Дүңүнөн каржылоо менен иш алып барган МФУ (апекстик институт) дегенден улам, дүңүнөн каржылоо үлүшү анын каржылоо боюнча портфелинин 70 пайызынан ашыгын түзгөн МФУ түшүнүлөт.

Дүңүнөн каржылоо менен иш алып барган МФУ дегенден улам, дүңүнөн каржылоо үлүшү анын каржылоо боюнча портфелинин 70 пайызынан ашыгын түзгөн МФУну түшүнүүгө болот.

Техникалык корректировка (орусча редакциясында)

2-глава. Акча каражаттарын тартпаган микрокаржылоо компанияларынын ишин жөнгө салуу

2-глава. Аманаттарды кабыл албаган микрофинансылык компаниялардын ишин жөнгө салуу

Техникалык корректировка

9. МФК, Директорлор кеңеши тарабынан бекитилген ички каржылоо саясатына ээ болууга тийиш, анда төмөнкүлөр аныкталат:

- негизги иш чөйрөсү;

- каржылоо багыттары;

- кардарларга сунушталуучу продукттар;

- бир эле ошол кардарга же байланыштуу жактар тобуна Улуттук банк тарабынан жаңыдан түзүлгөн МФКлар үчүн (жеке адамдардан жана юридикалык жактардан акча каражаттарын тартпаган) белгиленген минималдуу уставдык капитал өлчөмүнүн үч пайызынан ашпаган өлчөмдө сунушталуучу каржылоонун чогуу алгандагы максималдуу өлчөмү;

- (6-абзац КР Улуттук банк Башкармасынын 2016-жылдын 20-январындагы № 4/6 токтомуна ылайык күчүн жоготту)

- дүңүнөн каржылоо менен иш алып барган МФК үчүн бир эле ошол кардарга же байланыштуу жактар тобуна берилүүчү каржылоонун чогуу алгандагы максималдуу өлчөмү өздүк капитал өлчөмүнүн 20 пайызынан ашпоого тийиш.

- негизги иш чөйрөсү;

- каржылоо багыттары;

- кардарларга сунушталуучу продукттар;

- бир эле ошол кардарга же байланыштуу жактар тобуна жаңыдан түзүлгөн МФКлар үчүн (жеке адамдардан жана юридикалык жактардан мөөнөттүү аманаттарды тартпаган) белгиленген минималдуу уставдык капитал өлчөмүнүн үч пайызынан ашпаган өлчөмдө сунушталуучу каржылоонун чогуу алгандагы максималдуу өлчөмү;

- (6-абзац КР Улуттук банк Башкармасынын 2016-жылдын 20-январындагы № 4/6 токтомуна ылайык күчүн жоготту)

Техникалык корректировка

12. Микрокаржылоо компаниясынын өздүк капиталын эсептөө (баа берүү күнүнө карата) төмөнкү көрсөткүчтөрдүн негизинде ишке ашырылат:

- толук төлөнгөн уставдык капиталды;

- номиналдан ашык салынган капиталдын;

- жеке адамдар жана юридикалык жактар тарабынан салынган кошумча капиталдын;

- келечектеги муктаждыктар үчүн камдардын;

- өткөн жылдардагы бөлүштүрүлбөгөн пайдалар/чыгымдардын;

- өтүп жаткан жыл ичиндеги чыгымдардын;

- башка МФУлардын, лизингдик компаниялардын жана банктардын капиталына (акцияларга, үлүштүк катышууга) инвестицияларды минуска чыгаруу менен.

Микрокаржылоо компаниясынын минималдуу өздүк капитал ченемдерин сактоосу боюнча талаптар Улуттук банк тарабынан белгиленет.

Мында, капиталга (акцияларга, үлүштүк катышууга) инвестициялар дегенден улам, МФУлардын, лизингдик компаниялардын жана банктардын капиталына айкын салынган каражаттардын калдыгын түшүнүү зарыл.

- толук төлөнгөн уставдык капиталды;

- номиналдан ашык салынган капиталдын;

- жеке адамдар жана юридикалык жактар тарабынан салынган кошумча капиталдын;

- келечектеги муктаждыктар үчүн камдардын;

- өткөн жылдардагы бөлүштүрүлбөгөн пайдалар/чыгымдардын;

- өтүп жаткан жыл ичиндеги чыгымдардын;

12-1-пункт киргизилгендигине байланыштуу алынып салынган

Жок

12-1. Өздүк капиталдын минималдуу өлчөмүнүн ченеминин маанисин минималдуу уставдык капиталдын 100% нан кем эмес деңгээлде кармап туруу зарыл.

Өздүк капиталдын минималдуу өлчөмүнүн ченеми төмөнкү формула боюнча аныкталат:

СК / УК * 100%, мында:

СК – баалоо күнүнө карата МФКнын өздүк капиталы (ушул Эреженин 12-пунктуна ылайык);

МФУнун жөнгө салуунун эрежелеринин 2.3.2 пункту

(2019-жылдын 30-январындагы Улуттук банк Башкармасынын №2019-П-33/4-2 токтому)

13. МФКнын жүргүзгөн иши Шариат стандарттарына каршы келбеген МФУлардын, лизингдик компаниялардын жана банктардын капиталына инвестициялоону ишке ашырууга укуктуу. Мында, МФКнын микрофинансылык уюмдарга, лизингдик компанияларга жана банктарга инвестициялоосу "Кыргыз Республикасындагы микрофинансылык уюмдар жөнүндө" Мыйзамында аныкталган микрофинансылык уюмдардын максаттарына ылайык келүүгө тийиш.

МФКлардын микрофинансылык уюмдарга, лизингдик компанияларга жана банктарга инвестицияларынын (капиталга (акцияларга, үлүштүк катышууга), карыздык милдеттенмелерге инвестициялар, ижара мутахийя биттамлик бүтүмү боюнча финансылык салымдар жана ушул сыяктуу башка финансылык салымдар) чогуу алгандагы максималдуу өлчөмү МФКнын өздүк капитал өлчөмүнүн 30% ашпоого жана төмөнкү формула боюнча аныкталууга тийиш:

СИ / СК Ч 100% ≤ 30%, мында:

СИ - МФК инвестицияларынын баа берүү күнүнө карата чогуу алгандагы өлчөмү;

СК - МФКнын баа берүү күнүнө карата өздүк капиталы (ушул Эрежелердин 12-пункту).

Ушул ченемди эсептөөдө, алардын капиталына (акцияларына, үлүштүк катышуусуна) МФКнын инвестициялары жайгаштырылган МФУларга, лизингдик компанияларга жана банктарга сунушталган каржылоо эсепке алынат.

МФКлардын микрофинансылык уюмдарга, лизингдик компанияларга жана банктарга инвестицияларынын (капиталга (акцияларга, үлүштүк катышууга), карыздык милдеттенмелерге инвестициялар, ижара мутахийя биттамлик келишими боюнча финансылык салымдар жана ушул сыяктуу башка финансылык салымдар) чогуу алгандагы максималдуу өлчөмү МФКнын өздүк капитал өлчөмүнүн 30% ашпоого жана төмөнкү формула боюнча аныкталууга тийиш:

СИ / СК Ч 100% ≤ 30%, мында:

СИ - МФК инвестицияларынын баа берүү күнүнө карата чогуу алгандагы өлчөмү;

СК - МФКнын баа берүү күнүнө карата өздүк капиталы (ушул Эрежелердин 12-пункту).

Жарандык кодекстин 738-24-беренесине ылайык

Жок

13-4. Мүлккө (негизги каражаттарга) инвестициялардын максималдуу өлчөмү МФКнын өздүк капиталынын өлчөмүнүн 20% ашпоого тийиш.

«МФУнун ишин жөнгө салуу эрежелерине өзгөртүүлөрдү киргизүү тууралуу» долбооруна ылайык.

15. Отчеттук айдан кийинки айдын жыйырмасынан кечиктирбестен чейрек сайын МФК мезгил-мезгили менен берилүүчү регулятивдик отчеттун алкагында экономикалык ченемдердин аткарылышы боюнча маалыматты Улуттук банкка сунуштап турууга тийиш.

15. Аманаттарды кабыл албаган МФКлар, юридикалык жактардан жана жеке адамдардан – МФКнын уюштуруучуларынан (акционерлеринен), аффирленген жана юридикалык жактардан акча каражаттарын алууга укуктуу.

МФУнун жөнгө салуунун эрежелеринин 2.4-1 пункту

(2019-жылдын 30-январындагы Улуттук банк Башкармасынын №2019-П-33/4-2 токтому)

Жок

15-2. Финансылык отчеттуулуктун формаларына жана инвестициялар, уюштуруучулардан карыз алуулар жөнүндө маалыматтарга МФК Башкармасынын төрагасы же биринчи кол коюуга расмий укугу бар башка адам, ошондой эле маалыматтарды даярдоо жана берүү үчүн жооптуу башка адам кол коюуга тийиш.

МФУнун жөнгө салуунун эрежелеринин 2.5.2 пункту

(2015-жылдын 11-мартындагы Улуттук банк Башкармасынын №16/2 токтому)

4-глава. Акча каражаттарын тарткан микрокаржылоо компаниялардын ишин жөнгө салуу

4-глава. Аманаттарды кабыл алган микрофинансылык компаниялардын ишин жөнгө салуу

Техникалык корректировка

22. Акча каражаттарын тартуу операцияларын жүзөгө ашыруу укугуна ээ болгон МФКлар төмөнкүлөрдү кошо алганда, Улуттук банк тарабынан белгиленген экономикалык ченемдерди сактоого милдеттүү:

- төлөнгөн уставдык капиталдын минималдуу өлчөмүн;

- өздүк капиталдын минималдуу өлчөмүн (М1);

- капиталдын жеткиликтүүлүк (шайкештик) ченеми (М2);

- бир кардарга карата келип чыгышы мүмкүн болгон тобокелдиктин максималдуу өлчөмүн (М3);

- ликвиддүүлүк ченемин (М4);

- тартылган акча каражаттарын кайтаруу боюнча тобокелдикти чектөө ченемин (М5);

- МФУ менен аффилирленген жана байланыштуу жактар операциялары боюнча тобокелдиктин максималдуу өлчөмүн;

- МФКларга керектөө максаттарына каржылоо сунуштаган МФКнын кызматчыларынын чогуу алгандагы максималдуу карызын;

- микрофинансылык уюмдарга, лизингдик компанияларга жана банктарга инвестициялардын чогуу алгандагы максималдуу өлчөмүн;

- мамлекеттик эмес карыздык баалуу кагаздарга инвестициялардын өлчөмүн;

22. Аманаттарды кабыл алуу операцияларын жүзөгө ашырган МФКлар Улуттук банк тарабынан белгиленген экономикалык ченемдерди, анын ичинде төмөнкүлөрдү сактоого милдеттүү:

- төлөнгөн уставдык капиталдын минималдуу өлчөмүн;

- өздүк капиталдын минималдуу өлчөмүн (М1);

- капиталдын жетиштүүлүк (шайкештик) ченеми (М2);

- бир кардарга карата тобокелдиктин максималдуу өлчөмүн (М3);

- ликвиддүүлүк ченемин (М4);

- аманаттарды кайтаруу боюнча тобокелдикти чектөө ченемин (М5);

- МФУ, лизингдик компанияларга жана банктарга инвестициялардын чогуу алгандагы максималдуу өлчөмүн;

- мамлекеттик эмес карыздык баалуу кагаздарга инвестициялардын өлчөмүн;

- мүлккө (негизги каражаттарга) инвестициялардын максималдуу өлчөмүн

МФУнун жөнгө салуунун эрежелеринин 4.2 пункту

(2019-жылдын 30-январындагы Улуттук банк Башкармасынын №2019-П-33/4-2 токтому)

Жок

22-1. Микрофинансылык компаниялар жеке адамдардан жана юридикалык жактардан кеминде 30 күндүк мөөнөткө мөөнөттүү аманаттарды гана тартууга укуктуу.

МФУнун жөнгө салуунун эрежелеринин 4.2-2 пункту

(2013-жылдын 23-октябрындагы Улуттук банк Башкармасынын №39/4 токтому)

23. Акча каражаттарын тартуу боюнча операцияларды жүзөгө ашыруу укугуна ээ МФКлар, төмөнкү укуктарга ээ:

1) МФКнын өзү тарабынан чыгарылган баалуу кагаздарды сатып алууга каржылоону сунуштоо, ошондой эле аларды күрөө катары кабыл алуу;

2) кепилдик берүү;

3) чогуу алганда берилген каржылоонун бир кардарга каржылоонун максималдуу өлчөмүнүн ченеминен ашкан өлчөмдө гарантияларды берүү;

4) «Кыргыз Республикасындагы микрокаржылоо уюмдары жөнүндө» Мыйзамда каралган операциялардан жана бүтүмдөрдөн тышкары, башка банктык операцияларды жана бүтүмдөрдү жүзөгө ашыруу;

5) баалуу кагаздар рыногунда кесиптик ишкердикти жүзөгө ашыруу;

6) аккредитивдерди берүү, баалуу металлдар менен операцияларды жүзөгө ашыруу жана мүлктү ишеним боюнча тескөө.

23. Аманаттарды кабыл алуу операцияларын жүзөгө ашырган МФКлар, төмөнкү укуктарга ээ эмес:

2) кепилдик берүү;

5) баалуу кагаздар рыногунда кесиптик ишкердикти жүзөгө ашыруу;

Техникалык корректировка

5-глава. Акча каражаттарын тартуу боюнча операцияларды ишке ашырган микрокаржылоо компаниялары үчүн экономикалык ченемдер жана аларды эсептөө тартиби

5-глава. Аманаттарды кабыл алуу операцияларын жүзөгө ашырган микрофинансылык компаниялар үчүн экономикалык ченемдер жана аларды эсептөө тартиби

Техникалык корректировка

24. Уставдык капиталга карата төмөнкү талаптар белгиленет:

1) акча каражаттарын тартуу боюнча операцияларды жүзөгө ашырган МФКлар үчүн уставдык капиталдын минималдуу өлчөмү жана аны түзүү шарттары Улуттук банк Башкармасынын «Банк эмес финансы-кредит уюмдарынын уставдык капиталынын минималдуу өлчөмү жөнүндө» токтомунда белгиленген талаптарга жооп берүүгө тийиш;

2) МФК уставдык капиталдын өлчөмүн акча каражаттарын тартуу боюнча операцияларды жүзөгө ашырышкан МФКлардын уставдык капиталына карата Улуттук банк тарабынан белгиленген минималдуу талаптардан төмөн эмес деңгээлде сактап турууга тийиш.

24. Мөөнөттүү аманаттарды кабыл алуу боюнча операцияларды жүзөгө ашырган микрофинансылык компаниялардын уставдык капиталына карата талаптар Улуттук банк Башкармасынын 2022-жылдын 5-октябрындагы №2022-П-33/61-2-(НФКУ) «Банк эмес финансы-кредит уюмдарынын уставдык капиталынын минималдуу өлчөмү жөнүндө» токтому менен белгиленген.

Текстти кабыл алуунун ыңгайлуулугу үчүн пункт оңдолду

25. Минималдуу өздүк капиталдын (М1) ченеминин мааниси 100% кем эмес деңгээлде сакталуусу зарыл.

Минималдуу өздүк капиталдын (М1) ченеми төмөнкү формула боюнча аныкталат:

М1 = СК / УК Ч 100%, мында:

СК - баа берүү күнүнө карата микрокаржылоо компанияларынын өздүк капиталы (ушул Эрежелердин 12-пункту);

УК - акча каражаттарын тарткан микрокаржылоо компаниялар үчүн белгиленген минималдуу уставдык капитал (ушул Эрежелердин 24-пунктунун 1-пунктчасы).

Минималдуу өздүк капиталдын (М1) ченеминин мааниси уставдык капиталдын минималдуу өлчөмүнөн 100% кем эмес деңгээлде сакталуусу зарыл.

Минималдуу өздүк капиталдын (М1) ченеми төмөнкү формула боюнча аныкталат:

М1 = СК / УК Ч 100%, мында:

СК – баа берүү күнүнө карата микрокафинансылык компаниялардын өздүк капиталы (ушул Эрежелердин 12-пункту);

токтому менен белгиленген минималдуу уставдык капитал.

МФУнун жөнгө салуунун эрежелеринин 5.2.2 пункту

(2022-жылдын 5-октябрындагы Улуттук банк Башкармасынын №2022-П-33/61-3 токтому)

27. Бир кардардын тобокелдигинин максималдуу өлчөмүнүн (М3) ченемдик мааниси 5% ашпаган деңгээлде белгиленет.

Бир кардардын тобокелдигинин максималдуу өлчөмүнүн ченемин эсептөө төмөнкү формула боюнча жүргүзүлөт:

М3 = СЗ / СК Ч 100%, мында:

СЗ - кардардын сунушталган каржылоо (мөөнөтүнө карабастан), ижара мунтахийя биттамлик бүтүмү боюнча баалоо күнүнө карата чогуу алгандагы карызы;

СК - баа берүү күнүнө карата микрокаржылоо компаниясынын өздүк капиталы.

Бул ченем дүңүнөн каржылоо менен иш алып барган МФКларга таркатылбайт.

Бир кардардын тобокелдигинин максималдуу өлчөмүнүн ченемин эсептөө учурунда ар башка кардарлардын карыздары суммаланып, бир тобокелдик катары каралууга тийиш, эгерде:

- бир кардар башка кардар тарабынан контролдукка алынса;

- бир нече карыз алуучуну бир эле жак контролдукка алса;

- бир кардар карызын кайтарбай коюсунан башка кардардын карызын кайтарбай коюусуна алып келсе;

- карызды кайтаруу үчүн бир эле булак анын ичинде карызды төлөөнүн экинчи булагы (күрөө менен камсыз кылуу) колдонулса.

Эскертүү: Бул пунктта контролдоо дегенден улам, чечимдерди түздөн-түз же кыйыр түрдө аныктоо же болбосо кабыл алынуучу чечимге, анын ичинде келишимге (оозеки келишимди кошо алганда) же башка бүтүмгө таасир этүү жөндөмдүүлүгүн түшүнөбүз.

27. Бир кардардын тобокелдигинин максималдуу өлчөмүнүн (М3) ченемдик мааниси 5% ашпаган деңгээлде белгиленет.

Бир кардардын тобокелдигинин максималдуу өлчөмүнүн ченемин эсептөө төмөнкү формула боюнча жүргүзүлөт:

М3 = СЗ / СК Ч 100%, мында:

СЗ - кардардын сунушталган каржылоо (мөөнөтүнө карабастан), ижара мунтахийя биттамлик келишими боюнча баалоо күнүнө карата чогуу алгандагы карызы;

СК - баа берүү күнүнө карата микрокаржылоо компаниясынын өздүк капиталы.

Бул ченем дүңүнөн каржылоо менен иш алып барган МФКларга таркатылбайт.

- бир кардар башка кардар тарабынан контролдукка алынса;

- бир нече карыз алуучуну бир эле жак контролдукка алса;

- бир кардар карызын кайтарбай коюсунан башка кардардын карызын кайтарбай коюусуна алып келсе;

Жарандык кодекстин 738-24-беренесине ылайык

28. Ликвиддүүлүк ченеминин мааниси (М4) 30% төмөн эмес деңгээлде белгиленет.

Акча каражаттарын тартуу менен иш алып барган микрокаржылоо компаниялары үчүн ликвиддүүлүктүн ченеми төмөнкү формула боюнча аныкталат:

М4 = ЛА / ОБ Ч 100%, мында:

ЛА - микрокаржылоо компаниялардын ликвиддүү активдери, аларда төмөнкүлөр камтылат: нак акча каражаттары (касса); банктардагы эсептешүү жана депозиттик (баа берүү учурунан тартып 30 күндөн ашпаган мөөнөттө кайтаруу менен) эсептериндеги каражаттар; Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин баалуу кагаздары жана Улуттук банктын баалуу кагаздары, булар баалоо учурунан тартып 30 күн ичинде акча каражаттарына айландырылышы мүмкүн;

ОБ - МФКнын милдеттенмелери, анын ичинде 30 күндөн ашпаган төлөө мөөнөтү менен тартылган акча каражаттар.

МФК ликвиддүүлүк тобокелдигин тескөө саясатын иштеп чыгууга тийиш, ал төмөнкүдөй факторлорду эске алат:

- ликвиддүүлүккө керектөөгө контролдук кылуу жана мөөнөтү келип жеткен милдеттенмелерди аткаруу үчүн МФКнын активдеринин жетиштүүлүгүнө кеминде ар жума ичинде өлчөөнү жана мониторинг жүргүзүүнү;

- тартылган каражаттардын базасынын түзүмүн жана туруктуулугун (тартылган каражаттардын кайра кайтаруунун мөөнөттөрүн, булактардын топтолушун, кошумча баанын өлчөмүн аныктоо саясатын);

- рынокто карыз алышуу мүмкүнчүлүгүн;

- ликвиддүүлүк жетишсиз болгон учурга пландаштырууну.

28. Ликвиддүүлүк ченеминин мааниси (М4) 30% төмөн эмес деңгээлде белгиленет.

Аманаттар менен иш алып барган микрокаржылоо компаниялары үчүн ликвиддүүлүктүн ченеми төмөнкү формула боюнча аныкталат:

М4 = ЛА / ОБ Ч 100%, мында:

ОБ - ОБ - МФКнын милдеттенмелери, анын ичинде эсептөөлөр баалоо учурунан тартып 30 күн ичинде баштала турган, тартылган аманаттар.

МФК ликвиддүүлүк тобокелдигин тескөө саясатын иштеп чыгууга тийиш, ал төмөнкүдөй факторлорду эске алат:

- «- депозиттик базанын түзүмүн жана туруктуулугун (аманаттарды кайтаруунун мөөнөттөрүн, булактардын топтолушун, үстөк баанын өлчөмүн аныктоо саясатын);

- рынокто карыз алышуу мүмкүнчүлүгүн;

- ликвиддүүлүк жетишсиз болгон учурга пландаштырууну.

Техникалык корректировка

29. Тартылган акча каражаттарын (М5) кайра кайтаруу боюнча тобокелдикти чектөө ченеми 100%дан кем эмес деңгээлде белгиленет жана төмөнкү формула боюнча аныкталат:

М5 = К / В Ч100%, мында:

К - баа берүү күнүнө карата кошумчаланган сумма же негизги сумма боюнча кандайдыр бир мөөнөтүндө төлөнбөгөн карыз орун албаган каржылоо;

В - баа берүү күнүнө карата тартылган акча каражаттарынын суммасы.

29. Аманаттарды (М5) кайра кайтаруу боюнча тобокелдикти чектөө ченеми 100%дан кем эмес деңгээлде белгиленет жана төмөнкү формула боюнча аныкталат:

М5 = К / В Ч100%, мында:

В - баа берүү күнүнө карата тартылган аманаттардын суммасы.

Техникалык корректировка

30. Аффилирленген жана МФК менен байланыштуу жактар менен операцияларга карата төмөнкүдөй чектөөлөр белгиленет:

1) Акча каражаттарын тартуу менен иш алып барган МФКлар аффилирленген жана байланыштуу жактар менен операцияларды Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасынын токтому менен бекитилген, «Депозиттерди тартуу менен иш алып барган микрофинансылык компаниялардын аффилирленген жана байланыштуу жактар менен операцияларына карата талаптар жөнүндө» нускоого ылайык жүзөгө ашырууга тийиш. Аффилирленген жана МФК менен байланыштуу жактардын МФК алдында чогуу алгандагы карызынын өлчөмү катары туюндурулган, аффилирленген жана МФК менен байланыштуу жактар менен жүргүзүлгөн операциялар боюнча тобокелдиктин максималдуу өлчөмү МФКнын өздүк капиталынын 60 пайызынан ашпоого тийиш;

2) МФКнын кызматкерлерине керектөө максаттарына каржылоону сунуштоо боюнча операциялар төмөнкү талаптар сакталган учурда гана жүзөгө ашырылышы мүмкүн:

- каржылоо, кызматкерлердин кеминде 100% эмгек акысы менен же болбосо аны кайра кайтаруу керектөө максаттарына берилген каржылоо суммасынын ордун жабуу мөөнөтү келип жеткенге чейинки тиешелүү күрөө келишими менен таризделген депозиттер менен камсыз кылынууга тийиш;

- каржылоо, МФКнын кызматчысы болуп саналбаган адамдарга каржылоо сунушталган учурда коюлуучу шарттар жана талаптар алдында (кошумчаланган сумма, күрөө менен камсыз кылуу, кредитти камсыз кылуу мөөнөтү) берилүүгө тийиш;

МФК керектөө максаттарына каржылоону сунуштаган МФКнын кызматкерлеринин чогуу алгандагы карызы МФКнын өздүк капиталынын өлчөмүнүн 5% ашпоого тийиш жана төмөнкү формула боюнча аныкталат:

СЗК / СК Ч 100% ≤ 5%, мында:

СЗК - баа берүү күнүнө карата МФКнын керектөө максаттарына каржылоону сунуштаган МФКнын кызматкерлеринин чогуу алгандагы карызы;

СК - баа берүү күнүнө карата МФКнын өздүк капиталы;

МФКнын кызмат адамдарына жана кызматкерлерине каржылоо сунуштоо боюнча операциялар Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасынын токтому менен бекитилген «Депозиттерди тартуу менен иш алып барган микрофинансылык компаниялардын аффилирленген жана МФКга байланыштуу жактар менен операцияларга карата талаптар жөнүндө» нускоодо белгиленген талаптар сакталган шартта гана жүзөгө ашырылат.

30. Депозиттерди тартуу менен иш алып барган МФКлар, аффилирленген жана байланыштуу жактар менен операцияларды Улуттук банк Башкармасынын 2017-жылдын 15-июнундагы №2017-П-12/25-6-(НПА) токтому менен бекитилген «Депозиттерди тартуу менен иш алып барган микрофинансылык компаниялардын, турак жай-сактык кредиттик компаниялардын аффилирленген жана байланыштуу жактар менен операцияларына карата талаптар жөнүндө» нускоого ылайык жүзөгө ашырышат. Аффилирленген жана байланыштуу жактар менен операциялар боюнча тобокелдиктин аффилирленген жана байланыштуу жактардын МФК алдындагы чогуу алгандагы карызы катары туюндурулган максималдуу өлчөмү, МФКнын өздүк капиталынын 60% ашпоого тийиш.

СЗС / СК * 100% ≤ 5%, мында:

СЗС – МФК баалоо датасына карата каржылоо берген, МФКнын бир кызматкеринин чогуу алгандагы карызы;

СК – МФКнын баалоо датасына карата өздүк капиталы.

МФУнун жөнгө салуунун эрежелеринин 5.7.1 жана 5.7.2 пункттары

(2019-жылдын 1-ноябрындагы Улуттук банк Башкармасынын №2019-П-33/55-3 токтому)

31. Микрофинансылык уюмдарга, лизингдик компанияларга жана банктарга чогуу алгандагы өлчөм бөлүгүндө төмөнкүдөй талаптар белгиленет:

1) МФК, иши Шариат стандарттарына каршы келбеген МФУлардын, лизингдик компаниялардын жана банктардын капиталына инвестициялоону жүзөгө ашырууга укуктуу. Мында, МФКнын микрофинансылык уюмдарга, лизингдик компанияларга жана банктарга инвестициялары «Кыргыз Республикасындагы микрофинансылык уюмдар жөнүндө» Мыйзамында аныкталган МФУнун максаттарына ылайык келүүгө тийиш.

2) МФКнын микрофинансылык уюмдарга, лизингдик компанияларга жана банктарга инвестицияларынын (капиталга (акцияларга, үлүштүк катышууга), карыздык милдеттенмелерге инвестициялар, ижара мунтахийя биттамлик бүтүмү боюнча финансылык салымдар жана ушул сыяктуу башка финансылык салымдар) чогуу алгандагы максималдуу өлчөмү МФКнын өздүк капитал өлчөмүнүн 30% ашпоого тийиш жана ал ушул эрежелердин 13-пунктуна ылайык эсептелинет.

Ушул ченемди эсептөөдө, алардын капиталына (акцияларына, үлүштүк катышуусуна) МФКнын инвестициялары жайгаштырылган микрофинансылык уюмдарга, лизингдик компанияларга жана банктарга сунушталган каржылоо эсепке алынат.

31. Микрофинансылык уюмдарга, лизингдик компанияларга жана банктарга инвестициалардын чогуу алгандагы өлчөмү боюнча төмөнкүдөй талаптар белгиленет:

2) МФКнын микрофинансылык уюмдарга, лизингдик компанияларга жана банктарга инвестицияларынын (капиталга (акцияларга, үлүштүк катышууга), карыздык милдеттенмелерге инвестициялар, ижара мунтахийя биттамлик келишими боюнча финансылык салымдар жана ушул сыяктуу башка финансылык салымдар) чогуу алгандагы максималдуу өлчөмү МФКнын өздүк капитал өлчөмүнүн 30% ашпоого тийиш жана ал ушул эрежелердин 13-пунктуна ылайык эсептелинет.

Жарандык кодекстин 738-24-беренесине ылайык жана МФУнун жөнгө салуунун эрежелеринин 5.8.1 жана 5.8.3 пункттары

(2015-жылдын 11-мартындагы Улуттук банк Башкармасынын №16/2 токтому)

Жок

32-1. Аманаттарды кабыл алган МФКлар үчүн мүлккө (негизги каражаттарга) инвестициялардын максималдуу өлчөмү.

«МФУнун ишин жөнгө салуу эрежелерине өзгөртүүлөрдү киргизүү тууралуу» долбооруна ылайык.

Жок

32-2. Аманаттарды тартуу менен иш алып барган МФК, юридикалык жактардан жана жеке адамдардан – МФКны уюштуруучулардан (акционерлерден), аффирленген жана юридикалык жактардан каражаттарды карыз алууга укуктуу.

МФУнун жөнгө салуунун эрежелеринин 5.10

(2019-жылдын 30-январындагы Улуттук банк Башкармасынын №2019-П-33/4-2 токтому)

6-глава. Экономикалык ченемдердин, мезгил-мезгили менен берилүүчү жана башка отчеттордун сакталышы жөнүндө маалыматтарды сунуштоо тартиби жана мөөнөттөрү

6-глава. МФКнын экономикалык ченемдерди жана талаптарды сактоо жана алардын Улуттук банкка маалымат берүү тартиби

МФУнун жөнгө салуунун эрежелеринин 6-главасы

(2003-жылдын 19-февралындагы Улуттук банк Башкармасынын №4/2 токтому)

35. Отчеттук айдан кийинки айдын жыйырмасынан кечиктирбестен ай сайын МФК мезгил-мезгили менен берилүүчү регулятивдик отчеттун алкагында экономикалык ченемдердин аткарылышы боюнча маалыматты Улуттук банкка сунуштап турууга тийиш.

35. МФКлар мезгил-мезгили менен берилүүчү регулятивдик отчеттун алкагында белгиленген талаптарга жана мөөнөттөргө ылайык экономикалык ченемдердин аткарылышы боюнча маалыматтарды Улуттук банкка берип турууга тийиш.

Пункттарды оптималдаштыруу

Жок

35-1. Жыл сайын, көз карандысыз тышкы аудиторлордун күчү менен көз карандысыз тышкы аудит жүргүзүлгөндөн кийин, МФК Улуттук банкка тышкы аудитордун өзгөртүүсү жок толук отчетунун бир нускасын (көчүрмөсүн), анын ичинде жетекчиликке катты микрофинансы компаниясынын тышкы аудитору отчетту берген учурдан кийинки 30 (отуз) күндүн ичинде берүүгө милдеттүү.

МФУнун жөнгө салуунун эрежелеринин 2.5.3. жана 6.5. пункттары

(2003-жылдын 19-февралындагы Улуттук банк Башкармасынын №4/2 токтому)

Жок

38-1. МФК жарыялангандан кийинки 5 (беш) жумуш күнү ичинде, басылманын 1 (бир) нускасын (көчүрмөсүн) кошо тиркөө менен жана/же БФКУнун финансылык отчет жарыяланган расмий интернет – сайтына (маалымат агенттигинин порталына) шилтемени көрсөтүү аркылуу жарыяланган көчүрмөнү кошо тиркөө менен Улуттук банкка берүүгө тийиш. Маалымат агенттигинин расмий интернет сайтына/порталына шилтеме электрондук почта аркылуу Улуттук банктын ыйгарым укуктуу түзүмдүк бөлүмүнө жөнөтүлүүгө тийиш.

«Банк эмес финансы-кредит уюмдарынын финансылык отчетторун түзүүгө, жарыялоого жана Кыргыз Республикасынын Улуттук банкына берүүгө карата талаптар жөнүндө»

Жобонун 46-пункту

(2023-жылдын 14-июндагы Улуттук банк Башкармасынын №2023-П-12/38-2-(НФКУ) токтому)

Жок

38-2. Эгерде МФКнын үчүнчү жактар алдында милдеттенмеси болсо, ошондой эле төмөнкү учурлардын биринде МФКнын ишинин туруктуулугуна коркунуч жаралган шартта, Улуттук банк МФКга дивиденддерди төлөөгө чектөө киргизиши мүмкүн, эгерде:

1) бул Улуттук банк тарабынан белгиленген экономикалык ченемдердин бузулушуна алып келсе;

МФУнун жөнгө салуунун эрежелеринин 6-главасы

(2019-жылдын 30-январындагы Улуттук банк Башкармасынын №2019-П-33/4-2 токтому)

39. МКК же МКА акционердик коом формасындагы МКК тарабынан чыгарылган акциялардан тышкары баалуу кагаздарды чыгарууга, ижара мунтахийя биттамлик бүтүмдөрүн эске албаганда, Кыргыз Республикасынын «Кыргыз Республикасындагы микрофинансылык уюмдар жөнүндө» Мыйзамынын 33-беренесинде каралбаган башка банктык операцияларды жүзөгө ашырууга укугу жок.

39. МКК же МКА акционердик коом формасындагы МКК тарабынан чыгарылган акциялардан тышкары баалуу кагаздарды чыгарууга, ижара мунтахийя биттамлик келишимдерин эске албаганда, Кыргыз Республикасынын «Кыргыз Республикасындагы микрофинансылык уюмдар жөнүндө» Мыйзамынын 33-беренесинде каралбаган башка банктык операцияларды жүзөгө ашырууга укугу жок.

Жарандык кодекстин 738-24-беренесине ылайык

40. Микрокредиттик компания тарабынан бир эле ошол адамга же байланыштуу жактар тобуна берилүүчү каржылоонун чогуу алгандагы максималдуу өлчөмү Улуттук банк тарабынан жаңыдан түзүлгөн МККлар үчүн белгиленген минималдуу уставдык капитал өлчөмүнүн он пайызынан ашпаган өлчөмдө аныкталууга тийиш.

Максимальный совокупный размер финансирования, выдаваемый МКК одному и тому же лицу или группе связанных лиц, должен быть определен в размере не более десяти процентов от минимального размера уставного капитала, установленного Национальным банком для вновь создаваемой МКК.

40. МКК тарабынан бир эле ошол адамга же байланыштуу жактар тобуна берилүүчү каржылоонун чогуу алгандагы максималдуу өлчөмү Улуттук банк Башкармасынын

Техникалык корректировка

42-1. Уставдык капиталы жаңы түзүлгөн МКК үчүн белгиленген уставдык капитал өлчөмүнөн ашкан, ошондой эле өздүк капиталы уставдык капитал суммасына карата катышынын көрсөткүчү кеминде 150% барабар болгон МКК, ижара мунтахийя биттамлик операциялары боюнча каржылоону эске албаганда, ошол эле кардарга же байланыштуу адамдар тобуна МККнын колдонуудагы катталган уставдык капитал өлчөмүнүн 2 пайызынан ашпаган максималдуу чогуу алгандагы өлчөмүндө каржылоо берүүгө укуктуу. Ижара мунтахийя биттамлик бүтүмү боюнча каржылоонун чогуу алгандагы максималдуу өлчөмү өздүк капиталынын 10 пайызынан ашпоого тийиш.

МКК ушул пункттун биринчи абзацында көрсөтүлгөн өлчөмдө каржылоо сунуштоодо төмөнкү шарттарды аткаруу зарыл:

1) мудараба жана шарика/мушарака операциялары боюнча пайданын маанисин эске албаганда, каржылоо боюнча үстөк баанын/кирешенин мааниси Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын эсептик ченине плюс 20 пайызга жараша эсептелген, чектүү жол берилген пайыздан ашпоого тийиш;

2) ушул пункттун биринчи абзацында көрсөтүлгөн өлчөмдөгү каржылоонун чогуу алгандагы көлөмү МККнын каржылоо портфелинин 50% ашпоого тийиш;

3) ижара мунтахийя биттамлик бүтүмү боюнча каржылоонун чогуу алгандагы максималдуу өлчөмү өздүк капиталынын 10 пайызынан ашпоого тийиш;

4) өтүнүч ээсинин төлөө жөндөмдүүлүгүн тастыктаган зарыл документтердин (өтүнүч ээсине киреше алып келген активдерге ээлик кылуу укугу, иштеген жеринен эмгек акысы тууралуу маалым кат, патент, күбөлүк ж.б.) болушу, ошондой эле каржылоо боюнча саясатына жана/же МККнын башка ички документтерине ылайык, каржылоо боюнча жооптуу адистин же кызматкердин корутундусу менен тастыкталган өтүнүч ээсинин төлөө жөндөмдүүлүгүнө баа берүүнү ишке ашыруу;

5) өтүнүч ээсинин каржылоо алууга билдирме-анкетасынын сунушталышы, ошол эле учурда каржылоо алууга билдирме-анкетада тиешелүү эсептөөлөр жана болжолдоолору менен сунушталуучу каржылоону пайдалануу максаттары көрсөтүлүүгө тийиш;

6) кардардын анын чогуу алгандагы кирешесинин өзүндө кредиттик тобокелдикти камтыган актив боюнча (негизги сумма жана үстөк баа боюнча) бир айлык төлөмгө карата катышына барабар болгон карызын жабуучу коэффициенти 130 пайыздан кем болбоого тийиш.

42-1. Уставдык капиталы жаңы түзүлгөн МКК үчүн белгиленген уставдык капитал өлчөмүнөн ашкан, ошондой эле өздүк капиталы уставдык капитал суммасына карата катышынын көрсөткүчү кеминде 150% барабар болгон МКК, ижара мунтахийя биттамлик операциялары боюнча каржылоону эске албаганда, ошол эле кардарга же байланыштуу адамдар тобуна МККнын колдонуудагы катталган уставдык капитал өлчөмүнүн 2 пайызынан ашпаган максималдуу чогуу алгандагы өлчөмүндө каржылоо берүүгө укуктуу. Ижара мунтахийя биттамлик келишими боюнча каржылоонун чогуу алгандагы максималдуу өлчөмү өздүк капиталынын 10 пайызынан ашпоого тийиш.

3) ижара мунтахийя биттамлик келишими боюнча каржылоонун чогуу алгандагы максималдуу өлчөмү өздүк капиталынын 10 пайызынан ашпоого тийиш;

Жарандык кодекстин 738-24-беренесине ылайык

Жок

43-1. МКК, анын ичинде дүң каржылоону ишке ашырган МКК юридикалык жактардан жана жеке адамдардан – МККны уюштуруучулардан (акционерлерден), аффирленген жана юридикалык жактардан каражаттарды карыз алууга укуктуу.

МФУнун жөнгө салуунун эрежелеринин 7.5.1-пункту

(2019-жылдын 30-январындагы Улуттук банк Башкармасынын №2019-П-33/4-2 токтому)

44. Дүңүнөн каржылоо боюнча ишкердикти жүргүзгөн жана кредиторлор (анын ичинде ФКУ) алдында милдеттенмелерге ээ МККлар үчүн капиталдын жетиштүүлүк (шайкештик) ченеми белгиленсин.

Капиталдын жетиштүүлүк (шайкештик) ченеминин (М2) маанисин 15 пайыздан кем эмес деңгээлде кармап туруу зарыл.

Капиталдын жетиштүүлүк (шайкештик) ченеми төмөнкү формула боюнча аныкталат:

M2 = СК / СА * 100%, мында:

СК - МККнын баалоо күнүнө карата өздүк капиталы;

СА - валюталык тобокелдиктерди хеджирлөө максатында, улуттук валюта тартылган каражаттар суммасынын өлчөмүндө финансы-кредит уюмдарында күрөө катары жайгаштырылган, кардарлардан тартылган акча каражаттар суммасын (депозиттерди) минуска чыгаруу менен баалоо күнүнө карата баланстык активдер суммасы.

44. Дүңүнөн каржылоо менен иш алып барган жана кредиторлор (анын ичинде ФКУ) алдында милдеттенмелерге ээ МККлар капиталдын жетиштүүлүк (шайкештик) ченемин сактоого тийиш.

Капиталдын жетиштүүлүк (шайкештик) ченеминин (М2) маанисин 15 пайыздан кем эмес деңгээлде кармап туруу зарыл.

Капиталдын жетиштүүлүк (шайкештик) ченеми төмөнкү формула боюнча аныкталат:

M2 = СК / СА * 100%, мында:

СК – МККнын баалоо күнүнө карата өздүк капиталы;

Техникалык корректировка

Жок

45-1. Өздүк капиталдын минималдуу ченеминин маанисин минималдуу уставдык капиталдын өлчөмүнүн кеминде 100% деңгээлде кармап туруу зарыл.

МККнын өздүк капиталынын минималдуу өлчөмүнүн ченеми төмөнкү формула боюнча аныкталат:

СК / УК * 100%, мында:

СК – ушул Эрежелердин 45-пунктуна ылайык баалоо күнүнө карата МККнын өздүк капиталы;

МФУнун жөнгө салуунун эрежелеринин 7.7.1-пункту

(2019-жылдын 30-январындагы Улуттук банк Башкармасынын №2019-П-33/4-2 токтому)

Жок

45-2. Эгерде МФКнын үчүнчү жактар алдында милдеттенмеси болсо, ошондой эле төмөнкү учурлардын биринде МФКнын ишинин туруктуулугуна коркунуч жаралган шартта, Улуттук банк МККга дивиденддерди төлөөгө/пайданы бөлүштүрүүгө чектөө киргизиши мүмкүн, эгерде:

1) бул Улуттук банк тарабынан белгиленген экономикалык ченемдердин бузулушуна алып келсе;

МФУнун жөнгө салуунун эрежелеринин 7.10-пункту

(2019-жылдын 30-январындагы Улуттук банк Башкармасынын №2019-П-33/4-2 токтому)

47. МКА тарабынан бир эле ошол кардарга же байланыштуу жактар тобуна берилүүчү каржылоонун чогуу алгандагы максималдуу өлчөмү, анын ичинде иджара мунтахийя биттамлик бүтүмү боюнча 500 миң сомдон ашык эмес өлчөмдө белгиленүүгө тийиш. Мында, 100 миң сомдон ашпаган өлчөмдө бир эле ошол кардарга же байланыштуу жактар тобуна берилген каржылоо МКАны каржылоо боюнча жалпы портфелдин 20 жана андан ашык пайызын түзүүгө тийиш.

47. МКА тарабынан бир эле ошол кардарга же байланыштуу жактар тобуна берилүүчү каржылоонун чогуу алгандагы максималдуу өлчөмү, анын ичинде иджара мунтахийя биттамлик келишими боюнча 500 миң сомдон ашык эмес өлчөмдө белгиленүүгө тийиш. Мында, 100 миң сомдон ашпаган өлчөмдө бир эле ошол кардарга же байланыштуу жактар тобуна берилген каржылоо МКАны каржылоо боюнча жалпы портфелдин 20 жана андан ашык пайызын түзүүгө тийиш.

Жарандык кодекстин 738-24-беренесине ылайык

Жок

47-1. Кыргыз Республикасынын «Кыргыз Республикасындагы микрофинансылык уюмдар жөнүндө» Мыйзамынын 2-беренесинин максаттарын эске алуу менен МКАнын ошол эле бир карыз алуучуга же байланыштуу адамдар тобуна ушул Эрежелердин

2 (эки) пайызынан ашпаган өлчөмдө сунуштоого жол берилет:

б) төмөнкү маселелердин бири аткарылган учурда, иштеп жаткан бизнести/ишкердикти кеңейтүү жана өнүктүрүү:

- бизнес-процесстерди автоматташтыруу;

- кошумча жумуш орундарын түзүү;

- өндүрүштүн масштабын кеңейтүү.

МФУнун жөнгө салуунун эрежелеринин 7.8.2-пункту

(2019-жылдын 30-январындагы Улуттук банк Башкармасынын №2019-П-33/4-2 токтому)

Байланыш маалыматтары

Ыкчам шилтемелер